Στη χώρα μας, όπου καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό θανάτων μοτοσικλετιστών στην Ε.Ε., στο μενού των διανομέων υπάρχει καθημερινά ο θανάσιμος κίνδυνος.
Υπερδιπλάσιο σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι το ποσοστό των νεκρών μοτοσικλετιστών στην Ελλάδα, καθώς αγγίζει το 38% έναντι του 18% της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολο των τροχαίων ατυχημάτων. Μάλιστα, σε κατοικημένες περιοχές, το ποσοστό αυτό φτάνει το δυσθεώρητο 45%, σε σχέση με το 20% της Ε.Ε.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν και του European Road Safety Observatory, η χώρα μας «πετυχαίνει» δύο αρνητικές πρωτιές: καταγράφει και τον υψηλότερο δείκτη θνησιμότητας (ανά εκατ. πληθυσμού) και το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων οδηγών μοτοσικλετών. Φυσικά, το πολύ υψηλό ποσοστό χρήσης μοτοσικλετών στην Ελλάδα σε σχέση με την Ε.Ε. είναι μια σημαντική παράμετρος.
Για να δώσουμε μια τάξη μεγέθους του προβλήματος, ο δείκτης θνησιμότητας των μοτοσικλετιστών στην Ελλάδα ανά εκατ. πληθυσμού αγγίζει το 19.7% την ώρα που στις χώρες με τον χαμηλότερο δείκτη θνησιμότητας, τη Λετονία και τη Ρουμανία είναι μόλις 0.9% και 2.7% αντίστοιχα.
Κάθε φορά που διαβάζω παρόμοια στατιστικά, αναρωτιέμαι το ίδιο πράγμα: πόσοι από τους νεκρούς μοτοσικλετιστές της Ελλάδας πέθαναν εν ώρα εργασίας; Για μερικούς από τους διανομείς που έχασαν τη ζωή τους στον δρόμο, μπορεί να μην το μάθουμε ποτέ. Είναι κοινό μυστικό το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις τροχαίων δυστυχημάτων ή ατυχημάτων με θύματα ντελιβεράδες, οι εργοδότες σπεύδουν στο σημείο για να αφαιρέσουν το κουτί και τα διακριτικά του μαγαζιού τους.
Αρκετές αντίστοιχες καταγγελίες έχουν γίνει στις εργατικές ενώσεις των διανομέων· μιλάμε λοιπόν για εργατικά δυστυχήματα που καταγράφονται ως απλά τροχαία. Αόρατοι άνθρωποι που δουλεύουν ανασφάλιστοι ελλείψει εναλλακτικών, μετανάστες σε πολλές περιπτώσεις, πεθαίνουν στην άσφαλτο, χωρίς να τους αναζητήσει κανείς.
Χαρακτηριστική της δυσοίωνης κατάστασης η περίπτωση του 18χρονου Ανέες Μιρ με καταγωγή από το Πακιστάν, ο οποίος εργαζόταν ως διανομέας για εστιατόριο της πλατείας Θεάτρου, αδήλωτος και ανασφάλιστος. Δεν υπήρχε πουθενά, μέχρι το 2021 που σκοτώθηκε εν ώρα εργασίας, όταν οδηγός ταξί παραβίασε STOP στην Καλλιθέα.
Στην Ελλάδα, δεν τον αναζήτησε κανείς, ούτε ο εργοδότης του, ο οποίος μάλλον ευχόταν η υπόθεση να περάσει στα ψιλά. Ο Ανέες Μιρ είναι μόνο ένας κρίκος της πολύ μακράς αλυσίδας διανομέων που έχουν χάσει τη ζωή τους στον δρόμο.
Όπως λένε οι ίδιοι οι ντελιβεράδες, η υποαμειβόμενη και ανασφάλιστη εργασία προμηνύει τον επόμενο νεκρό:
«Μας έχουν ανασφάλιστους ή υποασφαλισμένους, αρνούνται να μας πληρώνουν τις προσαυξήσεις από αργίες, νυχτερινά. Τα τελευταία χρόνια μας κλέβουν κυριολεκτικά τα Δώρα κι όταν διαμαρτυρόμαστε μας ξυλοκοπούν, μας μηνύουν για δυσφήμιση κ.λπ. Απαιτούν να εργαζόμαστε δεκάωρα/δωδεκάωρα, πολλές φορές χωρίς ρεπό, κάτω υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες (χιόνια, βροχές, καύσωνες κ.λπ.), να πηγαίνουμε γρήγορα τις παραγγελίες γιατί λειτουργούν στις περισσότερες περιπτώσεις με λιγότερους διανομείς απ’ όσους απαιτούνται. Κι όλα αυτά με δικό μας μηχανάκι, βενζίνες, εξοπλισμό κ.λπ.» έγραφε η ανακοίνωση που είχε εκδώσει η Επιτροπή Αγώνα Διανομέων μετά από «άλλο ένα τραγικό συμβάν».
