Κάποιες φορές και οι κακές ταινίες είναι που κάνουν τον σπουδαίο σκηνοθέτη.
Προφανώς, οι σπουδαίες ταινίες κάνουν και τους σπουδαίους σκηνοθέτες. Και τώρα που τίναξα τα μυαλά σας στον αέρα επανέρχομαι με κάτι λιγότερο αυτονόητο. Πολλές φορές, ακόμα και μία πολύ κακή ταινία μπορεί να δείξει έναν σπουδαίο σκηνοθέτη που ξεφεύγει από τη μετριότητα.
Τώρα έχω, ελπίζω, την προσοχή σας και συνεχίζω. Αυτό που λέμε μεγάλος σκηνοθέτης, ή στο πιο σινεφίλ του “auteur”, δεν είναι καθόλου συχνό. Για την ακρίβεια, όσο περνάνε τα χρόνια όλο και σπανίζει. Χάνεται μέσα σε ωκεανούς μέτριου content που σκηνοθέτες παράγουν διεκπεραιωτικά και με το κιλό, προκειμένου οι παραγωγοί τους να έχουν το μικρότερο δυνατό ρίσκο.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι για να έχεις μία ακραία κινηματογραφική αποτυχία, έχεις ξεπεράσει τα δεκάδες πλέγματα μετριότητας, έχεις αγωνιστεί για κάτι και δεν βλέπεις το σινεμά με όρους κόστους-οφέλους. Έχεις ένα καλλιτεχνικό όραμα που δεν σου βγήκε, αλλά που έχεις κατακτήσει το δικαίωμα να το δοκιμάσεις.
“Megalopolis”, Frances Ford Coppola
Η αφορμή για την οποία γράφτηκε αυτό το κείμενο. Ο Coppola έχει δημιουργήσει μερικές από τις σπουδαιότερες ταινίες του 20ού αιώνα και θεωρείται ένας από τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους στην ιστορία του κινηματογράφου.
Στο κεφάλι αυτού του ανθρώπου, είχε κολλήσει η ιδέα ενός τιτάνιου έργου το οποίο θα αποκτήσει την υφή του magnum opus ενός σπουδαίου κινηματογραφιστή. Δεκαετίες μετά τη σύλληψη του, το “Megalopolis” βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες. Πήγα στις Νύχτες Πρεμιέρας με μεγάλη χαρά να το δω. Και ήταν κυριολεκτικά μία από τις χειρότερες ταινίες που έχω δει στη ζωή μου.
Ο Coppola σε κάποιες στιγμές άγγιζε το παραλήρημα. Η ταινία ήταν, εκτός όλων των άλλων, εκνευριστικά βαρετή. Βγήκα από την αίθουσα με μία απορία αλλά και με μία ανανεωμένη λατρεία για τον Coppola.
Αυτή την ταινία δεν θα μπορούσα να τη δω ποτέ στο Netflix. Το συναίσθημα που με έκανε να νιώσω ήταν πολύ μακριά από αυτό ενός καταναλωτή. Ήταν μία από τις παλιές, καλές κινηματογραφικές εμπειρίες.
“Tenet”, Christopher Nolan
Έχω μία πολύπλευρη σχέση με το σινεμά του Nolan για την οποία θα μιλήσω σε άλλο κείμενο ή στην ψυχανάλυση. Σε κάθε περίπτωση, το “Tenet” δεν του άξιζε.
Μία άνευρη και υπερβολικά πολύπλοκη ταινία, η οποία δεν είχε απολύτως κανέναν λόγο να είναι τόσο πολύπλοκη. Η συναισθηματική εμπλοκή σου με τους χαρακτήρες είναι λίγο μικρότερη από αυτή που έχεις με τους παίκτες του βραζιλιάνικου “Too Hot to Handle”.
Σε αντίθεση με όσα συμβαίνουν στην ταινία, ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω και ζήσαμε αρκετά χαμένα λεπτά. Όλα αλλάζουν, βέβαια, αν κάποτε ο Nolan βγει και πει ότι ήταν μία τρολιά για το fan base του.
“Dune”, David Lynch
Τώρα δεν χρειάζεται να αποθεώσουμε για ακόμα μία φορά το σπουδαίο σινεμά του David Lynch, ο οποίος έφυγε πρόσφατα απ’ τη ζωή, γεμίζοντας τα timelines με αποχαιρετισμούς από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Στην περίπτωση του “Dune”, έχουμε κάτι σαν τον πρωτεργάτη του “Megalopolis”. Μία τεράστια εποποιία που γεννήθηκε με τις υψηλότερες προσδοκίες και τελικά έπεσε στον γκρεμό.
Το “Dune”, για λόγους που δεν αφορούν μόνο τον Lynch, είναι ένα ασύνδετο πράγμα που δεν έχει το παραμικρό προτέρημα στην αφήγηση, αλλά μοιράζεται ένα εντυπωσιακά καλό αποτέλεσμα, οπτικά.
Για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, η αποτυχία αυτή δημιούργησε έναν μύθο γύρω από το κατά πόσο μπορεί να γίνει αποτυπωθεί κινηματογραφικά το σπουδαιότερο sci-fi βιβλίο. Ο Denis Villeneuve άφησε στην άκρη όλες αυτές τις θεωρίες.
Πάντως είναι μέρος της μαγείας του Lynch το γεγονός ότι απέτυχε οικτρά στη μόνη φορά που προσπάθησε να φτιάξει κάτι μεγαλόσχημο και επικό.
“Once Upon a Time… in Hollywood”, Quentin Tarantino
Ο χρόνος περνάει αλλά το grindhouse σινεμά του Quentin Tarantino έμοιαζε μέχρι το 2019 αγέραστο. Είχαν προηγηθεί το πολύ καλό “Hateful 8”, το εξαιρετικό “Django” και το “Inglourious Basterds”, η καλύτερη ταινία του αν δεν υπήρχε το “Pulp Fiction”.
Το “Once Upon a Time… in Hollywood”, είναι σίγουρα καλή ταινία. Χάνεται όμως μέσα στην περίφημη αυτοαναφορικότητα που μαστίζει το Hollywood, ενώ δίνει και την εικόνα ενός αντιδραστικού μπάρμπα που γκρινιάζει λέγοντας πόσo καλύτερα ήταν τα πράγματα στην εποχή του.
“Exodus: Gods and Kings”, Ridley Scott
Ο λατρεμένος Ridley Scott είναι μια δύσκολη περίπτωση σε αυτή τη λίστα. Πολύ απλά γιατί είναι ένα άνθρωπος που είτε θα φτιάξει το απόλυτο αριστούργημα (“Blade Runner”, “Alien”, “Hannibal”) είτε μερικές από τις πιο αδιανόητες καγκουριές.
Βασίλισσα των τελευταίων είναι, νομίζω, η ταινία του 2014 “Exodus: God’s and Kings”, μία από τις ταινίες εκείνες που απορείς πραγματικά αν το όνομα του Ridley Scott στους τίτλους είναι απλώς συνωνυμία με τον τύπο που έφτιαξε το “Blade Runner”.
Ένας Μωυσής που γεννήθηκε στο Pembrokeshire πρωταγωνιστεί στο πιο ακριβό b-movie της κινηματογραφικής ιστορίας, μαζί με άλλους λευκούς «Αιγυπτίους». Κακά cgi, κακές ερμηνείες σε μία καγκουριά που είναι και πολύ βαρετή. Νομίζω αρκούν.
Κρατάω μόνο ότι δεν έχω δει το Gladiator II.