Αρκετοί άντρες με την πρώτη ευκαιρία μιλούν για το δράμα των γυναικών, αλλά και το κατά πόσο ταυτίζονται με αυτό. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο πρόβλημα με όλο αυτό.
Σε κάθε περιστατικό κακοποίησης γυναικών, υπάρχουν πάντα κάποιοι άντρες οι οποίοι προσπαθούν να μονοπωλήσουν την όποια συζήτηση και να στρέψουν το δημόσιο βλέμμα σε αυτούς. Τους συναντάμε κυρίως στα social media να δημιουργούν περιεχόμενο γεμάτο συναισθηματισμούς, προσωπικές ιστορίες, ένα δήθεν συλλογικό αίσθημα ντροπής για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται το φύλο τους και διάφορα άλλα αντίστοιχα μοτίβα.
Το βασικό τους όπλο είναι η ενσυναίσθηση ή ορθότερα η φαντασίωση αυτής, καθώς χρησιμοποιούν τον λόγο τους ως ένα παραμορφωτικό φίλτρο, το οποίο παρουσιάζει ως πρωταγωνιστές τους ίδιους που μιλούν για τα θύματα. Αυτές οι περιπτώσεις μόνο φεμινιστικές δεν μπορούν να θεωρηθούν. Το αντίθετο, είναι μία άλλη μορφή πατριαρχίας, απλά πιο εξευγενισμένη και διάχυτη στον ψηφιακό χώρο.
Οι γυναίκες ως τα «αιώνια θύματα»
Γυναικοκτονίες, βιασμοί ή απόπειρες, παρενοχλήσεις και διάφορες άλλες μορφές φυσικής ή άλλου είδους βίας είναι όσα κινητοποιούν αυτή την κατηγορία αντρών. Η τοποθέτηση των τελευταίων απέναντι στα έμφυλα ζητήματα γίνεται αποκλειστικά με κριτήρια πόλωσης, διότι αντιλαμβάνονται τις γυναίκες ως «αδύναμες» που χρειάζονται προστασία και σεβασμό.
Η πρόσληψη των γυναικών, όχι ως ισότιμα μέλη μίας κοινωνίας, αλλά ως συγκροτημένα υποκείμενα με κάποιες διαφοροποιήσεις και «ελλείψεις» είναι αρχικά ο ακρογωνιαίος λίθος της πατριαρχίας. Η κοινωνική κατασκευή της γυναίκας βασίζεται σε μία δήθεν «έλλειψη» και άρα σημαίνει νοηματικά πως χρειάζεται αναπλήρωση/συμπλήρωση.
Post by @maribeauxView on Threads
Αυτό το «ελλιπές» στοιχείο, το οποίο στην πράξη είναι η ισχύς, είναι διαχρονικά η βάση κάθε ανισότητας, αλλά και το «παράθυρο» που χρησιμοποιούν αυτοί οι «μη κακοποιητικοί άντρες» για να συνεχίσουν την αναπαραγωγή ενός έμφυλου στερεοτύπου, δηλαδή της γυναίκας ως θύματος. Με αυτό τον τρόπο νομιμοποιείται ένα διαφοροποιημένο ιδιοκτησιακό καθεστώς, αυτό του προστάτη – «λευκού ιππότη» που θα πολεμήσει για τα δικαιώματα των γυναικών, καθώς ο αγώνας τους θεωρείται ότι δεν είναι επαρκής και χρειάζεται την «αντρική βοήθεια».
Τα διαφοροποιημένα βιώματα
Οι κοινωνίες μας είναι δομημένες με τέτοιο τρόπο, ώστε όλα να είναι ευκολότερα και ασφαλέστερα αν είσαι άντρας. Αντιθέτως, οι γυναίκες βρίσκονται σε μία φάση διαρκούς διακινδύνευσης.
Ας σκεφτούμε πόσο εύκολα μπορεί να κριθεί μία γυναίκα αρνητικά. Κατανάλωση, σπουδές, σεξουαλικότητα, εργασία, μητρότητα και κάθε άλλο πλαίσιο θέτει πάντα υπό αμφισβήτηση τις αποφάσεις και τις δυνατότητες μίας γυναίκας.
Όλα πρέπει να διενεργηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρξει κάποια «παρέκκλιση», εναλλακτικά θα επιβεβαιωθεί κάποιο αρνητικό στερεότυπο (χοντρή, εύκολη, ανίκανη, κλπ). Όλη αυτή η πίεση που δημιουργείται από τα αιτήματα συμμόρφωσης ως προς τους έμφυλους ρόλους είναι η διαρκής και αναπόδραστη διακινδύνευση η οποία εντυπώνεται με τον πιο βίαιο και τραυματικό τρόπο στον γυναικείο ψυχισμό.
