Όλη η μέρα μας είναι γεμάτη υποχρεώσεις και δραστηριότητες, όμως στο τέλος της νιώθουμε πως ο χρόνος δεν είναι αρκετός και γεμίζουμε αρνητικά συναισθήματα.
Ας σκεφτούμε πότε ήταν η τελευταία φορά που δεν αισθανθήκαμε τύψεις επιλέγοντας μία αντιπαραγωγική δραστηριότητα αντί να συνεχίσουμε ένα project σχετικό με τη δουλειά ή να επενδύσουμε χρόνο σε κάτι που σχετίζεται με την προσωπική ανάπτυξή μας.
Ενδεχομένως δυσκολευόμαστε αρκετά να βρούμε αυτή την ανάμνηση και να την τοποθετήσουμε σε ένα ξεκάθαρο χρονικό πλαίσιο. Μην ανησυχείτε, το αίσθημα της έλλειψης χρόνου είναι κάτι που ταλαιπωρεί πλέον πολλούς ανθρώπους και μονοπωλεί αρκετές συζητήσεις μας.
Μία ζωή γεμάτη απαιτήσεις
Το διαδίκτυο απλοποίησε τις ζωές μας, όμως ταυτόχρονα επιτάχυνε τον κόσμο και την οικονομία.
Πλέον όλα γίνονται πολύ γρηγορότερα. Αυτό σημαίνει πως μέσα στον ίδιο χρόνο καλούμαστε να εργαζόμαστε πιο εντατικά ώστε να είμαστε πιο παραγωγικοί, όμως έχουμε και περισσότερες απαιτήσεις από τους άλλους για να δουν άμεσα τη δουλειά μας ή να μας στείλουν κάτι που τους έχουμε ζητήσει ως παραδοτέο.
Αυτό έχει ως συνέπεια πολλές φορές να βλέπουμε email από το κρεβάτι μας λίγο πριν κοιμηθούμε ή να απαντάμε σε μία ομαδική συζήτηση σχετικά με τη δουλειά κατά τη διάρκεια της εξόδου μας. Στην πράξη, λοιπόν, η σφαίρα της εργασίας επεκτείνεται σε ολόκληρο το 24ωρο μας.
Από την άλλη πλευρά, όμως, έχουμε και τις υποχρεώσεις της καθημερινής ζωής. Η φροντίδα του σπιτιού μας, το μαγείρεμα, τα ψώνια, η ανάγκη για επικοινωνία και συντροφικότητα με φίλους και σχέσεις. Ανάμεσα σε αυτά οφείλουμε να βρούμε και χρόνο για άλλες ασχολίες. Αυτές μπορεί να είναι το γυμναστήριο, ένα χόμπι ή άθλημα, κάποιο πρόγραμμα σπουδών, η ψυχοθεραπεία ή οτιδήποτε άλλο.
Η κουλτούρα της τελειότητας
Αν μπορούμε να πούμε κάτι με βεβαιότητα, αυτό είναι πως ο κόσμος μας δεν συγχωρεί όσους εγκαταλείπουν μία προσπάθεια. Ακόμα και όσοι ενστερνίζονται μία κουλτούρα αποδοχής, απογοητεύονται όταν τους πεις πως εγκατέλειψες κάτι για το οποίο μιλούσες με ενθουσιασμό ή ενδεχομένως είχε επενδυθεί με την προσδοκία ενός θετικού αποτελέσματος. Αντίστοιχα, προσπαθούν να σε παρακινήσουν να συνεχίσεις την προσπάθεια, χωρίς να εστιάζουν στο γεγονός πως απλά διάλεξες να το διακόψεις γιατί ένιωσες πίεση.
Στην πράξη η καθημερινότητά μας διέπεται από μία κουλτούρα τελειότητας και σπάνια κάποιος θα αποδεχτεί το γεγονός πως κάποιες φορές ο χρόνος δεν είναι αρκετός. Πάντα έχουμε να αντιμετωπίσουμε το επιχείρημα πως αν πραγματικά ήθελες κάτι, θα έβρισκες χρόνο να συνεχίσεις, ακόμα και αν αυτό σήμαινε έκπτωση από άλλες δραστηριότητες, όπως η ψυχαγωγία, ο ύπνος ή και το μαγείρεμα.
Το τοξικό motivation
Καθημερινά καταναλώνουμε έναν τεράστιο όγκο πληροφορίων από πολλές και διαφορετικές πηγές. Κάποιες από αυτές εστιάζουν στην ενημέρωσή μας, κάποιες άλλες στο να μας προωθήσουν προϊόντα ή υπηρεσίες και κάποιες άλλες για να μας ικανοποιήσουν την ανάγκη για χαλάρωση ή προσωπική βελτίωση.
Μέσα από όλες αυτές τις πληροφορίες βλέπουμε το πώς λειτουργεί ο κόσμος μας και ταυτόχρονα ερχόμαστε σε άμεση επαφή με τα πρότυπα ζωής και τις διάφορες μόδες (trends).
Ένα κοινό που μπορούμε να εντοπίσουμε σε όλα αυτά είναι ο τρόπος με τον οποίο ορίζεται η επιτυχία, δηλαδή η συνάρτησή της με την προβολή στα ίδια τα ΜΜΕ μέσα από μία δυνατή ιστορία. Όσοι είναι επιτυχημένοι «διδάσκουν» μέσα από το motivational content πως όλοι μπορούν να πετύχουν. Εντελώς τυχαία, τις περισσότερες φορές αυτό είτε αποτελεί κάποια στρατηγική του personal brand είτε μία μορφή marketing, καθώς προσφέρουν υπηρεσίες coaching ή έχουν γράψει σχετικά βιβλία.
