Στην σφαίρα της πολιτικής ανήκουν και τα δικαιώματα των ζώων, τα οποία συχνά αφήνουμε σε δεύτερη μοίρα. Με αφορμή τις επερχόμενες Ευρωεκλογές, τα τοποθετούμε ξανά στο προσκήνιο.
Όταν μιλάμε για ένα Κόμμα για τα Ζώα δεν σημαίνει ότι στον πυρήνα των αξιών και πολιτικών τους προτάσεων υπάρχουν αποκλειστικά τα ζώα. Απλώς κατέχουν σημαντική θέση σε αντίθεση με άλλα κόμματα που αδιαφορούν συστηματικά για την ουσιαστική προστασία των δικαιωμάτων και της ζωής των μη ανθρώπινων ζωών.
Είναι αλήθεια πως υπάρχει ένα παγκόσμια αναπτυσσόμενο κίνημα ανθρώπων που εργάζονται για τα δικαιώματα των ζώων, στην πολιτική, στη δημόσια διοίκηση και στην κοινωνία. Και υπάρχουν πολλά κόμματα που φιλοδοξούν και αγωνίζονται ώστε να καταστήσουν το κίνημα ισχυρότερο, ιδιαίτερα δεδομένου ότι αυτά τα ζητήματα – ζώα, φύση και περιβάλλον – είναι κατεξοχήν διαθεματικά.
Είναι 2024 και είναι καιρός να πολιτικοποιήσουμε ξανά τα δικαιώματα των ζώων και να σταματήσουμε να παρουσιάζουμε τους ακτιβιστές για τα ζώα και τις vegan ομάδες και συλλογικότητες ως «εγκληματίες» ή «τρομοκράτες» και απειλή για την δημόσια ασφάλεια, απονομιμοποιώντας τις προσπάθειές τους. Μέρος του αγώνα των ακτιβιστών και των πολιτικών είναι να αλλάξουν το παραπλανητικό αφήγημα ότι η ευημερία των ζώων αφορά ατομικό συμφέρον και εντάσσεται στην «ιδιωτική σφαίρα των προσωπικών πεποιθήσεων» και να επαναπλαισιωθεί ως υπόθεση που αφορά το δημόσιο καλό.
Ειδικά, όταν η ΕΕ πέρυσι δαπάνησε σχεδόν 75 εκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις για την προώθηση των ζωικών προϊόντων, εκ των οποίων τα 29 εκατομμύρια πήγαν σε εκστρατείες που ενθάρρυναν τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερο κρέας, σε πλήρη αντίθεση με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που συμβουλεύει το ακριβώς αντίθετο. Είναι αδιανόητο το γεγονός ότι, εν μέσω κλιματικής κρίσης, η ΕΕ επιλέγει να επιδοτεί την προώθηση μιας βιομηχανίας τόσο ρυπογόνου όσο η κτηνοτροφία.
Ξεκινώντας από την εγχώρια πολιτική σκηνή, υπάρχει το Κόμμα για τα Ζώα, το οποίο πρεσβεύει: «Θέλουμε όλα τα ζώα να ζουν ελεύθερα. Κανένα ζώο να μην συμβιώνει με ανθρώπους με αντάλλαγμα το κρέας, το μαλλί, το γάλα, το δέρμα του κ.ο.κ. Όλες οι πολιτικές μας ενισχύουν τη νομική θέση των ζώων και την αναγνώριση της ηθικής τους υπόσταση, κι έτσι συνεπικουρούν τη διαδικασία χειραφέτησής τους».
Υποστηρίζουν επίσης πως: «Πολιτευόμαστε ώστε η φυτοφαγία να γίνει ο καθολικός και φυσικός τρόπος διατροφής της ανθρωπότητας. Η φυτοφαγία είναι ο απλούστερος και ασφαλέστερος τρόπος να αποτρέψουμε το κλιματικό χάος, να διασώσουμε τη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή, να αναπτύξουμε ένα βιώσιμο πολιτισμό. Πρώτος μας στόχος είναι να εφαρμοστούν πολιτικές που θα κάμψουν αμέσως τη ζήτηση για κρέας και γαλακτοκομικά, μετά από δεκαετίες συνεχούς της άυξησης».
Στην γείτονα χώρα Κύπρο, υπάρχει το αντίστοιχο Κόμμα για τα Ζώα Κύπρου τονίζει: «Το πώς αντιμετωπίζει κανείς τα ζώα αυτό αντικατοπτρίζει για το πώς αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους».
Το πρώτο πολιτικό κόμμα για τα ζώα στον κόσμο ιδρύθηκε το 1993 στην Γερμανία και θεωρεί ότι η πολιτική πρέπει να απομακρυνθεί από την ανθρωποκεντρική θεώρηση και να δει τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τα ζώα ως σύνολο.
