Αν το να σκρολάρεις στη δημοφιλή πλατφόρμα έχει μετατραπεί κάτι σε part time job για σένα, τότε σίγουρα έχεις καταλάβει για τι ακριβώς μιλάμε. Αν πάλι όχι, μερικά παραδείγματα θα σε διαφωτίσουν.
Αγόρασες κάτι με 50 ευρώ από το αγαπημένο σου μαγαζί και το επέστρεψες για να αγοράσεις κάτι άλλο με 100 ευρώ; Μπράβο, μόλις αποταμίευσες 50 ευρώ. Ξέχασες στην τσέπη του μπουφάν σου 20 ευρώ και τα βρήκες σήμερα, μετά από καιρό; Συγχαρητήρια, έχεις πλουτίσει. Αγόρασες εισιτήρια για μια συναυλία τρεις μήνες πριν τη συναυλία;
Τότε, προφανώς και είναι δωρεάν.
Απλά, λογικά και «κοριτσίστικα», πάνω απ’ όλα.
Αυτή είναι η νέα τάση του TikTok, μέσω της οποίας επιχειρείται η εκλογίκευση οποιασδήποτε σπατάλης χρημάτων ή μαθηματικής πράξης, με καθόλου(;) παράξενο τρόπο. Η τάση που όχι μόνο δικαιολογεί τις παρορμητικές αγορές αλλά, εν ολίγοις, δίνει ξανά στις γυναίκες αυτή την ταμπέλα της «ανεύθυνης» σε ό,τι αφορά τη διαχείριση χρημάτων.
Ναι, η φιλοσοφία πίσω από το «Girl Math» είναι αυτοσαρκαστική. Είναι όμως και βαθιά προβληματική.
Το στερεότυπο ότι οι γυναίκες δεν έχουν καλή σχέση με τα χρήματα και τις μαθηματικές πράξεις έχει βαθιές ιστορικές και πολιτισμικές ρίζες. Ο Guardian, σε παλαιότερο άρθρο του, έκανε εκτενή αναφορά σε έκθεση που διαπίστωνε ότι το 65% των οικονομικών άρθρων που απευθύνονταν σε γυναίκες τις χαρακτήριζαν «σπάταλες» και προσπαθούσαν να τις διδάξουν πώς να χαλιναγωγήσουν τα «απερίσκεπτα» έξοδά τους.
Προφανώς, στα άρθρα που απευθύνονταν στο ανδρικό φύλο κυριαρχούσαν εκφράσεις όπως «έμπειροι διαχειριστές» χρημάτων. (Θα έλεγε κανείς, τι πιο σύνηθες!). Μια πιο πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021 στο Journal of Economic Behavior and Organization, απέδειξε το αυτονόητο: Το στερεότυπο πως οι γυναίκες είναι λιγότερο εγγράμματες στα οικονομικά, αυξάνει το άγχος τους γύρω από τη διαχείριση χρημάτων.
Έρευνα της Fidelity, που διεξήχθη τον ίδιο χρόνο, σε 2.400 ενήλικες στην Αμερική, με ετήσιο εισόδημα 50.000 δολάρια και άνω, διαπίστωσε ότι μόνο το 1/3 των γυναικών που συμμετείχαν δήλωσε ότι είχε «εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να επενδύει». Αυτές οι απαντήσεις ήρθαν παρά το γεγονός ότι μια παλαιότερη ανάλυση της Fidelity έδειξε ότι οι γυναίκες στην πραγματικότητα υπερείχαν ελαφρώς έναντι των ανδρών σε οτιδήποτε σχετίζεται με τα οικονομικά.
Ο νόμος του 1974
Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, οι γυναίκες έχουν υπάρξει ασφυκτικά περιορισμένες σε οικιακούς και – όχι μόνο – ρόλους, στερούμενες ακόμα και την πρόσβαση στην εκπαίδευση. Κάτι που όμως ίσως να μη γνώριζες, είναι ότι οι γυναίκες μέχρι το 1974 δεν είχαν το δικαίωμα να αποκτήσουν πιστωτικές κάρτες μόνες τους. Οι γυναίκες, ουσιαστικά, ήταν αποκλεισμένες από το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών ή την εξασφάλιση δανείων. Όλοι αυτοί οι περιορισμοί βασίζονταν σαφώς στην εσφαλμένη πεποίθηση ότι οι γυναίκες δεν ήταν αρκετά έξυπνες ώστε να διαχειρίζονται με σύνεση τα οικονομικά τους.
Τα πράγματα άλλαξαν όταν το Κογκρέσο ψήφισε το 1974 τον νόμο-ορόσημο περί ίσων ευκαιριών Equal Credit Opportunity Act, ο οποίος απαγόρευσε στους πιστωτές να αρνούνται την έκδοση τραπεζικού λογαριασμού στο όνομα κάποιου, εξαιτίας φυλής, χρώματος, θρησκείας, καταγωγής, φύλου, οικογενειακής κατάστασης ή ηλικίας.
Δυστυχώς, ακόμα και μετά την ψήφιση του συγκεκριμένου νόμου, τα media και η λαϊκή κουλτούρα συνέχισαν να διαιωνίζουν τα παραπάνω στερεότυπα. Τηλεοπτικές σειρές όπως το Sex and the City συχνά απεικόνιζαν τις γυναίκες ως παρορμητικά, καταναλωτικά πρότυπα, συμβάλλοντας στην ενίσχυση αυτών των προκαταλήψεων.
Γυρνάμε ξανά 50 χρόνια πίσω;
Οποιαδήποτε πρόοδος κι αν έχει σημειωθεί από το 1974, το νέο trend του «Girl Math» απειλεί να «γκρεμίσει» τα πάντα, γυρνώντας το ρολόι πίσω κατά σχεδόν μισό αιώνα. Όχι, δεν πρόκειται για ακόμα ένα αστείο trend. Το «Girl Math» δεν υπονοεί τίποτα λιγότερο από το ότι οι γυναίκες δεν έχουν την ικανότητα να λαμβάνουν λογικές, οικονομικές αποφάσεις, δεν έχουν δεξιότητες κριτικής σκέψης αλλά και την ικανότητα συνετής διαχείρισης χρημάτων. Κι αυτό, είναι επικίνδυνο.
Καθώς αναλογιζόμαστε τα ιστορικά εμπόδια που έχουν αντιμετωπίσει οι γυναίκες στον οικονομικό κόσμο, είναι ζωτικής σημασίας να αμφισβητήσουμε και να καταρρίψουμε αυτές τις αντιλήψεις. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες έχουν αποδείξει την οικονομική τους οξυδέρκεια και την ικανότητά τους να λαμβάνουν σοφές αποφάσεις.
Ας εργαστούμε, λοιπόν, για ένα μέλλον όπου η οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών θα αναγνωρίζεται και θα «αγκαλιάζεται», χωρίς να επιβαρύνεται από αβάσιμες προκαταλήψεις και εφήμερα (ή και όχι) trends του TikTok.