Γιατί Παρασκευή και Τρίτη και όχι Πέμπτη και Σάββατο;
Γιατί 13 και όχι 14; Γιατί συνεχίζουμε να φτυνόμαστε μπροστά στις μαύρες γάτες; Γιατί έχουμε θέμα με μαχαίρια, αλάτια, ομπρέλες και άλλα αντικείμενα και γιατί η γενιά που ήρθε για να σπάσει τα στερεότυπα, πιστεύει ακόμα σε δεισιδαιμονίες;
Της Paraskavedekatriaphobia ανήμερα και κάποιοι θα επιλέξουν να κλειστούν στο σπίτι και να μην αφήσουν ούτε τον αέρα να περάσει. Κάποιοι άλλοι, αψηφώντας δεισιδαιμονίες, προλήψεις και άλλα στερεοτυπικά κατάλοιπα, θα αγνοήσουν την «κακοτυχία» του σύμπαντος και θα ακολουθήσουν την «κοινότυπη» καθημερινότητα τους. Αν, όμως, μια «κακοτυχία» χτυπήσει τους ανθρώπους που αψήφησαν την «πρόληψη», θα είναι δυνατή για να τους κάνει να «αλλαξοπιστήσουν» ή θα μείνουν σταθεροί στις απόψεις τους;
Η προϊστορία, η θρησκεία το σινεμά, τα άστρα και τα ζώδια μας φέρνουνε… προλήψεις
Λέγεται ότι η δεισιδαιμονία της Παρασκευή και 13 –η αντίστοιχη Τρίτη και 13 των Αμερικάνων– έχει τις ρίζες της στην δίωξη και την εκτέλεση των Ναϊτών από τον βασιλιά Φίλιππο της Γαλλίας το 1307. Από την άλλη, στην Ελλάδα η μοίρα της Τρίτης και 13 γράφτηκε από δύο Αλώσεις. Η Τρίτη, χρεώνεται στην Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους –συνέβη Τρίτη, 13 Απριλίου του 1204– και το 13 στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αφού αθροίζοντας το 1453 βγαίνει ο αριθμός 13.
Ήταν, όμως, δύο μεμονωμένα γεγονότα τόσο σημαντικά ώστε να δημιουργηθεί μια δεισιδαιμονία ικανή να εκφοβίσει τόσες γενιές; Κι αν ναι, γιατί η 28η Ιουλίου του 1914, η ημέρα έναρξης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου να μην είναι άτυχη; Γιατί το 15 –1+9+1+4– να μην σημαίνει ατυχία; Και το 14; –1+9+4+0–. Γιατί κλεινόμαστε στο σπίτι μόνο την Παρασκευή και την Τρίτη στις 13;
Ψάχνοντας βαθύτερα για την ρίζα των προλήψεων, ανακαλύπτει κανείς ότι οι προλήψεις δεν ξεκινούν από τις λαϊκές παραδόσεις αλλά από τη θρησκεία. Παρασκευή έγινε η ταφή του Χριστού, Παρασκευή έγινε και η Μεγάλη Πλημμύρα. Όμως, την Πέμπτη έγινε η Σταύρωση; Γιατί η Πέμπτη έχει παραμείνει αλώβητη;
Από την πλευρά της Αστρολογίας τώρα, την Τρίτη κυβερνά ο πλανήτης Άρης, ο Θεός του Πολέμου, των μαχών και των εκδικήσεων. Αντίθετα, όμως, την Παρασκευή κυβερνά η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα και της αρμονίας.
Στον κινηματογράφο δε, εγχώριο και παγκόσμιο, η «Τρίτη και 13» και η «Παρασκευή και 13», έχουν δώσει μεγάλη φήμη και λεφτά σε παραγωγούς και σκηνοθέτες. Από τη μία στα ξένα, η ταινία «Παρασκευή και 13» του 1980, έγινε τεράστια επιτυχία παγκοσμίως και τιμάται σε κάθε Halloween και Scary Movie Night. Στα της Ελλάδας, ο Ορέστης Λάσκος με το «Τρίτη και 13» παγίωσε την δεισιδαιμονία γενιών και γενιών.
Οι γάτες, τα μαχαίρια, τα αλάτια και τα χτύπημα σε ξύλο και σε κάθε αντικείμενο
Οι δεισιδαιμονίες, όμως, δεν σταματούν σε μέρες και αριθμούς, αλλά εξαπλώνονται και σε οικιακά αντικείμενα, δώρα, αντικείμενα χρήσης και σε άλλες δεκάδες έμψυχα και άψυχα όντα.
Η λαϊκή παράδοση, μας θέλει να φτυνόμαστε στη θέα κάθε μαύρης γάτας –κατάλοιπο του Μεσαίωνα που θεωρήθηκαν υπαίτιες της εξάπλωσης της πανούκλας ενώ τελικά τα λατρευτά αυτά πλάσματα βοήθησαν αφού έτρωγαν τα ποντίκια. Από την άλλη, πρόβλημα δημιουργεί και η παρουσία μιας νεκροφόρας, αφού θεωρείται κακός οιωνός για ευνόητους λόγους.
Παράλληλα, απαγορεύεται να: Περάσεις κάτω από σκάλα, να δώσεις το μαχαίρι σε κάποιον, να ανοίξεις ομπρέλα στο σπίτι, να σπάσεις καθρέφτη, να χύσεις το αλάτι και γενικότερα, να υπάρχεις και να αναπνέεις.
Το 13 δε, θεωρείται τόσο γρουσούζικο που έχει εξαφανιστεί από τα αεροπλάνα. Από την σειρά 12 πάμε στη σειρά 14, αφού το απόλυτα αρμονικό 12 των θεών του Ολύμπου, των άθλων του Ηρακλή και των μαθητών του Χριστού σπάει το δυσαρμονικό 13.
Κάποιος πάντα φταίει και δεν είμαι εγώ!
Κι αν όλα αυτά βασίζονται σε μια απαρχαιωμένη και ημιμαθή προϊστορία, γιατί συνεχίζουμε, ως νέοι και μορφωμένοι άνθρωποι να πιστεύουμε και να ακολουθούμε τις πρακτικές αυτές;
Η εξήγηση είναι ίσως τόσο έκδηλη, όσο και περίπλοκη. Χρειαζόμαστε οι άνθρωποι κάποιον να του ρίχνουμε το φταίξιμο. Κάποιος να ευθύνεται για τα στραβά της ζωής μας, κάποια μαύρη τύχη και μοίρα να εμποδίζει την αρμονία μας, κάποια εξωγενής παρέμβαση να σταματά το δρόμο μας.
Ίσως είμαστε φυγόπονοι και ευθυνόφοβοι, οπότε η ζεστασιά της συντήρησης και η ευκολία της απόδοσης ευθυνών σε τρίτους να μας απαλλάσσει, φαινομενικά, από τα λάθη μας. Είναι ωραίο, όμως, να ευθύνεται κάποιος άλλος για όλα τα στραβά της ζωής ετούτης και όχι μια κακώς δομημένη κοινωνία, ένας πληγωμένος εγωισμός και τα επαναλαμβανόμενα λάθη μας.