Επτά άνθρωποι του θεάτρου μοιράζονται μαζί μας αγαπημένες τους φράσεις από θεατρικά έργα που μας σημάδεψαν.
Μέσα από τις λέξεις των θεατρικών κειμένων και των παραστάσεων, επτά άνθρωποι του θεάτρου –Σπύρος Βάρελης, Μαρκέλλα Γιαννάτου, Γιώργος Δεπάστας, Σοφία Αντωνίου, Αλεξάνδρα Κ*, Δημήτρης Λιόλιος, Μαρία Πανουργιά– μας υπενθυμίζουν την πανανθρώπινη αξία του.
Σπύρος Βάρελης (ηθοποιός)
«Είναι τραγικό να “νομίζεις”. Γενικά. Και γελοίο. Μαζί. Αλλά δεν το ξέρεις. Ότι νομίζεις. Ζούμε νομίζοντας. Νομίζεις ότι ξέρεις. Μετά το µαθαίνεις. Ότι αυτό που ήξερες, µια ιδέα σου ήταν. Μια εντύπωση. Απλώς. Το νόμιζες». Από το θεατρικό έργο «Εκκρεμότητα» του Τσιμάρα Τζανάτου.
Μαρκέλλα Γιαννάτου (ηθοποιός)
Επιλέγω όχι μια φράση ενός θεατρικού κειμένου, αλλά τον τίτλο ενός θεατρικού έργου και συγκεκριμένο το «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» του Λουίτζι Πιραντέλλο. Επιλέγω πια με τους ανθρώπους που συναναστρέφομαι να αποφεύγω τις συγκρούσεις και γι’ αυτό η φράση «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» με καλύπτει απόλυτα.
Γιώργος Δεπάστας (μεταφραστής)
Από την «Τζάκυ» της Ελφρίντε Γέλινεκ:
ΤΖΑΚΥ
Έπρεπε να έρθω εγώ να επιβάλω το γούστο μου στον λαό, που μου χάρισε την εμπιστοσύνη του, αλλά δεν πήρε τίποτα από μένα σε αντάλλαγμα. Πρέπει να προβάλλεις τα πάντα με επιβλητικότητα και πολυτέλεια, εκτός βέβαια από τον εαυτό σου, εσύ πρέπει να μένεις απλή, αλλά, ειδικά στην πιο ακραία αυτοσυγκράτηση και όταν ξεφουρνίζεις αχνά κοινοτοπίες, χρειάζεσαι απέραντο θράσος, που να πέφτει κάτι σαν νεκρική σιγή, μόλις εμφανίζεσαι σαν την Παναγία. Είναι σωστό θαύμα που μπορεί και μιλάει ένα εικόνισμα όπως εγώ! Πρέπει η ίδια να είσαι τα βήματα που ακούγονται να πλησιάζουν στην πόρτα και κάνουν τους ανθρώπους παγώνουν από το δέος. Αυτό θα πει εξουσία. Κι όχι ο προθάλαμος της εξουσίας, όπως τον δείχνουν συνήθως στα περιοδικά.
Από τη «Στέλλα» του Γκαίτε:
ΣΤΕΛΛΑ
Μας κάνουν ευτυχισμένες και δυστυχισμένες! Με ποια προαισθήματα ευτυχίας γεμίζουν τις καρδιές μας, με ποια καινούργια, άγνωστα αισθήματα και ελπίδες φουσκώνουν την ψυχή μας, όταν η θύελλα απ’ το πάθος τους αγγίζει κάθε νεύρο μας. Πώς έτρεμαν όλα μέσα μου και αντηχούσαν, όταν εκείνος άδειαζε στο στήθος μου με ασυγκράτητα δάκρια τα πάθη όλου του κόσμου! Τον εξόρκιζα στο όνομα του Θεού να λυπηθεί τον εαυτό του! – – εμένα! Μάταια –η φωτιά που τον αναστάτωνε έφτανε μέχρι το μεδούλι μού. Κι έτσι αυτό το κορίτσι έγινε από την κορυφή ώς τα νύχια μόνο καρδιά, μόνο συναίσθημα. Και τώρα σε ποιο σημείο του ορίζοντα θα μπορέσει αυτό το πλάσμα να πάρει πάλι ανάσα και να βρει τροφή;
Από την «Λούλου» του Φρανκ Βέντεκιντ:
ΛΟΥΛΟΥ
κρατώντας το ρεβόλβερ κατεβασμένο. Με αποφασιστικό τόνο και αυτοπεποίθηση.
