Ας μιλήσουμε ανοιχτά. Όλ@ έχουμε παραδεχθεί κάποια στιγμή στη ζωή μας ότι μια συγκεκριμένη ταινία, ένα τραγούδι ή ακόμα και ένα συγκεκριμένο φαγητό είναι η «ένοχη απόλαυσή μας».
Ωστόσο, τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Πώς ορίζουμε κάτι ως «guilty pleasure» και πώς γίνεται δύο, κατ’ εξοχήν, αντίθετες λέξεις να συνυπάρχουν σε μια έκφραση; Ως «ένοχη απόλαυση» τείνουμε να αντιλαμβανόμαστε οτιδήποτε μας αρέσει και μας προκαλεί ευχαρίστηση, αλλά γνωρίζουμε ότι δεν πρέπει να μας αρέσει (;) ή το ότι μας αρέσει αποκαλύπτει κάτι αρνητικό για το χαρακτήρα μας.
Με πολύ απλά λόγια, η έκφραση: «Ένοχη απόλαυση» υπονοεί ότι πρέπει να αισθανόμαστε ένοχ@ για τα πράγματα που μας κάνουν ευτυχισμέν@.
Από όπου και να το πιάσεις, η υπόθεση μπάζει. Κι αυτό γιατί;
Γιατί όταν αποκαλούμε κάτι «ένοχη απόλαυση» είναι σαν να απορρίπτουμε τις ίδιες μας τις επιλογές, αφού πιστεύουμε ότι τα πράγματα που μας κάνουν να χαμογελάμε δεν αξίζουν το χρόνο μας.
Σκέψου, πόσες φορές έχεις νιώσει ακραία «ενόχ@» επειδή έχεις ξαπλώσει στον καναπέ του σπιτιού σου απολαμβάνοντας την αγαπημένη σου πίτσα (ή οτιδήποτε άλλο έχεις όρεξη), έχοντας φυσικά πάντα συντροφιά εκείνη τη ρομαντική κομεντί που ίσως την έχεις δει περισσότερες από 100 φορές –αλλά και μία παραπάνω τι πειράζει;
Πόσες φορές έχεις νιώσει «άσχημα» επειδή ψάχνεις μανιασμένα να βρεις εκείνο το επεισόδιο από το παμπάλαιο reality που παρακολουθούσες ανελλιπώς πριν μερικά χρόνια, άλλα όποιος σε ρωτούσε αν το έβλεπες απαντούσες σχεδόν επιθετικά «δεν βλέπω τέτοιες trash εκπομπές»; Σίγουρα, αν τις μετρήσεις δεν είναι και λίγες.
Τώρα, προσπάθησε να αντιστρέψεις τις παραπάνω προστάσεις και όπου βρίσκεται το επίθετο «ένοχ@» αντικατέστησε το με το επίθετο «ευτυχισμέν@». Πραγματικά, φαντάσου κάθε φορά που απλά επέλεγες να κάνεις ό,τι σου αρέσει και σε ευχαριστεί να μην βομβαρδιζόσουν με αρνητικά συναισθήματα, επειδή απλά και μόνο το “guilty pleasure” είναι «κατώτερης» ποιότητας;
Και εξάλλου, ποιος ορίζει το είναι «κατώτερης» και τι «ανώτερης» ποιότητας;
Σύμφωνα με τη Sami Schalk, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Φύλων & Γυναικείων Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin, ο φόβος μας για το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι αλλά και η ανθρώπινη τάση να παλεύει συνεχώς με την τελειομανία που πηγάζει από τις «βαθιά πουριτανικές ρίζες» της κουλτούρας μας, όπου η ευχαρίστηση θεωρείται «αμαρτωλή» ή «αυτοκαταφρονητική», είναι και η πηγή του παραπάνω προβλήματος.
Πώς θα εξαφανίσεις τον όρο «guilty pleasure» από το λεξιλόγιό σου;
Η ίδια η αρνητική χρήση της γλώσσας είναι εκείνη που διαιωνίζει την ιδέα της «λάθος» απόφασης, της αμφιβολίας ή της ενοχής που αισθανόμαστε και εκείνη που μας εμποδίζει να απολαύσουμε πλήρως τις ευχάριστες εμπειρίες μας.
Με τη σειρά της, η αρνητική χρήση της γλώσσας είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών κανόνων που εμείς οι ίδιοι έχουμε δημιουργήσει, βάζοντας τη συμπεριφορά μας σε κουτάκια, από τα οποία όταν αποκλίνουμε αισθανόμαστε ντροπή.
«Υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο το σώμα μας είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να νιώθουμε ευχαρίστηση», υποστηρίζει η Adrienne Maree Brown, συγγραφέας του βιβλίου Pleasure Activism: The Politics of Feeling Good.
Για την Adrienne, η διάδοση του μηνύματος ότι πραγματικά αξίζουμε να απολαύσουμε όσα μας αρέσουν είναι το μοναδικό «όπλο», ώστε να καταπολεμήσουμε την καταπιεστική ιδέα ότι η ευχαρίστηση δεν αποτελεί ένα φυσικό κομμάτι της ζωής ή ότι μόνο ορισμένοι άνθρωποι αξίζουν να απολαμβάνουν όσα τους αρέσουν.
Από εδώ και στο εξής, κάθε φορά που θα πιάνεις τον εαυτό σου να αποκαλεί κάτι «ένοχη απόλαυση», σταμάτα ό,τι κάνεις και αναλογίσου
Από εδώ και στο εξής προσπάθησε να καταπολεμήσεις αυτόν τον «προβληματικό» τρόπο σκέψης και ενθάρρυνε τον εαυτό σου, λέγοντας πράγματα όπως: «Κουράστηκα πολύ όλη την εβδομάδα, γι’ αυτό και μου αξίζει σήμερα να χαλαρώσω και να απολαύσω την αγαπημένη μου ταινία», «πιέστηκα πολύ σήμερα και τώρα θέλω απλά να ακούσω τη μουσική που θα με κάνει χαρούμεν@».
Δες τις «ένοχες απολαύσεις» ως έναν τρόπο θεραπείας και χαλάρωσης, οι οποίες θα σε βοηθήσουν να διαχειριστείς το άγχος που σε κατακλύζει καθημερινά.