Το De Torteltuin, ή αλλιώς ο «Κήπος των περιστεριών», γεννήθηκε από μια ομάδα 30 νέων που προσπάθησαν να απαντήσουν στο πώς θα καταφέρουν να αντέξουν οικονομικά να ζήσουν στην ίδια τους την πόλη.
«Πώς θέλουμε να ζήσουμε αργότερα στη ζωή μας; Αυτό το ερώτημα έβαλε τον πρώτο σπόρο για το de Torteltuin», διαβάζουμε στο site του νέου ολλανδικού στεγαστικού συνεταιρισμού De Torteltuin. Η απάντηση που έδωσε η ομάδα πίσω από το εγχείρημα είναι ότι αναζητούν κάτι «πιο προσιτό, κοινωνικό και πράσινο» από ό,τι μπορούν να βρουν στο Άμστερνταμ αυτή τη στιγμή.
«Αυτό που θέλουμε δεν υπάρχει ακόμα, οπότε θα το χτίσουμε μόνοι μας, ως συλλογικότητα» δηλώνουν και εργάζονται ήδη σκληρά για την δημιουργία μιας συνεταιριστικής κατοικίας γύρω από τις αρχές της περμακουλτούρας, προσαρμοσμένες πάντα στον κοινωνικό και αστικό τομέα.
Το Άμστερνταμ είναι από τις πλέον περιζήτητες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις οξύτατης στεγαστικής κρίσης, καθώς αποτελεί από τα πιο δύσκολα μέρη στην Ευρώπη για να βρει κανείς σπίτι. Συγκεκριμένα, τα ενοίκια έχουν εκτιναχθεί στην αρχική τιμή των 900 ευρώ για ένα απλό δωμάτιο σε κοινόχρηστο διαμέρισμα.
Τα διαμερίσματα που χτίζουν όμως για το de Torteltuin θα προστατεύονται από την ασυδοσία της ελεύθερης αγοράς και θα έχουν ένα σταθερό, χαμηλό ενοίκιο. «Η κατοικία είναι άλλωστε ένα βασικό δικαίωμα και όχι ένα επενδυτικό εργαλείο», όπως στηρίζουν τα άτομα που συμμετέχουν στο πρότζεκτ.
Πώς ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία; «Ήταν το 2020, ήμασταν 22 ή 23 ετών», δήλωσε η Iris Luden στην Guardian. «Ήταν ένα όνειρο. Φανταζόμασταν τι θα γινόταν αν φτιάχναμε το δικό μας σπίτι; Σκεφτόμασταν ένα νηπιαγωγείο, την δυνατότητα να καλλιεργούμε τα δικά μας τρόφιμα… Συναντιόμασταν έτσι κάθε μήνα για να το συζητήσουμε και σιγά σιγά, αυτό γίνεται πραγματικότητα».
Ουσιαστικά, κάνουν πράξη το δικαίωμα σε μια κατοικία που μπορείς να μείνεις καιρό και να μην χρειάζεται να αλλάζεις κάθε χρόνο, να είναι προσιτή και να υπάρχει γύρω της μια κοινότητα που λειτουργεί με σεβασμό και δημοκρατικές διαδικασίες κι όχι με νεοφιλελεύθερες, ατομικιστικές πρακτικές. Έτσι, δημιουργήθηκε αυτός ο στεγαστικός συνεταιρισμός.
Πίσω από το De Torteltuin είναι ένας συνασπισμός ανθρώπων που θέλουν να διαχειρίζονται τα σπίτια τους με κοινωνικό τρόπο, με γνώμονα τις ανάγκες της συλλογικότητας και δημιουργούν ένα μοντέλο, όπου κάθε απόφαση για τον στεγαστικό συνεταιρισμό θα λαμβάνεται δημοκρατικά.
Με τα μάτια στραμμένα σε ένα βιώσιμο μέλλον, οραματίζονται ένα ενεργειακά ουδέτερο, κλιματικά ανθεκτικό και συμπεριληπτικό με τη φύση και τα ζώα κτίριο. Για αυτόν το σκοπό, συνεργάζονται με την Natrufied Architecture, για τον τελικό σχεδιασμό του κτιρίου και η έναρξη της κατασκευής έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του 2025.
Η ομάδα του De Torteltuin κέρδισε σε διαγωνισμό του δήμου του Άμστερνταμ ένα οικόπεδο μόλις 20 λεπτά από το κέντρο της πόλης, χρησιμοποιώντας το τραμ. Με την βοήθεια δανείων από μια τράπεζα και το δημαρχείο, crowdfunding από φίλους και δύο εκδόσεις ομολόγων, η ομάδα έχει ήδη συγκεντρώσει σχεδόν 9 εκατ. ευρώ από το εκτιμώμενο κόστος κατασκευής των 12 έως 13 εκατ. ευρώ.
Σύντομα, οι 30 νέες και νέοι θα ζουν σε ένα ουδέτερο από άποψη εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σπίτι, με ηλιακά πάνελ στην οροφή, κοινόχρηστους χώρους σε κάθε όροφο, δωμάτια επισκεπτών, μια κοινή εργαλειοθήκη, μια σκηνή και ένα μουσικό στούντιο στο υπόγειο.
«Πιστεύουμε στον στεγαστικό συνεταιρισμό ως το μέλλον της πόλης. Η De Torteltuin είναι το μέλλον της ζωής στην πόλη» λένε.
Ταυτόχρονα, όπως δηλώνει ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για το δικαίωμα στην επαρκή στέγαση: «Τα ακροδεξιά κόμματα ευημερούν όταν μπορούν να εκμεταλλευτούν τα κοινωνικά κενά που προκύπτουν από την υποεπένδυση και τον ανεπαρκή κυβερνητικό σχεδιασμό … και όταν μπορούν να κατηγορήσουν τους ξένους».
«Αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τώρα πολλές χώρες της ΕΕ», δήλωσε ο Balakrishnan Rajagopal. «Η κρίση στέγασης δεν επηρεάζει πλέον μόνο τους χαμηλόμισθους, τους μετανάστες, τις μονογονεϊκές οικογένειες, αλλά και τις μεσαίες τάξεις. Αυτό είναι το κοινωνικό ζήτημα του 21ου αιώνα».
Σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ελβετία, αυτή η μορφή στέγασης έχει ήδη αναπτυχθεί ευρέως ως μέσο για να μειωθεί η πίεση στην αγορά κατοικίας. Ο δήμος του Άμστερνταμ δραστηριοποιείται πλέον στον τομέα αυτό και θέτει ως στόχο την υλοποίηση 40.000 κατοικιών συνεταιριστικού τύπου μέχρι το 2040, που θα αποτελούν περίπου το 10% των νέων κατασκευών μέχρι εκείνη τη χρονιά.
Η Ελλάδα, πότε;