Αυτό δεν είναι μία υπόθεση, αλλά ένα ποιοτικό δεδομένο που προκύπτει από πολλές γυναικείες αφηγήσεις. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις όπως οι περιπτώσεις των γυναικών «pick me», όπου είναι το αποτέλεσμα εσωτερικευμένου μισογυνισμού και της εργαλειοποίησης του συλλογικού γυναικείου τραύματος προς όφελός τους.
Εμβύθιση στην «αρρενωπή γαλήνη»
Κανένας cis gender άντρας δεν μπορεί να επικαλεστεί την όποια ενσυναίσθηση απέναντι στη γυναικεία διακινδύνευση και ο λόγος είναι πως το φύλο του ενέχει κάποια προνόμια τα οποία λειτουργούν προστατευτικά απέναντι στις κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα.
Η αρρενωπότητα προσφέρει μία σημαντική ψυχική διαφοροποίηση που βασίζεται στο αίσθημα της ασφάλειας. Αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί από το παιδικό παιχνίδι και τα παραμύθια έως και την καθημερινή ζωή και τις φιλοδοξίες. Έτσι, ο άντρας ως υποκείμενο συγκροτείται βασιζόμενος στην ιδέα του επεκτατισμού, δηλαδή όσα θα πρέπει να κατακτήσει και να κάνει δικά του.
Αντιθέτως, οι γυναίκες ξεκινούν με βασική αποστολή την προστασία τους, δηλαδή τη συντήρηση όχι μόνο της ύπαρξής τους, αλλά και της υπόληψής τους μέσα σε έναν εχθρικό κόσμο και δευτερογενώς της δημιουργίας και προστασίας ενός απογόνου. Από αυτή την απλουστευμένη παρουσίαση των νοηματικών σχέσεων, βλέπουμε γιατί είναι αδύνατο ένας άντρας να επικαλεστεί τις δυσκολίες μίας γυναίκας (cis και πολύ περισσότερο trans).
Τα παραπάνω δεν ανάγονται σε κανένα φυσικό παράδειγμα, όπως θα μπορούσε να επικαλεστεί ένας υποστηρικτής της πατριαρχίας, αλλά βασίζονται αποκλειστικά στην κοινωνική κατασκευή των φύλων.
Παράλληλα, ένα δεύτερο στοιχείο που ενισχύει την «αρρενωπή γαλήνη» είναι το ηθικό υπόβαθρο. Ένας άντρας δεν χρειάζεται να δικαιολογεί τις επιλογές του. Αυτό μπορεί να εντοπιστεί στον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζεται η διασημότητα και η ηγεσία. Εύκολα μπορούμε να παρακάμψουμε κάποιες ηθικές παρεκτροπές ενός άντρα που τον χαρακτηρίζουμε επιτυχημένο λόγω του έργου του.
Από την άλλη πλευρά, μία γυναίκα κρίνεται πρωταρχικά, όχι για το έργο της, αλλά για την ηθική της συμμόρφωση. Αυτό είναι και η βασική μονάδα σεξισμού που μπορούμε να εντοπίσουμε στη δημόσια σφαίρα.
Ο αποικιοκράτης άντρας
Ο τρόπος με τον οποίο οι άντρες γυρίζουν το πλάνο στους ίδιους δείχνει πως ζητούμενο δεν είναι η κατανόηση του θηλυκού τραύματος, αλλά η εξωτερίκευση του δικού τους.
Εδώ έχουμε έναν έμφυλο σολιψισμό που θυμίζει αρκετά τον χριστιανικό μύθο της δημιουργίας. Η Εύα προέκυψε από την ανάγκη του Αδάμ να μη νιώθει μόνος. Ακόμα και αν λάβουμε υπόψη την παραλλαγή του, δηλαδή τη Λίλιθ, έχουμε το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα.