Το Mensch Unwelt Tier ζητά την απαγόρευση των πειραμάτων σε ζώα, των ταυρομαχιών, του κυνηγιού, της παραγωγής γουναρικών, της χρήσης ζώων τσίρκου και τον τερματισμό της γεωργικής κτηνοτροφίας. Έχουν επίσης επεκτείνει τις πολιτικές τους ώστε να περιλαμβάνουν τη μείωση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και την άμεση έξοδο από την πυρηνική ενέργεια, την υποστήριξη ενός τέλους χαρτοσήμου και ενός βασικού εισοδήματος.
Το DierAnimal είναι το πρώτο ενιαίο, εθνικό και δίγλωσσο φιλοζωικό κόμμα στο Βέλγιο. Θέλουν να οικοδομήσουν μια δικαιότερη κοινωνία για όλα τα πλάσματα, στην οποία ο άνθρωπος δεν είναι το μοναδικό επίκεντρο. Το βέλγικο κόμμα έχει ένα ηθικό και βιώσιμο όραμα, το οποίο βλέπει το μακροπρόθεσμο μέλλον, αντί για τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα.
Το Veganerpartiet εργάζεται ώστε να καθιερωθεί ως το vegan κόμμα της Δανίας, με στόχο την πλήρη απελευθέρωση των ζώων, ενθαρρύνοντας όλους τους πολίτες να ακολουθήσουν μια ηθική vegan διατροφή.
Η Mayanoa Kjaergaard, μέλος του κόμματος, λέει: «Θέλουμε να κανονικοποιήσουμε τον όρο “vegan”. Και αυτό λειτουργεί. Τον τελευταίο χρόνο, βλέπουμε ότι η ρητορική και η δημόσια συζήτηση αρχίζουν να εξελίσσονται. Η λέξη “vegan” είναι πλέον κάτι που μπορείτε συνήθως να ακούσετε και να δείτε στο ραδιόφωνο, τις εφημερίδες και την τηλεόραση καθημερινά».
Το Κόμμα Δικαιοσύνης των Ζώων της Φινλανδίας ιδρύθηκε το 2015 και γεννήθηκε από την επιθυμία να συμπεριληφθούν τα δικαιώματα των ζώων στην πολιτική. Το κόμμα ακολουθεί την ιδέα ότι «οι αποφάσεις στο εγγύς μέλλον θα καθορίσουν το είδος του βιότοπου που θα αφήσουμε ως κληρονομιά στις μελλοντικές γενιές».
Στόχος του Κόμματος Δικαιοσύνης των Ζώων της Φινλανδίας είναι να μεταρρυθμίσει το σημερινό κοινωνικό μοντέλο που βασίζεται στα πρότυπα του κρέατος, το οποίο επιτρέπει την ηθικά και οικολογικά μη βιώσιμη χρήση των ζώων ως ανθρώπινων μέσων παραγωγής, διατροφής, ψυχαγωγίας, ένδυσης και αξεσουάρ.
Στην Γαλλία το Parti Animaliste ιδρύθηκε το 2017 και λειτουργεί με μια πλατφόρμα που επικεντρώνεται αποκλειστικά στα ζώα, με στόχο να συμπεριλάβει τα δικαιώματα των ζώων στο γαλλικό σύνταγμα.
Με πάνω από 2000 μέλη, οι σημερινοί στόχοι του Parti Animaliste είναι να τερματιστούν οι κοκορομαχίες και το κυνήγι αναψυχής. Το Parti Anmaliste συνεργάζεται επίσης στενά με τα τοπικά συμβούλια για την απαγόρευση των ζώων του τσίρκου, την εφαρμογή μιας πολιτικής στείρωσης για τις αδέσποτες γάτες και τη διασφάλιση ότι δεν δίνονται επιχορηγήσεις σε ομάδες που ασχολούνται με δραστηριότητες που βλάπτουν τα ζώα (όπως το κυνήγι).
Το Κόμμα για την Ευημερία των Ζώων της Ιρλανδίας ιδρύθηκε το 2018 και εργάζεται για μια κοινωνία χωρίς βία, τόσο για τα ανθρώπινα όσο και για τα μη ανθρώπινα ζώα. Για την απελευθέρωση των ζώων εργάζονται με βάση τις αξίες της μη βίας και της συμπόνιας για όλα τα πλάσματα και πιστεύουν ότι η θετική αλλαγή προκύπτει από τη σύνδεση, την επικοινωνία και την εκπαίδευση.
Οι στόχοι του Party for Animal Welfare περιλαμβάνουν την απαγόρευση όλων των αιματηρών αθλημάτων, την απαγόρευση της εκτροφής γούνας, το κλείσιμο των εκτροφείων κουταβιών και τον τερματισμό της εργοστασιακής εκτροφής και των εξαγωγών ζωντανών ζώων.