Ανεξάρτητα των στόχων τους ως πρότυπα αλλά και ισοδύναμα κοινωνικής επιτυχίας, αυξάνουν τον βαθμό ψυχολογικής πίεσης στο κοινό τους, το οποίο δεν πρέπει να μένει στατικό.
Ας σκεφτούμε στο παρελθόν πόσες νέες κοπέλες οδηγήθηκαν σε διατροφικές διαταραχές για να αποκτήσουν ένα τέλειο σώμα ή ακόμα χειρότερα πόσα κορίτσια στην προεφηβεία σήμερα ζητούν ως δώρα πανάκριβα καλλυντικά προϊόντα για άψογο δέρμα. Γιατί ένα 12χρονο να θέλει τέλειο δέρμα όταν ήδη το έχει; Η απάντηση είναι γιατί κάποιος το έπεισε πως μπορεί να γίνει καλύτερο αν προσπαθήσει και επενδύσει.
Η επιτάχυνση ως κανόνας
Όλα τα παραπάνω αποτελούν εκφάνσεις του κοινωνικού και οικονομικού φαινομένου που ονομάζεται επιτάχυνση, το οποίο έχει αναλύσει ο Γερμανός κοινωνιολόγος Hartmut Rosa.
Ακολουθώντας τη σκέψη του, θα δούμε πως οι υποχρεώσεις μας αυξάνονται όχι για κάποιο ουσιαστικό κέρδος -αυτό είναι μία ψευδαίσθηση-, αλλά για να διατηρήσουμε τη θέση μας και να μη μείνουμε πίσω.
Δουλεύουμε περισσότερο και γρηγορότερα για να διατηρήσουμε τη θέση μας σε μία εταιρεία ή την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησής μας και να μη χάσουμε πελάτες που νιώθουν πως αλλού θα βρουν παραπάνω υπηρεσίες. Ακολουθούμε κάθε εξαντλητική διαδικασία για το σώμα μας είτε αυτή είναι γυμναστική, είτε διατροφή, είτε αισθητική επέμβαση, ώστε να διατηρήσουμε την ομορφιά και την καλαισθησία μας. Τρέχουμε σε κάθε πολιτιστική εκδήλωση για να μην έρθουμε αντιμέτωποι με το FOMO και νιώσουμε πως είμαστε «εκτός φάσης».
Θα μπορούσα να περιγράψω πολλά παραπάνω τα οποία γίνονται όχι αποκλειστικά για να εμπλουτίσουμε τη βιωμένη μας εμπειρία, αλλά και για να μην έρθουμε αντιμέτωποι με το outdating, το οποίο ισοδυναμεί με αποτυχία και εγκατάλειψη της όποιας προσπάθειας.
Εξάντληση και ενοχές
Η ολοένα και περισσότερη πίεση και η απαίτηση για τελειότητα έχουν αυξήσει σε σημαντικό βαθμό τις ψυχικές διαταραχές και την κατανάλωση αντικαταθλιπτικών, ειδικά στις νεότερες γενιές. Πολλοί άνθρωποι δεν είναι απλά εξαντλημένοι και γεμάτοι στρες, αλλά βαθιά θλιμμένοι από το αποτέλεσμα της κάθε ημέρας, το οποίο δεν κατάφερε να τους προσφέρει την ικανοποίηση πως «άδραξαν την ημέρα» ή έκαναν αυτή την πολυπόθητη «σημαντική αλλαγή» και «ξεπέρασαν» τους εαυτούς τους.
Όσοι διαφημίζουν το success story τους, γεμάτο στερήσεις, υπερπροσπάθειες και σκληρή δουλειά, ανεξάρτητα αν είναι celebrities, influencers, life coaches, φίλοι ή απλά επαφές στα social media, άθελά τους επιτείνουν τη δυσφορία και εντείνουν το στρες σε όσους τους παρακολουθούν.
Όλοι λίγο πολύ βιώνουμε ενοχές για τον χρόνο που δεν μας φτάνει ή τον ελάχιστο χρόνο που αισθανόμαστε πως έχουμε και αντί να τον αξιοποιούμε «σωστά» τον «πετάμε» παίζοντας ένα παιχνίδι, παρακολουθώντας βίντεο με γάτες ή απλά πίνοντας έναν καφέ και κοιτώντας έξω από το παράθυρό μας ονειροπολώντας.
Οι ζωές μας είναι περίπλοκες και με πλήθος πτυχώσεων. Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει να έχουμε την απαίτηση να είμαστε σε καθεμία έκφανσή τους τέλειοι. Όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσουμε να βρούμε τις δικές μας σταθερές και να συμμετέχουμε με έναν πιο ανώδυνο τρόπο στην επιτάχυνση.
Το μυστικό για να επιβιώσουμε, αλλά και να πετύχουμε όσα θέλουμε χωρίς κόστος στην ψυχική ή τη σωματική υγεία μας είναι να ξεχωρίσουμε την ουσιαστική προσπάθεια, η οποία πάντα εμπεριέχει μέτρα και όρια από τη μάταιη άφεση στις απαιτήσεις των άλλων.