– Αν αυτοκτόνησαν άντρες για χάρη μου, αυτό δεν ρίχνει την αξία μου. – Ήξερες πολύ καλά για ποιο λόγο με πήρες γυναίκα σου, όπως κι εγώ ήξερα γιατί σε πήρα άντρα μου. – Μαζί μου είχες απατήσει τους καλύτερούς σου φίλους, δεν μπορούσες πια να απατάς μαζί μου και σένα τον ίδιο. – Αν θυσίασες σε μένα το τέλος της ζωής σου, πήρες σε αντάλλαγμα ολόκληρα τα νιάτα μου. Εσύ ξέρεις δέκα φορές καλύτερα από μένα, τι έχει μεγαλύτερη αξία. Εγώ ποτέ δεν θέλησα να δείχνω στον κόσμο κάτι άλλο απ’ αυτό που έβλεπε σε μένα, και ποτέ ο κόσμος δεν είδε σε μένα κάτι άλλο απ’ αυτό που ήμουν. – Θέλεις να με αναγκάσεις να καρφώσω μια σφαίρα στην καρδιά μου. Δεν είμαι πια δεκαέξι ετών, αλλά για να καρφώσω μια σφαίρα στην καρδιά μου είμαι πραγματικά ακόμα πολύ νέα!
Από τον Δον Κάρλος του Φρήντριχ Σίλλερ:
ΜΑΡΚΗΣΙΟΣ ΠΟΖΑ
Αυτό που θα σκόρπιζε η μεγαλειότητά σας με το χέρι μου – είναι η ευτυχία των ανθρώπων; – Είναι εκείνη η ευτυχία που εγώ εύχομαι στους ανθρώπους; – Όχι, μπροστά σ’ αυτή την ευτυχία η μοναρχία θα έτρεμε. – Η πολιτική του στέμματος κατασκεύασε μιαν άλλη ευτυχία, που το στέμμα είναι ακόμα αρκετά πλούσιο για να τη συντηρήσει, και νέες επιθυμίες στις καρδιές των ανθρώπων που ικανοποιούνται μ’ αυτή την ευτυχία. Στα νομίσματα που έκοψε χάραξε την αλήθεια, εκείνη την αλήθεια που μπορεί το στέμμα να ανεχθεί. Όλα τα άλλα νομίσματα τα απέσυρε. Αυτό όμως που μπορεί να είναι χρήσιμο στο στέμμα – είναι για μένα αρκετό; Μπορεί η αγάπη μου για τον συνάνθρωπο να γίνει εργαλείο που θα βλάψει τον συνάνθρωπο; Να τον θεωρώ ευτυχή, όταν δεν του επιτρέπεται να σκεφτεί ελεύθερα; Μην επιλέγετε εμένα, κύριε, για να διαδώσω μια ευδαιμονία – μια ευδαιμονία δική σας κοπής. Πρέπει να αρνηθώ, να διαδώσω αυτό το νόμισμα. –
Δεν μπορώ να είμαι υπηρέτης ηγεμόνων.
Σοφία Αντωνίου (σκηνοθέτρια)
«Πολλά τα θαύματα, κανένα σαν τον άνθρωπο». Πρόκειται για φράση από την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή σε μετάφραση Σοφίας Νικολαΐδου.
Αλεξάνδρα Κ* (θεατρική συγγραφέας, σεναριογράφος, πεζογράφος)
«Γιατί η ζωή είναι ένα όνειρο, τι άλλο; Και το όνειρο είναι όνειρο του ονείρου» από το «Η ζωή είναι όνειρο» του Καλντερόν ντε λα Μπάρκα (μτφρ: Νίκος Χατζόπουλος).
Δημήτρης Λιόλιος (ηθοποιός, σκηνοθέτης)
«Σταμάτα, κι άσε τον κόσμο να γυρίζει.» από «Το Ημέρωμα της Στρίγγλας» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Αυτή η φράση, που εκφράζει τη σύνθετη σχέση του ανθρώπου με τον χρόνο, την ευθύνη και την εντροπία, με κινητοποίησε και μου δημιούργησε ερωτήματα και αμφιβολίες. Ταυτόχρονα, έγινε και δραματουργικός άξονας στην παράστασή μας «Στρίγγλα», η οποία παίζεται αυτή την περίοδο.
Μαρία Πανουργιά (σκηνοθέτρια, σκηνογράφος)
Αυτές είναι δυο φράσεις που αγαπώ και υπήρχαν στην πρώτη παράσταση που σκηνοθέτησα στο Βios με τίτλο «Μινιόν, μια χριστουγεννιάτικη ιστορία», τον Δεκέμβριο του 2013.
Η πρώτη είναι του Γιάννη Κουνέλλη: «Αγάπη μου, ο σκοτεινός αυτός χειμώνας θα περάσει, ο χειμώνας που έρχεται θα είναι ευτυχισμένος σαν αυτόν του 1908 στο Παρίσι» και η άλλη ανήκει στον Τέο Σαλαπασίδη «και τώρα τη στιγμή αυτή, που δεν ξέρουμε τι ώρα είναι, ένα ψάρι παστό κείται στην θρυλικά έρημη πλατεία Συντάγματος, περιμένει».