Το Partito Animalista Italiano ιδρύθηκε το 2006 με την πεποίθηση ότι μόνο αν σεβαστούμε όλες τις άλλες μορφές ζωής στη Γη μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα πραγματικά βιώσιμο μέλλον.
Το ιταλικό κόμμα για τα ζώα συνεργάζεται με τις τοπικές αρχές, υποστηρίζοντάς τες στη δημιουργία τοπικών οργανώσεων που δεσμεύονται να δημιουργήσουν μια καλύτερη σχέση με τα ζώα.
Στην Ολλανδία, το Partij voor de Dieren είναι αναμφίβολα το πιο επιτυχημένο κόμμα για τα ζώα παγκοσμίως και το πρώτο πολιτικό κόμμα στον κόσμο που κέρδισε κοινοβουλευτικές έδρες με μια ατζέντα επικεντρωμένη κυρίως στα δικαιώματα των ζώων.
Με πάνω από 17.000 μέλη, το Partij voor de Dieren έχει επιτύχει πολιτική εκπροσώπηση των ζώων σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης και έχει επεκτείνει τις πολιτικές του ώστε να περιλαμβάνει την υπεράσπιση της καθαρής ενέργειας, της κοινωνικής ασφάλισης και της ελευθερίας του Τύπου.
Το Partido Animalista στην Ισπανία μάχεται για την ευημερία των ζώων, την οικολογική και κοινωνική δικαιοσύνη. Το κόμμα αυτό επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις νομικές διώξεις για την εκμετάλλευση των ζώων (ιδίως στην παράδοση των σκληρών ταυρομαχιών), στην ευαισθητοποίηση και στην έρευνα και τεκμηρίωση της κακοποίησης των ζώων.
Επιπλέον, έχει αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα στο πλαίσιο του ισπανικού εκλογικού συστήματος, καθώς, παρά το γεγονός ότι κέρδισε τη μεγάλη πλειοψηφία των ψήφων τόσο στις εκλογές του 2015 όσο και στις εκλογές του 2019, το εκλογικό σύστημα στάθμισης δεν του έδωσε έδρες στο ισπανικό κοινοβούλιο.
Στην Πορτογαλία, το Pessoas Animais Natureza, που ιδρύθηκε το 2009, έχει ως στόχο να μεταμορφώσει την πορτογαλική νοοτροπία και κοινωνία μέσω της γνωστοποίησης θεμελιωδών ηθικών και περιβαλλοντικών αξιών. Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν τις νομικές και πολιτικές συνθήκες που αναγνωρίζουν τα δικαιώματα όλων των συναισθανόμενων όντων ώστε να ζουν μια ζωή χωρίς πόνο.
Οι Pessoas Animais Natureza κατέχουν σήμερα τέσσερις έδρες στην πορτογαλική κυβέρνηση – στη Λισαβόνα, το Πόρτο και το Σετούμπαλ – καθώς και μία έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το κόμμα Djurens, που ιδρύθηκε το 2014 στη Σουηδία, πιστεύει στην ανάγκη να εγκαταλειφθεί η ανθρωποκεντρική προοπτική, καθώς ο άνθρωπος εξαρτάται από τη φύση. Στόχος του κόμματος είναι να θέσει όλα τα ζώα υπό την προστασία του νόμου και να διασφαλίσει ότι αναγνωρίζεται η μοναδικότητα του ατόμου, ανεξάρτητα από το είδος.
Επίσης, το σουηδικό κόμμα πιστεύει ότι η συμπόνια πρέπει να είναι η κατευθυντήρια αρχή του νόμου και η κινητήρια δύναμη για την κοινωνική αλλαγή.
Στην Ελβετία, το Tierpartei Schweiz από το 2010, στοχεύει στην προώθηση των συμφερόντων των ζώων, καθώς και μιας ολιστικής ηθικής και υπεύθυνης πολιτικής, οικονομίας και κοινωνίας που λαμβάνει υπόψη όλες τις ζωές (ζώα, ανθρώπους και περιβάλλον).
Μάχεται για να καταστήσει σαφές ότι δεν πρέπει να υπάρχει διάκριση μεταξύ των λεγόμενων αγροτικών, οικόσιτων, άγριων ή εργαστηριακών ζώων, διότι όλα τα ζώα έχουν δικαίωμα σε μια κατάλληλη, αξιοπρεπή ζωή και θάνατο.
Φυσικά, εξακολουθεί να είναι διακύβευμα η διαθεματική, ολιστική προσέγγιση, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα ανθρώπινων και μη ανθρώπινων ζώων, καθώς και της φύσης.