Η υποταγή ενός ζώου δεν αξίζει μετάλλια. Πόσο μάλλον όταν δίνονται σε ανθρώπους που μαστιγώνουν και κακοποιούν άλογα, όπως η Charlotte Dujardin.
«Ορισμένοι θεατές μπορεί να βρουν τα παρακάτω πλάνα δυσάρεστα». Ακούγεται ο κρότος του μαστιγίου. Η πρώην πρωταθλήτρια της ομάδας της Μεγάλης Βρετανίας στην ιππασία, Charlotte Dujardin –τρεις φορές χρυσή ολυμπιονίκης– βρίσκεται σε μια αίθουσα ιππασίας και με ένα μακρύ μαστίγιο, χτυπά το ζώο πάνω από 20 φορές μέσα σε ένα λεπτό.
Παρότι το βίντεο είχε τραβηχτεί πριν χρόνια, βγήκε στην επιφάνεια τώρα με τους Ολυμπιακούς στο Παρίσι και αναζωπύρωσε τη συζήτηση και τον σκεπτικισμό γύρω από την ηθική της εκμετάλλευσης ζώων για ανθρώπινη διασκέδαση. Ο κόσμος του ιππικού αθλητισμού δεν είναι αγγελικά πλασμένος.
Η «ευγενής» ιππασία και άλλα ιππικά αθλήματα φέρουν ένα πέπλο αγνότητας και μια ψευδαίσθηση ηρεμίας, αγνοώντας το γεγονός ότι αυτό το πιθανό συναίσθημα αφορά μόνο το ένα εμπλεκόμενο μέλος της εξίσωσης. Τον άνθρωπο. Τι ισχύει για το άλογο; Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μάθει να βάζουμε πάνω απ’ όλα εμάς και την ευχαρίστησή μας –με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις ανθρώπων που έχουν δώσει τη ζωή τους για άλλα μη ανθρώπινα πλάσματα.
Αυτό που δεν είναι ευδιάκριτο για τον περισσότερο κόσμο είναι η σκληρότητα και η κακοποίηση που βιώνουν τα άλογα που χρησιμοποιούνται σε αθλήματα για τον άνθρωπο. Το να κλείνουμε τα μάτια στο όνομα μιας παράδοσης είναι η πεπατημένη. Ωστόσο, τι συμβαίνει όταν η πραγματικότητα είναι ο εξαναγκασμός ενός ζώου να εκτελεί ένα άθλημα που βασίζεται εξ ολοκλήρου στις ανθρώπινες επιθυμίες;
Το να θέτουμε τα ζώα σε κίνδυνο, να τα υποβάλλουμε σε σκληρά προγράμματα εκπαίδευσης και να τα εκτιμούμε μόνο για το τι μπορούν να κάνουν για εμάς, δεν αποτελεί «άθλημα». Τα ζώα μαθαίνουν έτσι να αισθάνονται ότι δεν έχουν καμία εξουσία και τιμωρούνται συνεχώς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που ονομάζεται «μαθημένη αβοηθησία». Πρόκειται για μια κατάσταση που συνδέεται με την κατάθλιψη στους ανθρώπους και στην ουσία είναι μια μεθοδολογία που τιμωρεί το άλογο. Για αυτό και η κοινωνική αποδοχή των ιπποδρομιών και των ιππικών αθλημάτων έχει αρχίσει να μειώνεται.
Υπάρχουν όμως και παραδείγματα όπως η φάρμα Rancheros, στη Βόρεια Εύβοια, που φροντίζει άλογα και τα έχει ελεύθερα.
Η κακοποίηση των ζώων δεν θα έπρεπε να συνδέεται με τις ανθρώπινες φιλοδοξίες και την αθλητική υπεροχή ούτε και με δήθεν «αρμονία», «αμοιβαία εμπιστοσύνη» και «σεβασμό».
