Τις τελευταίες ημέρες, η υπόθεση του Κώστα Φραγκούλη, του 16χρονου Ρομά που χτυπήθηκε στο κεφάλι από σφαίρα αστυνομικού στην Θεσσαλονίκη, συγκλόνισε και δίχασε ολόκληρη την χώρα.
Ένα γεγονός που γεννά πολιτικές συζητήσεις και έχει μεγάλες κοινωνικές προεκτάσεις για θέματα όπως ο ρατσισμός, η κοινωνική ένταξη, το έγκλημα και η δικαιοσύνη και κυρίως: Η αστυνομική βία και καταστολή.
Γιατί τείνουμε να κανονικοποιήσουμε την άσκηση ακραίας, και πολλές φορές αναίτιας βίας, από ένα σώμα το οποίο υποτίθεται ότι έχει φτιαχτεί για να υπηρετεί τους πολίτες και την κοινωνία; Το 2022 μας έδωσε αρκετή τροφή για σκέψη για το συγκεκριμένο θέμα. Μας έδωσε αρκετές αφορμές να αναρωτηθούμε εάν είναι σωστό σε μια δημοκρατική κοινωνία να νιώθουμε ότι απειλούμαστε από τους ίδιους τους προστάτες μας.
Αστυνομική βία στην εκκένωση της κατάληψης των Προσφυγικών, Αθήνα
Την Τρίτη 22 Νοεμβρίου, η Ελληνική Αστυνομία οργάνωσε επιχείρηση για την εκκένωση της κατάληψης των Προσφυγικών στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ανεξάρτητα εάν κάποιος συμφωνεί με την πολιτική σημασία και τις ιδεολογικές αναφορές που έχει μια κατάληψη ένα είναι σίγουρο: Η σύλληψη 78 ατόμων και η μεταχείρισή τους σαν να είναι αιχμάλωτοι πολέμου είναι ντροπιαστική για μια ευνομούμενη δημοκρατική κοινωνία.
Και όμως, αυτό ακριβώς συνέβη. Σύμφωνα με φωτογραφίες και βίντεο που είδαν το φως της δημοσιότητας, οι αστυνομικοί κρατούσαν κάποιους από τους συλληφθέντες γονατισμένους στο δρόμο και με δεμένα τα χέρια πισθάγκωνα.
Επιπλέον, στην ίδια επιχείρηση συνελήφθη ο βραβευμένος φωτορεπόρτερ Νίκος Πηλός, παρόλο που δήλωσε την δημοσιογραφική του ιδιότητα. Παρόλο που δεν πρόκειται για μια περίπτωση άμεσης, φυσικής βίας, η σύλληψη ενός φωτοδημοσιογράφου εν ώρα εργασίας, αποτελεί βία στο ηθικό και στο συμβολικό επίπεδο, δείχνοντας τις προθέσεις της Ελληνικής Αστυνομίας και την έλλειψη σεβασμού της για βασικές δημοκρατικές αξίες, όπως η Ελευθερία του Τύπου.
Χρήση χημικών σε συναυλία στο Α.Π.Θ, Θεσσαλονίκη
Επίσης, αργά το βράδυ της Παρασκευής 16 Σεπτεμβρίου και ενώ στον χώρο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης γινόταν συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου, η Ελληνική Αστυνομία πέταξε χημικά προς τον συγκεντρωμένο για την συναυλία κόσμο, που αριθμούσε περίπου 5.000 άτομα.
Παρόλο που η ανακοίνωση της αστυνομίας αναφέρει ότι οι δυνάμεις της δέχτηκαν επίθεση και ότι χρησιμοποίησαν «ενδεδειγμένα μέσα και τακτικές», όσες και όσοι ήμασταν παρόντες εκείνο το βράδυ, ξέρουμε ότι η χρήση χημικών σε μια κατεύθυνση όπου υπάρχουν συγκεντρωμένα χιλιάδες άτομα – χωρίς να υπάρχει κατάλληλος χώρος απομάκρυνσής τους – είναι μια δολοφονική απόπειρα.
