Μια ανασκόπηση της χρονιάς που πέρασε με τα γεγονότα που καθόρισαν ή κατέστρεψαν τη ζωή, όπως την ξέραμε.
Μια φωτογραφία κάνει τον κύκλο του διαδικτύου μέσα στις γιορτές του 2023 και απεικονίζει στο μισό κομμάτι της ένα Χριστουγεννιάτικο δέντρο με λαμπιόνια και στο άλλο μισό, τους βομβαρδισμούς στην Παλαιστίνη, τονίζοντας την ειρωνεία του να γιορτάζει ο πλανήτης, ενώ τα αδέρφια μας στη Γάζα –και όλη την παλαιστινιακή γη– δολοφονούνται καθημερινά. Δεν θα μπορούσε να γίνει ανασκόπηση της χρονιάς που εκπνέει, χωρίς (άλλη) μία καταδίκη της γενοκτονίας που συντελεί το Ισραήλ τους τελευταίους μήνες ενάντια στον Παλαιστινιακό λαό.
Η λευκή σημαία για εκεχειρία, ωστόσο, μοιάζει ακόμη όνειρο απατηλό.
Παράλληλα, μια άλλη, ροζ σημαία εγχώρια ξεσήκωσε αντιδράσεις, γιατί είδαμε (ξανά) ότι κουμάντο σε αυτήν τη χώρα κάνει η άκρα δεξιά, καθώς σε ένα της σφύριγμα (βλ.: αντίδραση του προέδρου της Νίκης), βαράει το ταμπούρλο και η κυβέρνηση χορεύει. Τι εννοούμε; Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ζήτησε την «υποστολή» της σημαίας-έργου τέχνης που δημιούργησε η εικαστικός Γεωργία Λάλε από το ελληνικό προξενείο της Νέας Υόρκης.
Το έργο της ονομάζεται «Ενοχή της Γειτονιάς» και δημιουργήθηκε από σεντόνια δωρεά γυναικών που ζουν στην Ελλάδα. «Αυτές οι γυναίκες έχουν φαινομενικά λίγα κοινά πράγματα, αλλά όλες έχουν ξαπλώσει σε αυτά τα σεντόνια απελπισμένες και φοβισμένες» αναφέρεται στην έκθεση. «Τα θύματα γυναικοκτονιών είναι ηρωίδες του αγώνα για ελευθερία και ζωή στην Ελλάδα και διεθνώς» απάντησε η εικαστικός για την λογοκρισία που υπέστη το έργο της. Φαίνεται ο πατριωτισμός δεν αναγνωρίζει τις γυναίκες που έχουν σκοτωθεί από την εθνοπατριαρχία ως δικά του παιδιά. Μέσα στο 2023, δολοφονήθηκαν 6 γυναίκες.
Στις αρχές της χρονιάς, σπουδάστριες και σπουδαστές της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου προέβησαν σε κατάληψη της σχολής τους, μετά την δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος 80/2022, το οποίο αφορά στην υποβάθμιση των πτυχίων τους και συνολικά των εκπαιδευτικών και εργασιακών τους δικαιωμάτων. Σύσσωμη η καλλιτεχνική κοινότητα για 4 μήνες κινητοποιήθηκε με αμέτρητες δράσεις και καταλήψεις σε όλη τη χώρα, χωρίς ωστόσο το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ήταν 28 Φεβρουαρίου όταν έγινε το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στα Τέμπη σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι. Δέκα ολόκληρους μήνες μετά το κρατικό έγκλημα στα Τέμπη, ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων (ERA) έχει ορίσει τρία μέλη του με αποκλειστικό τους καθήκον τη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών, ο ελληνικός οργανισμός δεν έχει στελεχωθεί ακόμα. Η χώρα μας διέθετε Οργανισμό Διερεύνησης μόνο στα χαρτιά. Το σίγουρο είναι ότι δεν ήταν ατύχημα, ήταν κρατική δολοφονία. Εδώ και χρόνια οι μηχανοδηγοί έκαναν καταγγελίες –και ό,τι άλλο μπορούσαν– για τις παθογένειες του ελληνικού σιδηροδρόμου.
Τον Ιούλιο έγινε το φονικότερο ναυάγιο στην ελληνική Ζώνη Έρευνας και Διάσωσης και το «μεγαλύτερο ρατσιστικό έγκλημα στην ιστορία της Ευρώπης», όπως το χαρακτήρισε ο Ιάσονας Αποστολόπουλος, Συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο.
Από τους 750 ανθρώπους που ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια στις θάλασσές μας, οι 650 πέθαναν, οι 9 είναι στη φυλακή και κατηγορούνται ως διακινητές και όσοι άλλοι επέζησαν αποζητούν δικαιοσύνη.
Η Ελλάδα το 2023 κατατάσσεται στην 1η θέση στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή και Β. Αφρική με τις περισσότερες καμένες εκτάσεις, αλλά και ως προς την δριμύτητα των πυρκαγιών. Η πυρκαγιά στον Έβρο είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη εδώ και χρόνια, όπως υπολόγισε το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις δασικές πυρκαγιές Copernicus. Εξαιτίας της, έγιναν στάχτη φύση και ζώα, εκ των οποίων 1,2 εκατ. στρέμματα δάσους, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο.
Στον Έβρο μάλιστα είδαμε και έναν ακροδεξιό να στοιβάζει και να κλειδώνει 25 πρόσφυγες στο τρέιλερ του οχήματός του στην Αλεξανδρούπολη καλώντας άλλους πολίτες σε αντιμεταναστευτικό πογκρόμ.
