Βάσει του τυπικού ορισμού, το προνόμιο είναι ένα δικαίωμα, ασυλία ή όφελος που απολαμβάνει μόνο ένα άτομο πέρα ​​από τα πλεονεκτήματα των περισσότερων.

Το “προνόμιο” αναγνωρίζεται σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής: Φύλο, φυλή, τάξη, σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα φύλου, θρησκεία, ηλικία, βάρος, ύψος, σωματικές ικανότητες κ.τ.λ. Το “αδύνατο προνόμιο” (thin privilege) αντιπροσωπεύει όλες τις κοινωνικές, οικονομικές και πρακτικές ευκολίες που αποκομίζει ένα άτομο, επειδή είναι αδύνατο ή με σχετικά μικρότερο σώμα.

Προκύπτει από το ότι η κοινωνία είναι εγγενώς δομημένη γύρω από τις ανάγκες των ατόμων με πιο αδύνατο σώμα και ως αποτέλεσμα, όσα άτομα έχουν μεγαλύτερο σωματότυπο δεν μοιράζονται τα ίδια οφέλη. Το αδύνατο σώμα είναι αυτό που από default γίνεται αποδεκτό από την κοινωνία.

Σε προηγούμενο άρθρο έχουμε μιλήσει για τη μεροληψία βάρους, την αρνητική στάση απέναντι σε κάποιο άτομο με υπερβάλλον βάρος, που οδηγεί στο “στίγμα βάρους”, την κοινωνική απαξίωση του ατόμου και τον αποκλεισμό του. Το αδύνατο προνόμιο βρίσκεται στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Γιατί μας πήρε τόσο καιρό να συζητήσουμε για το αδύνατο προνόμιο”;

Είναι αμήχανο να συζητάμε για οποιοδήποτε προνόμιο. Όπως και με τα περισσότερα προνόμια, το άτομο που το βιώνει, δεν συνειδητοποιεί το πλεονέκτημα. Τόσο επειδή δεν το έχει επιλέξει, όσο και επειδή το θεωρεί απόλυτα φυσιολογικό και δεδομένο.

Επίσης, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το να έχει κανείς κάποιο προνόμιο δε σημαίνει ότι ζει μια ζωή ελεύθερη από δυσκολίες και προβλήματα, αλλά ότι έχει κάποια χαρακτηριστικά που του προσδίδουν κάποια πλεονεκτήματα στην κοινωνία, στην οποία ανήκει.

Μερικά παραδείγματα αδύνατου προνομίου

Προνόμιο είναι ένα όταν ένα άτομο χωράει στα ρούχα των περισσότερων mainstream καταστημάτων –ένα μεγαλύτερο άτομο έχει πολύ λιγότερες επιλογές, τις οποίες μάλιστα αναγκάζεται να πληρώσει πιο ακριβά.

Προνόμιο είναι να κάθεται κανείς άνετα στις καρέκλες και τους πάγκους των bars, στις θέσεις του αεροπλάνου (που γίνονται όλο και στενότερες, ώστε τα αεροσκάφη να χωράνε περισσότερο κόσμο) ή του θεάτρου –ένα μεγαλύτερο άτομο πολλές φορές αναγκάζεται να αγοράσει έξτρα εισιτήριο για να ταξιδέψει και σαφώς βιώνει αποκλεισμό από πολλά μέρη και δραστηριότητες.

Το αδύνατο προνόμιο περιλαμβάνει και δεδομένη αποδοχή του ατόμου από τους peers του

Ένας άνθρωπος με αδύνατο σώμα θεωρείται αυτόματα υγιής σωματικά και ψυχικά, προσεγμένος, περιποιημένος, ότι νοιάζεται για τον εαυτό του και την εμφάνισή του. Το μέγεθός του δε γίνεται αντικείμενο συζήτησης. Έχει περισσότερες ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη και λαμβάνει μεγαλύτερο μισθό. Μπορεί να φάει ό,τι θέλει, καθώς δε δέχεται σχόλια ή βλέμματα αποδοκιμασίας από τον περίγυρό του για τις διατροφικές του επιλογές. Μπορεί να “ξεκουραστεί” στον καναπέ χωρίς να θεωρηθεί πως τεμπελιάζει. Επίσης, πληρώνει λιγότερα χρήματα στο ασφαλιστικό του πρόγραμμα και αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερο σεβασμό από το υγειονομικό προσωπικό.

Ειδικά για το τελευταίο παράδειγμα, την χονδροφοβική αντιμετώπιση των ατόμων με υπερβάλλον βάρος από το σύστημα υγείας, έχουμε μιλήσει αναλυτικά. Άτομα διαφορετικού βάρους έχουν διαφορετική εμπειρία όταν πρόκειται για την υγειονομική τους περίθαλψη.