Όσο ο κόσμος προσπαθούσε να ξεφύγει από την αποπνικτική ατμόσφαιρα, θα μπορούσε εύκολα να ποδοπατηθεί, να τραυματιστεί, να πέσει από κάποια σκαλιά και πολλά άλλα. Παράλληλα, επάνω στον πανικό της στιγμής υπήρχε περίπτωση να γίνει κάποιο σοβαρό ατύχημα. Είμαστε τυχεροί που δεν έγινε. Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο γεγονός έχει αποτυπωθεί έντονα στην συλλογική μνήμη ως μια από τις πιο έντονες εκφράσεις αστυνομικής βίας την φετινή χρονιά.
Αστυνομική βία κατά φοιτητών, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και αστυνομική βία ήταν φέτος δύο λέξεις που συνηθίσαμε να ακούμε μαζί. Αυτό, εξαιτίας των εντάσεων που δημιουργούνταν συχνά στο campus λόγω των προσπαθειών εγκατάστασης της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας στο Α.Π.Θ., που συνοδεύτηκε από την παρουσία διάφορων ειδών αστυνομικών δυνάμεων σε χώρους του Πανεπιστημίου, όπως πέριξ της Σχολής Θετικών Επιστημών, με πρόσχημα την κατασκευή της περιβόητης πλέον Βιβλιοθήκης στο Βιολογικό.
Το Μάιο του 2022, η αστυνομική βία εντός του Α.Π.Θ., βρέθηκε σε μια κορύφωση. Συγκεκριμένα, στις 10 Μάϊου ξέσπασαν επεισόδια μεταξύ αστυνομίας και φοιτητών τόσο έξω από την Σχολή Θετικών Επιστημών, όσο και στο κτίριο της Πρυτανείας.
Τα βίντεο από εκείνη την ημέρα είναι χαρακτηριστικό για τα επίπεδα βίας που χρησιμοποίησε η Ελληνική Αστυνομία και της επικινδυνότητας της κατάστασης, από την οποία κατέληξαν (ευτυχώς) ελαφρά τραυματισμένοι τρεις φοιτητές.
Οι εικόνες με τον προσαχθέντα φοιτητή να φωνάζει «Πονάω», ενώ τον τραβούν τουλάχιστον πέντε πάνοπλοι αστυνομικοί αντικατοπτρίζει το πρόβλημα της άσκησης υπέρμετρης βίας από τις αστυνομικές δυνάμεις κατά ανθρώπων που δεν είναι ούτε εγκληματίες, ούτε και τρομοκράτες.
Έπειτα, στις 26 Μαΐου, γίναμε θεατές στο ίδιο έργο. Χτυπήματα με γκλόπ, ρίψη χημικών και χειροβομβίδων κρότου λάμψης σε μια κατά τα άλλα ειρηνική συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Αυτή τη φορά ένα πράγμα ήταν διαφορετικό. Ένας φοιτητής 21 χρονών τραυματίστηκε σοβαρά στο πρόσωπο από ευθεία βολή κρότου λάμψης.
Πάλι, εικόνες ντροπής είδαν το φως της δημοσιότητας με τον αιμόφυρτο φοιτητή στο πεζοδρόμιο εντός του ίδιου του του Πανεπιστημίου. Στο χώρο που υποτίθεται ότι βρίσκεται για να μορφωθεί και να σπουδάσει.
Βλέποντας κανείς τα παραπάνω περιστατικά, μπορεί να βιαστεί να τα χαρακτηρίσει ως «μεμονωμένα». Στο παρόν άρθρο, αναφέραμε τρεις μόνο περιπτώσεις αστυνομικής αυθαιρεσίας και βίας που θεωρήσαμε ότι απασχόλησαν την κοινή γνώμη για το 2022. Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν και άλλα μικρά ή μεγάλα παρόμοια περιστατικά.
Περιστατικά τα οποία δημιουργούν ανασφάλεια στους πολίτες απέναντι στην αστυνομία. Μια αστυνομία, η οποία είναι πολυπληθής, πολυδάπανη για το κράτος και ένα κομμάτι της επικίνδυνο για την ομαλή και δημοκρατική λειτουργία της ελληνικής κοινωνίας.