Συνεχώς αναμετριόμαστε με το τέρας της εθνοπατριαρχίας και βγαίνουμε λιγότερες.
Η επομένη της 10ης Ιουλίου του 2023 μας βρήκε όλες σοκαρισμένες. Στον ζοφερό κόσμο όπου ζούμε από τύχη, προστέθηκε σαν άλλο ένα δυνατό χαστούκι η άγρια δολοφονία της Άνας Ιβάνκοβα. Ενός πλάσματος που είχε ζωγραφισμένο πάντα ένα χαμόγελο στο πρόσωπό της, που της άρεσε να χορεύει στις «Κούκλες» μέχρι αργά, ακόμη κι όταν σταματούσε η μουσική.
Το κάλεσμα έγινε το απόγευμα στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, κοντά στο σπίτι της Άνας. Είχε μαζευτεί πολύς κόσμος. Γιατί το μαζί είναι η μάσκα οξυγόνου που χρειάζεται τέτοιες ώρες. Η συναισθηματική φόρτιση ήταν τόσο ανυπόφορη που σχεδόν ζωγραφιζόταν στην ατμόσφαιρα. Μονάχα ένα βλέμμα, ένα άγγιγμα, μια αγκαλιά μπορεί για κλάσματα του δευτερολέπτου να απάλυναν τον πόνο.
Όταν ξεκίνησε η πορεία, η θλίψη μετουσιώθηκε σε οργή και συνθήματα που έκαναν τη γειτονιά να «τρίξει». Φτάσαμε έξω από το σπίτι της Άνας, ενώ δεκάδες κόσμου περνούσαν και άναβαν από ένα κεράκι στα σκαλιά της εισόδου της πολυκατοικίας όπου έμενε, πάνω σε μια γαλάζια, ροζ και λευκή τρανς σημαία. Τα σπρέι είχαν ήδη αφήσει το πένθιμο ίχνος τους έξω απ’ το σπίτι της Άνας.
«Οργή και θλίψη, η Άνα θα μας λείψει» ούρλιαζαν τα κόκκινα γράμματα στον λευκό τοίχο της οικοδομής της. Αυτό το φρικτό τρανσφοβικό έγκλημα μίσους δεν θα ξεχαστεί.
«Είμαστε σε πόλεμο» είχε πει η Άννα Κουρουπού κάποιες μέρες μετά στο Transistence, το ντοκιμαντέρ για το τρανς βίωμα και τα τρανς δικαιώματα σε Ελλάδα και Ισπανία. Και δεν έχει άδικο. Οι εξελίξεις τον τελευταίο καιρό σε όλη τη χώρα αποδεικνύουν ότι οι επιθέσεις σε τρανς άτομα είναι –ακόμη, δυστυχώς– μια σκληρή πραγματικότητα. Μια βίαιη πραγματικότητα που δεν θες να καταπιείς. Από την απερίγραπτη επίθεση 200 νέων σε δύο queer άτομα στην πλατεία Αριστοτέλους μέχρι το ανείπωτο, πέρα από κάθε φαντασία, Family Pride.
Πριν από λίγες μέρες, η Ντιόνα μας άφησε.
Την Παρασκευή που μας πέρασε, με μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Άννα Απέργη, πρώην πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), κατήγγειλε την προσπάθεια προσέλκυσης τρανς γυναικών από παραθρησκευτική οργάνωση, με σκοπό την πραγματοποίηση «θεραπειών μεταστροφής». Η ίδια υπογράμμισε ότι εξαιτίας των κενών που εμφανίζει η ελληνική νομοθεσία σχετικά με τις «θεραπείες μεταστροφής», οι κακοποιητικές αυτές πράξεις δεν είναι αξιόποινες, αλλά ο νόμος της χώρας «τις νομιμοποιεί και αφήνει τσαρλατάνους εγκληματίες να βρουν ελεύθερα διαπράττοντας εγκλήματα σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ συνανθρώπων μας».
Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν την βία απέναντι σε τρανς άτομα, η οποία φτάνει μέχρι την εμφυλοκτονία. Σύμφωνα με την TGEU (Transgender Europe) και το Trans Murder Monitoring που κάθε χρόνο παρακολουθεί και καταγράφει τις δολοφονίες τρανς και φυλοδιαφορετικών ατόμων σε παγκόσμιο επίπεδο, 321 τρανς πρόσωπα δολοφονήθηκαν μεταξύ της 1ης Οκτωβρίου 2022 και της 30ής Σεπτεμβρίου 2023. Πέρυσι, είχαν σημειωθεί 327 περιπτώσεις, γεγονός που δείχνει ότι η θανατηφόρα βία κατά των τρανς ατόμων παραμένει σε σταθερά υψηλό επίπεδο. Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική αναφέρουν ξανά τον υψηλότερο αριθμό δολοφονιών από όλες τις περιοχές, με 236 δολοφονίες, ενώ για πρώτη φορά σημειώθηκαν δολοφονίες τρανς σε Αρμενία, Σλοβακία και Βέλγιο.