Η βιβλιογραφία φανερώνει πως οι επαγγελματίες υγείας εμφανίζουν σημαντική προκατάληψη υπέρ των λεπτών ατόμων και συνδέουν ένα μεγαλύτερο σώμα με χαρακτηριστικά, όπως: Η τεμπελιά, η χαμηλότερη νοημοσύνη και η νωθρότητα.  Στη βιομηχανία της ευεξίας ο κανόνας είναι: “Αδύνατα και γραμμωμένα άτομα να αναλαμβάνουν το ρόλο να προτείνουν λύσεις στους υπόλοιπους, για το πώς να απαλλαχθούν από την παχυσαρκία τους”. Αυτό που κανείς δεν αναφέρει είναι ότι ένας πετυχημένος personal trainer έχει αυτό το σώμα, όχι επειδή ακολουθεί τις συμβουλές του, αλλά επειδή αυτός είναι ο φυσικός του σωματότυπος. 

Πιθανότατα, έγινε personal trainer επειδή ήταν αδύνατος και γραμμωμένος, με μία φυσική ροπή στην φυσική δραστηριότητα. Έχει το προνόμιο να εξασκεί αυτό το επάγγελμα και να έχει κύρος λόγω του σωματότυπού του. Επίσης, αναλαμβάνει έναν ρόλο εξουσίας απέναντι στα άτομα που επιθυμούν να του μοιάσουν. Αυτό που κανείς δεν αναφέρει είναι πως κάθε σώμα έχει το φυσικό του σχήμα και όγκο και πως είναι λάθος να θεωρούμε πως μπορεί να αλλάξει ολοκληρωτικά.

@wholesomechicknutrition

I say this as someone who holds thin privilege. All humans deserve respect and equal treatment, no matter what size body they live in. #haes #equality

♬ original sound – Wholesome Chick Nutrition

Ποια η σχέση του αδύνατου προνομίου με το λευκό προνόμιο;

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Sabrina Springs, η χονδροφοβία είναι συνυφασμένη με την “λευκή υπεροχή” στις δυτικές κοινωνίες εδώ και εκατοντάδες χρόνια.

Στο βιβλίο της: “Fearing the Black Body: The Racial Origins of Fat Phobia”, σύμφωνα με το πεδίο της “φυλετικής επιστήμης” του 18ου αιώνα, οι μαύροι ήταν εγγενώς τεμπέληδες και ανίκανοι να ελέγξουν τις επιθυμίες τους. Δεδομένου ότι τα άτομα με υπερβάλλον βάρος πιστεύεται πως δεν έχουν αυτοέλεγχο, το μαύρο χρώμα δέρματος συνδέθηκε με το πάχος. Οι λευκές γυναίκες ενθαρρύνονταν να φοβούνται τους μαύρους και παροτρύνονταν να διατηρούν χαμηλό σωματικό βάρος, ως τρόπο να διατηρούν την δική τους φυλετική ταυτότητα.

Η String σημειώνει επίσης ότι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), ιατρικό εργαλείο που σχεδιάστηκε για να αξιολογεί τον κίνδυνο νόσησης ανάλογα με το βάρος και το ύψος του ατόμου, χρησιμοποίησε μόνο λευκούς άνδρες στις αρχικές κλινικές του μελέτες, καθιστώντας το εργαλείο πολύ λιγότερο ακριβές και χρήσιμο για γυναίκες και έγχρωμους ασθενείς.

@sheislydiarose

White privilege breakdown. Let me know your thoughts in the comments 🤍✨

♬ Lo-Fi analog beat – Gloveity

Γιατί έχει αξία να αναγνωρίσουμε το αδύνατο προνόμιο;

Η απάντηση είναι: Γιατί μόνο έτσι θα απαλλαγούμε από τη χονδροφοβία. Το ζητούμενο δεν είναι να αποποιηθούμε του προνομίου, όσο να επανασχεδιάσουμε την κοινωνία, ώστε να “χωράει” όλους τους ανθρώπους και να διορθώσουμε την κοινωνική ανισότητα που δέχονται τα άτομα με σωματότυπο που δεν “συμμορφώνεται” με τα κοινωνικά πρότυπα.

Θα κλείσω με αυτήν την σκέψη, που κάθε φορά με ταρακουνά και μου θυμίζει το πιο σημαντικό πράγμα που υπάρχει: Η αξία του ατόμου είναι αδιαπραγμάτευτη, δεδομένη και ανεξάρτητη από το σχήμα και το μέγεθός του, γιατί δεν είναι η κοινωνία που την καθορίζει, αλλά μόνο το γεγονός ότι έχει γεννηθεί άνθρωπος.

Γράφει η Έρικα Νταουτίδου, Msc (Κλινική Διατροφολόγος / Διαιτολόγος)

Γνωμούλα;
+1
0
Έκλαψα
+1
0
Βαριέμαι
+1
0
Νευρίασα
+1
0
Αγαπώ
+1
0
Σοκαρίστηκα