Οι συγκεκριμένοι άντρες έχουν την ανάγκη με κάθε ευκαιρία να εστιάσουν στους δικούς τους μικροκόσμους, να προβάλουν τα δικά τους προβλήματα και να καταχραστούν τον όποιο διαθέσιμο χρόνο και συλλογικό ενδιαφέρον για τη δική τους ψυχική φροντίδα και επιμέλεια. Αν σκεφτούμε τον χρόνο που καταναλώνουμε όλοι/ες μας στα social media ως έναν πόρο ευαισθητοποίησης, τότε οι άντρες που προσπαθούν να αποδείξουν το πόσο συναισθάνονται τα τραύματα των γυναικών και εξιστορούν τις κακοποιητικές εμπειρίες που έχουν βιώσει, είναι μία μορφή υφαρπαγής ενός ζωτικού πόρου, ένα ιδιότυπο εγωιστικό lebensraum (σ.σ.: ζωτικός χώρος) απέναντι σε όλες τις θηλυκότητες με σκοπό να παραμένουν οι ίδιοι στο επίκεντρο.
Προς μία άλλη οπτική
Εύλογα θα αναρωτιέται κάποιος αν υπάρχει εν τέλει η δυνατότητα να δημιουργηθεί ένας κοινός τόπος που θα επιτρέψει την αντίληψη της γυναικείας διακινδύνευσης. Η απάντηση σε αυτό είναι ιδιαίτερα απλή και έρχεται μέσα από τον αναστοχασμό.
Όλοι έχουν ψυχικά αιτήματα, όμως αυτό δεν σημαίνει πως ένας άντρας πρέπει να προβάλλει με κάθε ευκαιρία τα δικά του, αλλά να μάθει να δίνει προτεραιότητα και σε αυτά που έρχονται από άλλες ομάδες. Ένας εύκολος τρόπος είναι η αλλαγή της ψηφιακής συμπεριφοράς μας.
Το να εστιάζουμε μόνο στις αρνητικές ειδήσεις που αφορούν τις γυναίκες, μας αποτρέπει από το να βλέπουμε συνολικά τα ζητήματα ισότητας και τις διάφορες πρωτοβουλίες, όπως επίσης και να ξεφύγουμε από τη λογική του «αιώνιου θύματος». Δεν χρειάζεται κάτι να γίνει viral για να μας απασχολήσει, καλό είναι να αναζητούμε μόνιμα μία επικαιροποιημένη φεμινιστική περιγραφή του κόσμου μέσα από πολιτικές, πρωτοβουλίες, περιπτώσεις και διάφορα άλλα εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να συνθέσουμε μία εικόνα του σήμερα.
Τα ΜΜΕ έχουν την τάση να μεγεθύνουν καταστάσεις και να παρουσιάζουν αρκετές φορές μονομερώς ένα ζήτημα, καθώς υπάρχει μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα όταν αυτό πλαισιώνεται με όρους τραγικότητας. Για παράδειγμα, προσπάθησε να διαβάζεις συχνότερα έρευνες και εκθέσεις από οργανισμούς που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα ζητήματα αντί του αστυνομικού δελτίου.
Αν νιώθουμε την ανάγκη να τοποθετηθούμε για κάτι, είναι αρκετά καλύτερο να σκεφτούμε ξανά το επιχείρημά μας και αν αξίζει να το γράψουμε δημόσια τη δεδομένη στιγμή. Σκοπός δεν πρέπει να είναι η αλλαγή μίας συζήτησης γύρω από ένα έμφυλο ζήτημα, αλλά η ουσιαστική συνεισφορά ενός επιχειρήματος και η πρόοδος του διαλόγου που θα οδηγήσει σε ευαισθητοποίηση και εξάλειψη των ανισοτήτων. Το να γράφεις σε φεμινιστικές αναρτήσεις «not all men», να κάνεις mansplainingή ακόμα χειρότερα να κάνεις victim blaming σε κάνει μέρος του προβλήματος. Κατανόησε το πλαίσιο και τους λόγους για τους οποίους γράφεται κάτι.
Μάθε για τους φεμινισμούς και τις διαφοροποιήσεις τους. Όχι, δεν είναι όλα τα ρεύματα τα ίδια. Κάποια είναι πιο συντηρητικά και άλλα πιο φιλελεύθερα. Επιπλέον, κάποια είναι πιο ριζοσπαστικά και άλλα πιο ρεφορμιστικά.
Ο φεμινισμός αποτελεί μία ιδεολογία ισχνού πυρήνα (thin-centered ideology) που γνωρίζει πλήθος διαφοροποιήσεων. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να διαφωνήσεις με κάποιες οπτικές ή πρακτικές, όμως το αίτημα για ισότητα και ισονομία παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ.
Τέλος, μείνε μακριά από περιεχόμενο που παράγουν οι διάφοροι life coaches. Ο λόγος εδώ.