Δεν νομίζω να υπάρχει άλλο ζήτημα που να έχει συζητηθεί επί τόσα χρόνια με τους ίδιους ακριβώς όρους όσο είναι η περίφημη βία στα γήπεδα.
Η βία στα γήπεδα μας απασχολεί και πάλι αυτές τις ημέρες, μετά τα επεισόδια στο ντέρμπι του βόλεϊ μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού, τον πολύ σοβαρό τραυματισμό του αστυνομικού και την απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τις κερκίδες της Superleague για δύο μήνες.
Ας καταλογογραφήσω σε συντομία τις διάφορες κοινοτυπίες που γράφονται μετά από κάθε βίαιο περιστατικό εντός και εκτός γηπέδων: Αρρωστημένα μυαλά, έλλειψη παιδείας, το ποδόσφαιρο είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας ή το όπιο του λαού, ελληνική μοναδικότητα, νόμοι που δεν εφαρμόζονται, ΠΑΕ που δεν ενδιαφέρονται, νέα παιδιά που δεν έχουν υγιή πρότυπα και πάλι από την αρχή.
Πρώτη φορά ευρωπαϊκό σε αυτό το γήπεδο, βαμμένο στο πένθος. Σκατά στους φασίστες, σκατά στα λεφτά σας που ξεπλένουν τη βία pic.twitter.com/BwRn2gbEPr
— NoBorders (@Refugees_Gr) August 19, 2023
Όλα αυτά με ένα μικρό πασπάλισμα από Thatcher, η οποία, κατά το μεγαλειώδες κλισέ, πήρε το χάος του αγγλικού χουλιγκανισμού, του έδωσε μερικά πολύ δυνατά αυταρχικά χαστούκια και ως δια μαγείας η αγγλική κοινωνία κέρδισε τη βία που τόσο πολύ την ταλάνιζε. Η αναφορά αυτή στη Thatcher ήταν εξάλλου αυτό που χρειάζεται κάθε κλισέ για να λειτουργήσει: Ένα «ε ρε Thatcher που σας χρειάζεται».
Αποκομμένη από την κοινωνία που τη γεννά
Η περίφημη οπαδική βία αποκόπηκε από την κοινωνία που τη γεννά και την τροφοδοτεί. Η όποια σχέση μεταξύ τους είναι μία σχέση εξ αντανακλάσεως που είναι εκτός των άλλων μονόπλευρη. Το ποδόσφαιρο καθρεπτίζει την κοινωνία, η κοινωνία όμως δεν καθρεπτίζει το ποδόσφαιρο. Δεν βλέπει, ας πούμε, το ποδόσφαιρο σε αυτήν το κάτοπτρό του και αηδιάζει.
Πολύ απλά γιατί όσοι ασχολούνται με αυτό είναι απόβλητοι, τα χειρότερα στοιχεία της που καταφεύγουν σε χουλιγκανισμούς, γιατί είναι αούγκανοι και ανεγκέφαλοι.
Είναι όμως αυτή η αλήθεια; Είναι η πραγματικότητα ότι τα γήπεδα είναι εστίες εγκληματικότητας που μαζεύουν παραβατικά στοιχεία και επομένως το ζήτημα λύνεται μέσω των αρμοδίων; Δηλαδή των νόμων και της αστυνόμευσης;
Όχι ακριβώς.
Η γηπεδική βία είναι έκφραση μίας ευρύτερης κουλτούρας που σε αυτούς τους χώρους βρίσκει ένα πεδίο να κινηθεί (και δεν λέω καν να εκτονωθεί). Εν προκειμένω, ασχολούμαστε τόσο μαζί της, γιατί γίνεται στο περιθώριο ενός μαζικού θεάματος και ως εκ τούτου έχει πολύ μεγάλες και πολύ ισχυρές πλάτες πίσω της και εκατοντάδες χιλιάδες ζευγάρια ματιών στο προσκεφάλι της.
Η ματαιότητα του χτυπήματος στο τραπέζι
Η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι έρχεται ως μία -όχι ακριβώς καλοζυγισμένη- απάντηση σε όλα τα παραπάνω. Κλείνει τα γήπεδα του ποδοσφαίρου με αφορμή ένα περιστατικό που έγινε στο βόλεϊ και λειτουργεί σε ένα πλαίσιο συλλογικής ευθύνης εις βάρος όσων επιμένουν να θέλουν να περάσουν εκεί τις Κυριακές τους.
Αυτό που πρέπει όμως επιτέλους να καταλάβουμε είναι πως ακόμα και αν αυτή τη φορά το μέτρο πιάσει, αν συλληφθούν όσοι έχουν μπει σε αυτόν τον κύκλο του χουλιγκανισμού, αν η αστυνομία κάνει τη δουλειά της και δεν αφήνει για παράδειγμα στρατιές που έκαναν ανενόχλητες παρέλαση σε όλη τη χώρα για να φτάσουν στη Νέα Φιλαδέλφεια, αν στα γήπεδα οι αυστηροί νόμοι αρχίζουν να εφαρμόζονται, η βία θα συνεχίσει να υπάρχει.
Τα γήπεδα θα καθαρίσουν βέβαια και θα έρθουν οι πολυπόθητες οικογένειες να δουν τον αγώνα τους ασφαλείς, με το χαμόγελο στα χείλη και με ένα αντίτιμο εισιτηρίου πολύ πιο ακριβό από ο,τι είναι σήμερα, μιας και ο κίνδυνος να φας μία πέτρα στο κεφάλι συνήθως λειτουργεί εις βάρος της ακρίβειας.
Τα έσοδα των ΠΑΕ και των ΚΑΕ που ούτως ή άλλως έχουν (ή έχουν μπει στη διαδικασία να φτιάξουν) σύγχρονα γήπεδα θα αυξηθούν, το προσφερόμενο προϊόν θα βελτιωθεί και τα εισιτήρια θα ακριβύνουν ακόμα πιο πολύ. Ένα ακόμα περιφραγμένο φρούριο για τις κοινωνικές εκδηλώσεις των πιο εύρωστων οικονομικά, της μεσαίας και ανώτερης τάξης.
Η βία όμως θα είναι εκεί, απλά θα βρει διαφορετικούς τρόπους να εκφράζεται, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ακριβώς γιατί δεν γεννιέται στα γήπεδα. αλλά μεταφέρεται εκεί. Από τη μία, η μάτσο κουλτούρα (που ποτέ δεν σχολιάζουμε ως παράγοντα της βίας στα γήπεδα) και από την άλλη, η απόγνωση, η έλλειψη προοπτικών για το μέλλον και η φτώχεια δεν θα βρίσκουν ως συνεπακόλουθο το ξέσπασμα στις καρέκλες του Πανθεσσαλικού, αλλά κάπου αλλου. Τουλάχιστον για όσο διάστημα δεν θα βρίσκεται λύση σε αυτά τα πιο δομικά προβλήματα.
Και αν θέλετε ένα παράδειγμα για όλα αυτά, δείτε τι έκανε η Thatcher και πώς γεννήθηκε η Premier League. Oι φτωχοί με τους φτωχούς και οι πλούσιοι με τους πλούσιους εις τους αιώνας των αιώνων.