Όμοιος ομοίω αεί πελάζει – ή μπα; Φέτος, ο Άγιος Βαλεντίνος καταρρίπτει μύθους γύρω από το κομμάτι των σχέσεων.
Είναι κάποιες λαϊκές ρήσεις, οι οποίες εξελίσσονται σε αντιλήψεις που επηρεάζουν τις συλλογικές μας πεποιθήσεις και προκαταβάλλουν το πώς θα μπορούσαν να έρθουν κοντά δύο ή περισσότερα άτομα. Μια πασίγνωστη λαϊκή ρήση είναι και το περιβόητο: «Τα ετερώνυμα έλκονται», λειτουργώντας ως κινητήριος δύναμη για τη σύναψη σχέσεων με άτομα που φαίνεται να διαπνέονται από εντελώς διαφορετικές προσδοκίες και απόψεις. Εφόσον σήμερα γιορτάζει ο Άγιος Βαλεντίνος – και κατ’ επέκταση, οι ερωτευμένοι – ήρθε η ώρα να αναφερθούν ορισμένα συμπεράσματα από τη σύγχρονη έρευνα, τα οποία αναθεωρούν την προαναφερθείσα θέση, χαρακτηρίζοντάς την, μάλλον, ως ένα καλοφτιαγμένο αφήγημα που διαστρεβλώνει τον πυρήνα των ανθρωπίνων σχέσεων.
Μια πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο ανατρέπει όσα γνωρίζαμε μέχρι πρότινος
Τον Αύγουστο του 2023, δημοσιεύτηκε η έρευνα: «Evidence of correlations between human partners based on systematic reviews and meta-analyses of 22 traits and UK Biobank analysis of 133 traits» από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, παρουσιάζοντας την άλλη όψη του νομίσματος. Συγκεκριμένα, αναλύοντας περισσότερα από 130 χαρακτηριστικά εκατομμυρίων ζευγαριών του προηγούμενου αιώνα, σε ποσοστό 82%-89% επιβεβαιώθηκε ότι οι σύντροφοι, κατά πάσα πιθανότητα, είχαν πολλά σημεία αναφοράς. Αντιθέτως, μόνο το 3% εξ αυτών επέλεξε έναν/μια σύντροφο, θεωρητικά, «αντισυμβατικό».
«Τα ευρήματά μας αποδεικνύουν ότι τα ζευγάρια που είναι “από την ίδια πάστα” είναι πιθανότερο να στεριώσουν μαζί», ανέφερε σχετικά η Tanya Horwitz, συνδημιουργός της έρευνας και υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης και του Ινστιτούτου για τη Συμπεριφορική Γενετική (IBG).
Στις αναλύσεις, χαρακτηριστικά όπως οι πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, το επίπεδο της εκπαίδευσης και ορισμένες μετρήσεις του IQ, έδειξαν ιδιαίτερα υψηλούς συσχετισμούς. Για παράδειγμα, σε μια κλίμακα – στην οποία το 0 σημαίνει ότι δεν υπάρχει συσχέτιση και το 1 συνεπάγεται κοινό χαρακτηριστικό – η συμφωνία αναφορικά με τις πολιτικές πεποιθήσεις ήταν στο 0,58. Επιπλέον, ιδιαίτερα υψηλές ήταν και οι συσχετίσεις σε συνάρτηση με τη χρήση ουσιών. Οι χρόνιοι καπνιστές ή όσοι καταναλώνουν τακτικά αλκοόλ, δηλαδή, τείνουν να βρίσκουν ένα ταίρι με παρόμοιες συνήθειες.
Αντιθέτως, τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με το ύψος, το βάρος, τις ιατρικές παθήσεις και τα στοιχεία της προσωπικότητας περιορίζονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, της τάξεως του 0,11. Σε εξίσου χαμηλά ποσοστά κινούνται και τα στοιχεία της προσωπικότητας κάθε ατόμου, όπως η εξωστρέφεια.
«Υπάρχουν όλες αυτές οι θεωρίες ότι οι εξωστρεφείς άνθρωποι ελκύονται από τους εσωστρεφείς ή το αντίστροφο. Αλλά στην πραγματικότητα, είναι σαν να ρίχνεις ένα νόμισμα: Οι πιθανότητες να τύχει μία από τις δύο όψεις είναι 50-50. Ακριβώς όπως και η έλξη που μπορεί να αναπτυχθεί προς ένα εσωστρεφές ή εξωστρεφές άτομο», πρόσθεσε η Horwitz.
@psych2go_official Do You Believe in Opposites Attract – Debunk'd With PSI in 1 Minute #shorts ♬ original sound – Psych2go
Γιατί εντοπίζονται ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των συντρόφων;
Μεταξύ άλλων, η έρευνα μελετά τα αίτια πίσω από τα κοινά (ή μη) σημεία που καταγράφονται μεταξύ των συντρόφων. Μερικά άτομα ενδέχεται να έχουν μεγαλώσει στην ίδια περιοχή. Άλλοι πάλι, μπορεί να αποκτούν κοινές συνήθειες και προσδοκίες, επηρεαζόμενοι από μια μακροχρόνια σχέση. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, τα παραπάνω συμπεράσματα αποτελούν μόνο ένα τμήμα μιας εν εξελίξει έρευνας, ενώ τα δεδομένα δεν αποκλείεται να διαφοροποιηθούν με την πάροδο του χρόνου.
«Ελπίζουμε ότι οι άνθρωποι θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα δεδομένα για να […] ανακαλύψουν πώς και γιατί καταλήγουν σε ορισμένες σχέσεις», τόνισε η Horwitz.
Ο συναισθηματικός κόσμος δεν χωρά σε λαϊκές ρήσεις
Διαχρονικά, η κοινωνία και ο «σοφός λαός» υιοθετούν στερεοτυπικές και ανακριβείς στάσεις, ακριβώς επειδή υποτίθεται ότι βασίζονται σε εμπεριστατωμένα δεδομένα, όπως, λόγου χάρη, στους νόμους της φυσικής. Εντούτοις, στη σύγχρονη εποχή, όπου η έρευνα μελετά πάσης φύσεως φαινόμενα, καταρρίπτεται μια σειρά αφηγημάτων που, άλλοτε, υποτίθεται πως είχε ρεαλιστικό αντίκρισμα. Στην πραγματικότητα, αυτό που μαρτυρά η επιστήμη είναι ότι οι επιμέρους διαφορές ή οι ομοιότητες μεταξύ δύο ατόμων δεν προδίδουν την έλξη ή τη σύναψη υγιούς σχέσης.
Συμπερασματικά και βάσει όσων αναφέρονται στην προαναφερθείσα έρευνα, εύλογα επιλέγουμε το ταίρι μας με γνώμονα την κοινή βάση στη νοοτροπία και τις συνήθειες. Εντούτοις, δεν υπάρχει ένας απόλυτος κανόνας ως προς αυτό. Στο τέλος της ημέρας, σημασία έχει να αναπτύσσουμε σχέσεις με άτομα που συμβάλλουν στη θετική διάθεση, στην εξέλιξη και αφυπνίζουν την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.
Επομένως, ούτε τα ετερώνυμα, ούτε τα ομώνυμα είναι που έλκονται – αλλά τα αρμονικά και τα υγιή.