Κάθε φορά που ένας διανομέας χάνει τη ζωή του στην άσφαλτο είναι λες και ξαναζούμε το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου: κακή κατάσταση του οδικού δικτύου, επιθετική οδηγική συμπεριφορά των Ελλήνων, πάρα πολλές ώρες στον δρόμο, εντατικοποίηση της δουλειάς, άγχος κι εξουθένωση, πίεση από εργοδότες και πελάτες, ελλιπή μέτρα ασφαλείας, δύσκολες καιρικές συνθήκες, μηχανάκια σε κακή κατάσταση.
Για κάποιες μέρες, ο καφές που παραγγέλνουμε είναι πικρός, αλλά επειδή όλα ξεχνιούνται, στην επόμενη βροχή μπορεί το χέρι μας να πάει αυτόματα στο κινητό μας και στις γνωστές πλατφόρμες διανομής. Καλύτερα να το σκεφτούμε δύο φορές.
Φανταστείτε να βγαίνετε από το σπίτι για να πάτε στη δουλειά σας, με κίνδυνο να μην γυρίσετε ποτέ πίσω. Αυτή την καθημερινότητα του τρόμου ζουν οι διανομείς, όπως λένε οι ίδιοι:
«Το έγκλημα που έγινε στα Τέμπη εμείς το ζούμε καθημερινά με 56 νεκρούς τα τελευταία χρόνια. Ο κίνδυνος είναι καθημερινός. Κάθε φορά που βγαίνεις και γυρίζεις στο σπίτι, το παίζεις 50-50», είχε δηλώσει στο OPEN ο Αντώνης Καναβάρης, Γραμματέας Σωματείου Εργαζομένων Διανομέων.
Σχεδόν 60 νεκροί επαγγελματίες, μόνο τα τελευταία πέντε χρόνια λοιπόν. Αν η είδηση δεν αφορούσε ντελιβεράδες που βρίσκονται στον δρόμο και παίζουν με τις πιθανότητες σε καθημερινή βάση, αλλά 56 νεκρούς δικηγόρους, λογιστές, γιατρούς, δημοσιογράφους, πολιτικούς, υπαλλήλους γραφείου, πόσο αδιανόητη θα ήταν; Όσο αδιανόητη και απαράδεκτη είναι και τώρα.
Μετά από 12 και 15 ώρες στον δρόμο, πόσο καθαρό μυαλό θα είχαμε εμείς; Πόσο ψύχραιμοι θα ήμασταν, αν έπρεπε να κάνουμε όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε, για να μην μαζευτούν οι παραγγελίες και κάποιος δυσαρεστημένος πελάτης απαιτήσει την απόλυσή μας;
Οι διανομείς ξέρουν καλά πώς είναι να εργάζεσαι σε καθεστώς ακραίας επισφάλειας, ειδικά όσοι δουλεύουν ως εξωτερικοί -αναλώσιμοι- συνεργάτες για τις γνωστές πλατφόρμες. Από τη στιγμή που ο ντελιβεράς πληρώνεται με την παραγγελία, είναι φυσικό να πιέζεται να ολοκληρώσει όσο πιο πολλές διανομές γίνεται. Η αμοιβή είναι τόσο χαμηλή και τα έξοδα που επωμίζεται ο ίδιος τόσα πολλά (βενζίνη, εξοπλισμός, συντήρηση στο μηχανάκι) που αν δεν κάνει όσο πιο γρήγορα μπορεί, το μεροκάματό του θα είναι της πείνας.
Τα εργατικά συνδικάτα έχουν αναλάβει τον μακάβριο ρόλο της καταγραφής των νεκρών της ασφάλτου, για να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο και τις κυβερνήσεις.
Αυτό που ζητούν από την πολιτεία είναι ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο απαγόρευσης εργασίας σε ακραίες καιρικές συνθήκες, θεσμοθέτηση αποζημίωσης καυσίμων βάσει των πραγματικών τιμών, εφαρμογή της κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας για την εστίαση από τις πλατφόρμες, ασφάλιση για τις πραγματικές ώρες εργασίας.
Από σένα και από μένα ζητούν το αυτονόητο: να μην παραγγέλνουμε όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες, τις μέρες που βρέχει, χιονίζει, φυσούν θυελλώδεις άνεμοι ή έχει καύσωνα, διότι τότε στο μενού υπάρχει θανάσιμος κίνδυνος για τους ανθρώπους που μας φέρνουν καθημερινά το φαγητό ή τον καφέ μας.