Μπορεί το μισθολογικό χάσμα μεταξύ γυναικών και αντρών να είναι αναγνωρισμένο ευρέως, με νέα αλλά και παλαιότερα δεδομένα να επιβεβαιώνουν συνεχώς αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα, πλέον όμως αναδύεται η ανάγκη να θιχτεί ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα:
Το χάσμα όσον αφορά στην αντιμετώπιση του γυναικείου και του αντρικού πόνου.
Σύμφωνα με τα ευρήματα μιας πρόσφατης επιστημονικής μελέτης που δημοσιεύτηκε από τη Journal of Pain, τα έμφυλα στερεότυπα είναι ιδιαιτέρα καθοριστικά για την εκτίμηση και την αντιμετώπιση του πόνου.
Οι ερευνητές διεξήγαγαν την παρούσα έρευνα χρησιμοποιώντας video μικρής διάρκειας, όπου παρουσιάζονταν γυναίκες και άντρες ασθενείς με χρόνιους πόνους σε κάποιο σημείο του σώματος. Στα ίδια video, οι παρατηρητές είχαν τη δυνατότητα να αναλύσουν τις εκφράσεις, και κατ’ επέκταση τις επικοινωνιακές συμπεριφορές των ασθενών ως τρόπο ερμηνείας του αισθανόμενου πόνου.
Στα αποτελέσματα της έρευνας, αποκαλύφθηκε το προφανές. Οι ερευνητές συμπέραναν πως ο γυναικείος πόνος προκύπτει λόγω της λανθασμένης πεποίθησης ότι οι γυναίκες είναι υπερευαίσθητες, ότι χαρακτηρίζονται από έναν υπερβολικά συναισθηματικό χαρακτήρα, καθώς και ότι υπερβάλλουν στην προσπάθειά τους να εκφράσουν τον πόνο τους, πολλές φορές αυτό που πραγματικά οι ίδιες αισθάνονται υποτιμάται.
Ωστόσο, η έρευνα δεν τελείωσε εκεί. Οι αναλυτές προσπάθησαν να εντοπίσουν τις ρίζες αυτού του προβληματικού φαινομένου, διεξάγοντας ένα επιπλέον πείραμα όσον αφορά στα στερεότυπα που οδηγούν σε αυτές τις αντιλήψεις. Στο τέλος της έρευνας, το συμπέρασμα ήταν ότι ο αντρικός πόνος λαμβάνει υψηλότερο πρόσημο από τα άτομα που πιστεύουν ότι ο μέσος άνδρας μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα την πίεση και τον πόνο.
Στον αντίποδα, ο γυναικείος πόνος είθισται να υποτιμάται από τα άτομα που θεωρούν ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο ευάλωτες και τείνουν να υπερβάλλουν
«Εάν το στερεότυπο είναι να πιστεύουμε ότι οι γυναίκες είναι πιο εκφραστικές από τους άνδρες ή ίσως υπερβολικά πιο εκφραστικές, τότε η τάση θα είναι να απορρίπτουμε τις συμπεριφορές πόνου των γυναικών», είχε τονίσει σε παλαιότερη δήλωσή της η συν-συγγραφέας της έρευνας, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας και διευθύντρια του εργαστηρίου Κοινωνικής και Πολιτιστικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, Elizabeth Losin.
Παράλληλα, όπως είχε δηλώσει η Losin, η άλλη όψη αυτού του φαινομένου αποδίδεται στο στερεότυπο ότι οι άντρες θεωρούνται στωικοί και περισσότερο ήρεμοι συγκριτικά με τις γυναίκες. Οπότε, όταν ένας άντρας υιοθετεί μια έκφραση στο πρόσωπό του, η οποία αποκωδικοποιείται ως έντονος πόνος, απευθείας σκέφτεσαι ότι βιώνει μια πολύ δύσκολη κατάσταση.
«Το αποτέλεσμα αυτού του έμφυλου στερεότυπου αναφορικά με την έκφραση του πόνου, είναι ότι κάθε μονάδα αυξημένης έκφρασης πόνου από έναν άνδρα θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει μεγαλύτερη ένταση στην εμπειρία πόνου που βιώνει, συγκριτικά με την ίδια αύξηση στην έκφραση πόνου από μια γυναίκα», είχε τονίσει η co-author της έρευνας.
Δεν πονάμε επειδή είμαστε γυναίκες
Τι κι αν οι ισορροπίες και τα δεδομένα αλλάζουν, το «πονάω» των γυναικών συνεχίζει να υποτιμάται και να υποβαθμίζεται. Οι γυναίκες ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να θεωρούνται περισσότερο αδύναμες, ευάλωτες και άλλα τέτοια. Ωστόσο, εδώ θα σκεφτεί κάποιος: «Πώς γίνεται εφόσον οι γυναίκες θεωρούνται υπερευαίσθητές, ο πόνος τους να μη λαμβάνεται στα σοβαρά;».
Η απάντηση δυστυχώς είναι απογοητευτική, αφού έχει αποδεδειγμένα παρατηρηθεί ότι όταν μια γυναίκα λέει ότι πονάει, ο γυναικείος πόνος στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αντιλαμβάνεται από τους άλλους ως μη πραγματικός, ως φανταστικός ή ως συναισθηματικής προέλευσης. Και εδώ κάπου είναι που έρχονται οι γνωστές σε όλες μας φράσεις του τύπου «δεν έχεις τίποτα», «σταμάτα να υπερβάλλεις» ή «στο μυαλό σου είναι».
Όχι, δεν είναι στο μυαλό μας. Είναι η πραγματικότητα και οφείλετε να τη σεβαστείτε. Δεν πονάμε επειδή είμαστε γυναίκες, δεν πονάμε επειδή είμαστε παράλογες ή δημιουργούμε αυτή την πραγματικότητα στο μυαλό μας. Πονάμε επειδή είναι η αλήθεια. Απλώς εσείς δεν θέλετε να πιστέψετε.
Το αποτέλεσμα;
Η ιεραρχική σχέση μεταξύ του σωματικού ή ψυχικού πόνου των αντρών και των γυναικών ανακυκλώνει τις βαθιά ριζωμένες κοινωνικές προκαταλήψεις και αποδυναμώνει τις γυναίκες. Η υποτίμηση του πόνου των γυναικών καταστρέφει την αυτοπεποίθησή τους, ενώ βομβαρδίζει ακόμα και τις ίδιες με αμφιβολίες για το συναίσθημα που πραγματικά βιώνουν.
Μπροστά στη φράση «έλα, δεν έχεις τίποτα, απλά υπερβάλλεις», η μοναδική άμυνα των γυναικών τις περισσότερες φορές είναι να καταπνίγουν τον πόνο, τη στεναχώρια ή ακόμα και τον θυμό τους και να μετατρέπονται σε αυθεντίες στο να κρύβουν τη δική τους αλήθεια.