Μετά την επανεκλογή της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία τον Ιούνιο, σημειώθηκαν αρκετές τρανσφοβικές επιθέσεις σε κεντρικά σημεία των Αθηνών. Στις 10 Ιουλίου η Άννα Ιβάνκοβα, η μαύρη τρανς προσφύγισσα από την Κούβα, η οποία χόρευε και έκανε drag show στο γνωστό club Koukles, βρέθηκε άγρια δολοφονημένη μέσα στο διαμέρισμά της στον Άγιο Παντελεήμονα.
Η χώρα μας επενδύει το 2023 σε νέες εξορύξεις υδρογονανθράκων και νέες υποδομές ορυκτού αερίου. Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες, εμφανίζει μια «κλιματική και ενεργειακή πολιτική με διπλό πρόσωπο. Από τη μία πρασινίζουμε τα νησιά μας και προωθούμε τις ΑΠΕ, ενώ από την άλλη επενδύουμε σε νέες εγκαταστάσεις ορυκτού αερίου και επιμένουμε σε ένα τεράστιο πρόγραμμα εξόρυξης υδρογονανθράκων σε χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της χώρας», υπογραμμίζει η WWF.
Τον περασμένο Αύγουστο, 102 Κροάτες είχαν συλληφθεί για τη φονική επίθεση που πραγματοποίησαν στη Νέα Φιλαδέλφεια, με αποτέλεσμα τη δολοφονία του οπαδού της ΑΕΚ, Μιχάλη Κατσούρη. Το τελευταίο διάστημα 91 Κροάτες νεοναζί αποφυλακίστηκαν, καθώς βαρύνονται με 11 κατηγορίες, αλλά όχι με αυτή της ανθρωποκτονίας.
Κρότο δημιούργησαν τον Σεπτέμβριο οι εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ με την ουρανοκατέβατη «έκπληξη» Κασσελάκη, ο οποίος εξελέγη ο νέος πρόεδρος του κόμματος. Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, γράφτηκε και βιβλίο το «φαινόμενο Κασσελάκη» για το μεσσιανικό προσωπείο της μεταδημοκρατίας και αποκαλύφθηκε από έρευνα του δημοσιογράφου Δημήτρη Ψαρρά ότι ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στα 24 του χρόνια έγραφε άρθρα που συντείνουν στο ότι ίσως είναι η «ταφόπλακα» για τον αριστερό ΣΥΡΙΖΑ. Ο ίδιος είπε απλά «Δεν θυμάμαι αυτά τα άρθρα. Δεν θυμάμαι ποιος ήμουν 24 χρονών», επικαλούμενος μια αλλαγή, την οποία βέβαια δεν μπορεί να αποδείξει στην πράξη.
Μέσα σε δυο μήνες, επήλθε εσωκομματική κρίση και διάσπαση των ομάδων «Ομπρέλα» και «6+6» από τον ΣΥΡΙΖΑ, μετά και την διαγραφή των βουλευτών Πέρκα, Τσακαλώτου. Έτσι, στις 5 Δεκεμβρίου δημιουργήθηκε η Νέα Αριστερά, μια νέα κοινοβουλευτική ομάδα, με πρόεδρο τον Αλέξη Χαρίτση.
Την ίδια ώρα, ο Βόλος έγινε μια πόλη κάτω απ’ το νερό. Ειδικότερα, το 80% της πόλης είχε βυθιστεί στο σκοτάδι καθώς έχει κοπεί το ρεύμα, αφού είχε πρώτα «πνιγεί» από την κακοκαιρία και πλημμυρίσει αμέτρητα σπίτια. Οι δυστοπικές εικόνες από διάφορες περιοχές του Θεσσαλικού κάμπου δεν σταματούσαν να δημοσιεύονται, με χιλιάδες ανθρώπους να αφήνονται στο έλεος των καταστροφών, χωρίς καμία βοήθεια από το κράτος.
Την ίδια ώρα, ένας 80χρονος άνδρας πήρε την βάρκα του μετά τις πλημμύρες και έσωσε 15 άτομα, οι οποίοι είχαν εγκλωβιστεί μετά την επέλαση της κακοκαιρίας Daniel.
Μένοντας στην ίδια περιοχή, ο γνωστός για τα ομοφοβικά του παραληρήματα Αχιλλέας Μπέος εξαπέλυσε τα βέλη του κατά του Στέφανου Κασσελάκη, ξεπερνώντας για ακόμα μια φορά τα όρια, μέσα στο 2023: «Δηλαδή τι θες να πεις ρε συ, με τα κανάλια που σε προβάλουν, ότι εμείς οι υπόλοιποι Έλληνες θα υιοθετούμε παιδιά να παράγουμε πούστηδες;». Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου διέταξε διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης.
Ένα Σάββατο βράδυ του Νοεμβρίου στη Βοιωτία αστυνομικός δολοφόνησε άλλο ένα παιδί. Ήταν 17 χρονών και Ρομά. Τον έλεγαν Χρήστο Μιχαλόπουλο. Το αίτημα για «ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ» μένει αναπάντητο στο διηνεκές.
Τον ίδιο μήνα, μια ομάδα νεοναζί επιχείρησε να κάψει ανθρώπους ζωντανούς, μέσα σε βαγόνι του ΗΣΑΠ στο Μοναστηράκι, σε ένα από τα πιο κεντρικά και τουριστικά σημεία της Αθήνας και η αστυνομία ενεπλάκη «αφού όλα είχαν τελειώσει». Έτσι, γίναμε ξανά στο ίδιο έργο θεατές.
Το 2023 ήταν άλλη μία χρονιά που συνειδητοποιούμε ότι το μόνο που έχουμε είναι η μία το άλλο.