Συμπληρώνονται τρία χρόνια από την ημέρα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία αλλάζοντας όσα ξέραμε μέχρι σήμερα.
Ήταν Φεβρουάριος του 2022 όταν η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή στην γειτονική της Ουκρανία. Ο πόλεμος επέστρεψε μετά από χρόνια στην Ευρώπη -με τη συμμετοχή μάλιστα μίας υπερδύναμης- και ο πλανήτης κοιτάει ανήσυχος προς τα εκεί, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει ποια θα είναι η επόμενη ημέρα.
Μετά από τρία χρόνια σφοδρών μαχών, απειλών για επέμβαση του ΝΑΤΟ ή ακόμα και για χρήση πυρηνικών όπλων, ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται ακόμα. Η εκλογή Trump, ωστόσο, τον φέρνει πια σε ένα νέο επίπεδο.
Μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια αυτού του πολύ σκληρού και αιματηρού πολέμου, μάθαμε πολλά σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος σήμερα.
Στους πολέμους, πλέον, δεν υπάρχουν νικητές
Αν γινόταν μία προσομοίωση ενός πιθανού πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, πιθανότατα το αποτέλεσμα θα έδειχνε μία πολύ εύκολη ή και σαρωτική επικράτηση της πρώτης.
Προφανώς ο στρατός της Ρωσίας είναι πολύ ισχυρότερος και ταυτόχρονα εξοπλίζεται από μια τεράστια οικονομία του μεγαλύτερου σε έκταση κράτους του πλανήτη. Ο ίδιος ο Putin στόχευε σε μία αιφνιδιαστική εισβολή που θα κρατούσε ελάχιστες εβδομάδες, αν όχι ημέρες.
Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι τελείως διαφορετική λόγω συμμαχιών αλλά και της μετεξέλιξης του τρόπου που γίνεται ο πόλεμος σήμερα. Μετά από τρία συναπτά έτη πολέμου δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο νικητής. Χαμένοι όμως είναι σίγουρα και οι δύο.
Η Ευρώπη συνεχίζει να είναι η «Σκοτεινή Ήπειρος»
Πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιεί ο Αμερικανός ιστορικός Mark Mazower για την Ευρώπη, την ήπειρο που έχει γεννήσει μερικούς από τους πιο σκληρούς και καταστροφικούς πολέμους στην ανθρώπινη ιστορία.
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι εστίες του πολέμου μετακινήθηκαν έξω από την Ευρώπη με την εξαίρεση των Βαλκανίων. Αυτό άλλαξε άρδην από το 2022 και μετά.
Όχι μόνο λόγω του πολέμου στα σύνορα της Ευρώπης, αλλά και γιατί στην κουβέντα ενεπλάκησαν άμεσα και γειτονικές χώρες όπως η Φινλανδία, η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής.
Το τέλος της ειρήνης στην Ουκρανία και η οικονομία
Ένας πόλεμος τέτοιου βεληνεκούς, εκτός από τα πεδία της μάχης φέρνει μαζί του και μια ολόκληρη νέα συνθήκη σε μια σειρά από πράγματα που παλαιότερα μας φαίνονταν αδιανόητα.
Πρώτα από όλα, τα εμπάργκο και η πλήρης διακοπή εμπορικών σχέσεων είχε άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία του πλανήτη, με έμφαση φυσικά στον τομέα της ενέργειας.
Ταυτόχρονα, ζούμε σε μια πρωτόγνωρη συνθήκη, όπου είναι πρακτικά απαγορευμένο να ταξιδέψεις σε ένα μέρος του πλανήτη, όχι μόνο λόγω του πολέμου αλλά και λόγω του ότι ανήκει στον «απέναντι πόλο».
Καλλιτέχνες εκδιώχθηκαν από την Ευρώπη και από τη Ρωσία, εφημερίδες και σάιτ έκλεισαν και από τις δύο πλευρές, ομάδες και αθλητές αποκλείστηκαν από κορυφαίες διοργανώσεις, ακόμα και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ο πόλεμος άλλαξε
Όχι ακριβώς με τρόπο που δεν περιμέναμε, καθώς έχουμε απλώς μία συνθήκη σύνδεσης νέων τεχνολογιών με τα πεδία της μάχης.
Έτσι, η χρήση των μη επανδρωμένων drones ήταν καταλυτική για επιθέσεις ακριβείας, στις οποίες η επιτιθέμενη χώρα δεν ρισκάρει τη ζωή ενός πιλότου. Το γεγονός αυτό κάνει τον πόλεμο πολύ πιο ασύμμετρο.
Από την άλλη, εκτός από τα όπλα είχαμε επέκταση του πολέμου στα social media, στα sites και κυρίως στο κομμάτι των κυβερνοεπιθέσεων που στόχο έχουν να πλήξουν υποδομές, αλλά και πόλεμο προπαγάνδας.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία δεν είναι απλώς μια μάχη τοπικά εντοπισμένη, αλλά ένας πόλεμος που καθορίζει το μέλλον όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
… αλλά δυστυχώς, (ο πόλεμος) είναι ακόμα στο τραπέζι
Υπήρξε ένα διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας που φαινόταν αδιανόητο δύο ισχυρά κράτη, στην Ευρώπη μάλιστα, να ξεκινήσουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο το ένα απέναντι στο άλλο.
Πολλοί θεωρούσαν ότι σταδιακά η άμεση στρατιωτική εμπλοκή θα ήταν η ύστατη λύση, πως οι στρατοί υπήρχαν ως μπαμπούλας και πως πλέον «οι πόλεμοι είναι οικονομικοί», όπως συνηθίζαμε να λέμε ο ένας στον άλλον ελπίζοντας ότι η διπλωματία θα βρίσκει πάντα τις λύσεις.
Η άμεση επέμβαση της Ρωσίας, όταν ένιωσε να απειλείται ο ζωτικός της χώρος από τη Δύση, έδειξε ότι ο πόλεμος είναι ακόμη εδώ. Κι ας μην κράτησε λίγες εβδομάδες, όπως υπολόγιζαν οι επιτελείς στο Κρεμλίνο.
Δυστυχώς, η πραγματικότητα απέδειξε ότι ο πόλεμος με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο είναι ακόμα εδώ, σπέρνοντας μαζί του τον τρόμο, σκοτώνοντας χιλιάδες ανθρώπους και καταστρέφοντας ζωές, καθημερινότητες και περιουσίες.