Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως οι δουλειές του σπιτιού στην χώρα μας είναι ακόμα γυναικεία υπόθεση. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι γυναίκες επωμίζονται και το καθήκον της διατήρησης της οικογενειακής αρμονίας. Τι είναι το kinkeeping, η απλήρωτη εργασία που χρειάζεται αναγνώριση;
Ο πατέρας μιας τετραμελούς οικογένειας επιστρέφει το απόγευμα στο σπίτι μετά από μια κουραστική μέρα στην δουλειά. Αφού πάρει τα παιδιά από τον παππού τους, πηγαίνει στο σουπερμάρκετ για τα απαραίτητα ενώ στη συνέχεια επιστρέφει στο σπίτι για να βάλει μπροστά δουλειές όπως μαγείρεμα, καθάρισμα κλπ. Η σύζυγος έχει γυρίσει ήδη στο σπίτι από την δουλειά της και ξεκουράζεται.
Καθώς πλησιάζουν τα γενέθλια του μικρότερου παιδιού, ο πατέρας κάνει πλάνο για το πώς θα γίνει ο εορτασμός φέτος, ενώ παράλληλα καλεί τα μακρινότερα μέλη της οικογένειας για να τους το υπενθυμίσει και να τα προσκαλέσει στο πάρτι. Παράλληλα, ετοιμάζει τα δώρα και σχεδιάζει το μενού, ώστε να καλύψει τις επιθυμίες και τις ανάγκες όλων των προσκεκλημένων.
Την επόμενη μέρα, πριν φύγει η σύζυγος για το γραφείο, της υπενθυμίζει ότι πλησιάζει η γιορτή του πατέρα ενώ την συμβουλεύει να τηλεφωνήσει στους γονείς της ή να προγραμματίσει μια επίσκεψη. «Μπορείς να το κάνεις εσύ γιατί θα το ξεχάσω;» του απαντάει και εκείνος δέχεται με ευχαρίστηση. Αν τα παραπάνω μας ακούγονται εξωπραγματικά είναι γιατί είναι. Παρόλα αυτά, αν αντιστραφούν οι ρόλοι και στη θέση του άντρα βάλουμε την γυναίκα, τα πράγματα είναι σε πληκτικό βαθμό κανονικά.
Οι οικογένειες δεν μένουν ενωμένες χάρη σε κάποια μαγική δύναμη. Στην πραγματικότητα, οι ισχυροί δεσμοί και η ομαλή της λειτουργία στην πάροδο των χρόνων, είναι το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς που τις περισσότερες φορές περνά απαρατήρητη.
Το kinkeeping είναι ένας όρος που πρωτοεμφανίστηκε το 1985 από την κοινωνιολόγο Carolyn Rosenthal, ωστόσο πρόσφατα άρχισε και πάλι να συζητείται στο TikTok, ενώ το dictionary.com την όρισε ως λέξη της ημέρας για τις 10 Απριλίου του 2024.
Σχεδόν σε κάθε οικογένεια υπάρχει ένα άτομο που είναι υπεύθυνο για να κρατά ενωμένα όλα τα μέλη της. Οι αρμοδιότητές του ποικίλουν. Από το να ενημερώνει όλα τα συγγενικά πρόσωπα για τα νέα της οικογένειας, για επιτυχίες, αποτυχίες, ζητήματα υγείας, να οργανώνει συναντήσεις, γιορτινά τραπέζια, μέχρι το να συμβάλει ώστε να επιλυθούν διαμάχες, η/ο kinkeeper βάζει τον εαυτό της/του σε δεύτερη μοίρα στο όνομα της οικογενειακής αλληλεγγύης.
Όπως περιγράφει μια χρήστρια σε ένα Tiktok βίντεο που συγκεντρώνει 12 εκατ. προβολές, για να κατανοήσουμε καλύτερα τον συγκεκριμένο όρο, ας φανταστούμε ότι η ζωή είναι σαν ένα θεατρικό έργο που οι γυναίκες αναλαμβάνουν την παραγωγή, την σκηνοθεσία, την δημιουργία των σκηνικών και των κοστουμιών, και οι άντρες είναι οι ηθοποιοί που στο τέλος χειροκροτούνται.