Στους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι θα χρησιμοποιηθούν περίπου 200 άλογα στα ιππικά αθλήματα της υπερπήδησης και της ιππικής δεξιοτεχνίας. Αναβάτες θα επιδιώξουν μετάλλια εις βάρος της ευημερίας των αλόγων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Ολυμπιακοί στο Τόκιο, όπου ένα άλογο γρονθοκοπήθηκε σε κοινή θέα. Οι ιστορίες κακοποίησης είναι αμέτρητες. Πολλά άλογα από την υπερβολική χρήση επώδυνων βοηθημάτων ιππασίας ματώνουν και όταν εξαντλούνται, τιμωρούνται με βία. Κι αυτή είναι μόνο η επιφάνεια του παγόβουνου βίας που ασκείται στα ζώα.
Το πρόβλημα είναι δομικό και αυτό αναδεικνύει και μια έρευνα που έγινε στη Δανία και δημοσίευσε φωτογραφίες τραυματισμένων αλόγων που βιώνουν μάλλον «ακραίο πόνο» σε αγώνες ιππικής δεξιοτεχνίας υψηλού επιπέδου.
Η γαλλική κυβέρνηση δημιούργησε έναν κατάλογο 46 συστάσεων για τα αθλήματα ιππασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξάγονται αυτές τις μέρες στο Παρίσι. Ο στόχος ήταν να καθησυχάσουν λίγο τις ανησυχίες για την καλή διαβίωση των ζώων, μετά τους Ολυμπιακούς του Τόκιο και να προσπαθήσουν να ευαισθητοποιήσουν –ελάχιστα– για την ευημερία των ιπποειδών στον αθλητισμό.
Οι προτάσεις περιλαμβάνουν χώρους χαλάρωσης για τα άλογα, τη δημιουργία μιας “Επιτροπής Ευημερίας” και την 24ωρη παρακολούθηση με βίντεο. Οι βελτιώσεις για την προστασία της ασφάλειας και της ευημερίας των αλόγων είναι ένα θετικό βήμα, όμως το κρίσιμο ερώτημα είναι αν πρέπει να χρησιμοποιούνται τα άλογα στα αθλήματα και στους Ολυμπιακούς Αγώνες –που εκ των πραγμάτων έχουν υπερβολικά αυξημένες απαιτήσεις– ή αν θα έπρεπε όλα τα αθλήματα ιππασίας να αποσυρθούν από τους Ολυμπιακούς.
Αν κάνουμε ένα βήμα πίσω και κοιτάξουμε τη μεγάλη εικόνα, ακόμη και η ρομαντικοποιημένη ιππασία πόσο όμορφη είναι πραγματικά, αν σκεφτούμε ότι το άλογο απλά κάνει κύκλους ξανά και ξανά σε μια περιορισμένη έκταση, κουβαλώντας ανθρώπινο βάρος; Ξαφνικά, η μαγεία της ιππασίας χάνεται, αν κοιτάξεις τα μάτια του αλόγου που του έχει φορεθεί μια σέλα και ένας ρόλος διασκεδαστή, παρά τη θέλησή του. Άλλωστε, έχουν βγει διάφορες έρευνες που στηρίζουν ότι αν τα άλογα κουβαλούν μεγαλόσωμους αναβάτες, μπορεί να κουτσαθούν και να βιώνουν πόνο.
Διεθνείς οργανώσεις που παλεύουν για τα δικαιώματα των ζώων επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι τα ζώα δεν είναι δικά μας, δεν μας ανήκουν κι έτσι, οποιαδήποτε μορφή ελέγχου, ταλαιπωρίας ή εκμετάλλευσης είναι απαράδεκτη.
Η υποταγή ενός ζώου –είτε αυτή γίνεται μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων θεατών σε όλο τον πλανήτη είτε σε ένα απομονωμένο στάβλο– δεν αξίζει ούτε μετάλλια, ούτε μπράβο. Χρειαζόμαστε κι άλλη υπενθύμιση ότι τα ζώα δεν ανήκουν στον αθλητισμό, αλλά θα ‘πρεπε να ζουν ελεύθερα;