Σχετικά με την Ελλάδα, η Yuli Fernandez, ακτιβίστρια και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Emantes LGBTQIA Solidarity, πρόσφατα είχε μιλήσει στο TGEU για το πώς είναι η ζωή των τρανς αιτούντων άσυλο στη χώρα μας. Η ίδια δήλωσε: «Στην Ελλάδα μέχρι να έχεις το πρώτο έγγραφο, την κόκκινη κάρτα, την κάρτα αίτησης ασύλου, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια. Δεν θα έχεις πρόσβαση στους γιατρούς. Μόνο αν υπάρχει κάποιο ιατρικό επείγον περιστατικό, μπορείς να πας στον γιατρό, στο νοσοκομείο».
«Νομίζω ότι υπάρχουν δύο ομάδες τρανς ατόμων που επηρεάζονται περισσότερο. Η πρώτη ομάδα είναι τα τρανς άτομα που κάνουν ορμονοθεραπεία για φυλομετάβαση. Φυσικά, η ασφάλιση υγείας στην Ελλάδα δεν θα το καλύψει, επειδή θεωρούν ότι αυτού του είδους η χειρουργική επέμβαση είναι αισθητική. Η άλλη ομάδα τρανς ατόμων που θα επηρεαστεί είναι τα τρανς άτομα που έχουν HIV ή AIDS. Και στις δύο περιπτώσεις, είναι τρομερό γιατί δεν παρακολουθείσαι από ειδικούς. Δεν θα έχεις πρόσβαση στον φαρμακοποιό για να αγοράσεις τα φάρμακα» σημειώνει η Yuli, τονίζοντας ότι υπάρχουν «πολλοί κοινωνικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν την ψυχική σου υγεία, ριζικοί και απροσδόκητοι».
Ωστόσο, η Ελλάδα θέσπισε ορισμένες σημαντικές προστασίες για τα τρανς άτομα. Ο νόμος της κατά των διακρίσεων προστατεύει πλέον ρητά τα τρανς άτομα στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας και της στέγασης.
Υπάρχουν και λίγες φωτεινές εξαιρέσεις. Η Ovileya Myrah έγινε η πρώτη τρανς προσφύγισσα, η οποία άλλαξε την ταυτότητά της στην Ελλάδα. Ήρθε από το Μπανγκλαντές το 2016 και άλλαξε το όνομα και το φύλο στην ταυτότητά της, καθώς το Ειρηνοδικείο Μυτιλήνης έκανε δεκτό το αίτημά της.
Πολλές φορές βέβαια, όπως υποστηρίζουν και τρανς οργανώσεις στην Ισπανία, μία από τις πιο προοδευτικές χώρες σε σχέση με τα τρανς δικαιώματα, ανεξάρτητα από τις νομοθετικές νίκες, υπάρχει χάσμα μεταξύ της νομικής προστασίας και των βιωμένων εμπειριών, με τα τρανς άτομα που αιτούνται άσυλο να μην βρίσκουν πουθενά προστασία. Ούτε των δικαιωμάτων τους, ούτε της ίδιας της ζωής τους.
Για αυτό στα φεμινιστικά κινήματα ανά την υφήλιο γίνεται λόγος για τρανσφεμινισμούς και τρανς ορατότητα. Απαραίτητα υλικά, αν θέλουμε να αλλάξουμε τις νόρμες της ετεροπατριαρχικής μας κοινωνίας και να επανακαθορίσουμε το ποια άτομα σε αυτόν τον κόσμο έχουν το δικαίωμα σε μια αξιοβίωτη ζωή.
Σε μία κοινωνία ομοτρανσφοβική, χαίρομαι που έχω εσένα για αδελφή, θα λέμε ξανά και ξανά για να θυμηθόμαστε ότι καμία δεν είναι μόνη. Έχουμε η μία την άλλη. Θα σφίξουμε και πάλι τα χέρια, μαζί και τα χείλη, θα τραγουδήσουμε για την Άνα, την Ντιόνα και την Δήμητρα και την Ζάκι (που σήμερα βγήκε η απόφαση του δικαστηρίου σε β’ βαθμό) και τα δάκρυα θα γίνουν λίπασμα για το έδαφος πάνω στο οποίο θα περπατήσουν οι αδερφές μας, μετά από εμάς, ελπίζοντας ότι δεν θα λείπουν πολλές.