Εκ πρώτης όψεως, το άτομο που αναλαμβάνει το ρόλο του συνδετικού κρίκου μιας οικογένειας ενδέχεται να νιώθει ευτυχία και ενδυνάμωση, ωστόσο η συνεχής προσπάθεια να τηρηθούν όλα τα δέοντα, μπορεί να οδηγήσει τα άτομα αυτά στο να αισθανθούν στρες, συναισθηματική και ψυχολογική καταπίεση μέχρι και εξάντληση. Το περιστασιακό άγχος, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο άγχος με σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην ψυχική όσο και την σωματική υγεία.
Ο ρόλος της/του kinkeeper δεν ανατίθεται μετά από οικογενειακά συμβούλια, συνήθως πηγαίνει αυτόματα στην μητέρα και στη συνέχεια, περνά στην κόρη. Έρευνα του 1996 αποκάλυψε ότι το 85% των kinkeepers είναι γυναίκες, κυρίως μητέρες, θείες και γιαγιάδες, των ηλικιών 40-59. Σήμερα οι γυναίκες εργάζονται περισσότερο από ποτέ, ωστόσο σε αρκετές χώρες συνεχίζουν να αμείβονται χαμηλότερα από ότι οι άντρες και την ίδια ώρα επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος των οικιακών εργασιών.
Έρευνα από το Ινστιτούτο Δημογραφικών Σπουδών της Βαρκελώνης έδειξε ότι στην Ελλάδα, ακόμα και σε περιπτώσεις που οι γυναίκες φέρνουν περισσότερα χρήματα στο σπίτι, στο τέλος της ημέρας κάνουν τις περισσότερες δουλειές. Συγκεκριμένα, αφιερώνουν 4,7 ώρες ημερησίως για την φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας, ενώ ο άντρας μόλις 59 λεπτά. Την ίδια ώρα, το 81% των επαγγελμάτων φροντίδας – αμειβόμενων και μη –εκτελούνται από γυναίκες.
Για πολλά χρόνια, επικρατούσε η ιδέα πως οτιδήποτε σχετίζεται με την οικογένεια και την φροντίδα είναι αρμοδιότητα των γυναικών. Οι άντρες θεωρούνταν – λανθασμένα – ανίκανοι για τις συγκεκριμένες εργασίες, ενώ ο χρόνος τους πολυτιμότερος. Αυτή η προβληματική αντίληψη οδηγεί πολλές φορές και τις ίδιες τις γυναίκες στο να αρνούνται την συμμετοχή των συντρόφων/συζύγων/γιων τους, για να μην τους «ταλαιπωρήσουν και με αυτά».
Παράλληλα, αν μια γυναίκα εκφράσει την δυσαρέσκειά της και την ταλαιπωρία που της προκαλεί η πληθώρα των εργασιών που αναλαμβάνει, κινδυνεύει να χαρακτηριστεί τεμπέλα.
Αυτό είναι που στις 24 του Οκτώβρη 1975 οδήγησε το 90% των γυναικών της Ισλανδίας στο να ξεχυθούν στους δρόμους για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αρνήθηκαν να εργαστούν, να μαγειρέψουν και να φροντίσουν τα παιδιά για μία μέρα. Όπως ήταν λογικό, πολλά καταστήματα, τράπεζες και σχολεία έκλεισαν, οι άντρες αναγκάστηκαν να πάρουν τα παιδιά στην δουλειά τους, ενώ τα εύκολα φαγητά ξεπούλησαν. Την επομένη, όλα επέστρεψαν στα συνηθισμένα, όμως όλοι πλέον γνώριζαν την σημασία της αόρατης εργασίας των γυναικών.
Σήμερα, η Ισλανδία θεωρείται για 14η συνεχόμενη χρονιά παγκόσμια πρωταθλήτρια ισότητας, αφού αποτελεί την μοναδική χώρα που έχει καλύψει πάνω από το 90% του χάσματος των φύλων.
Στο τέλος της ημέρας, το λιγότερο που μπορεί να κάνει ένας άτομο που αισθάνεται υπερβολική πίεση από τα καθήκοντα της/του kinkeeper – είτε τα επέλεξε είτε όχι – είναι να το μοιραστεί με την οικογένειά του ώστε να βρεθεί μια ικανοποιητική λύση. Το περισσότερο, να ξεχυθεί στους δρόμους.