Πριν από πολλά χρόνια, ο Michael L. Berger, συγγραφέας του «Women Drivers: The Emergence of Folklore and Stereotypic Opinions Concerning Feminine Automotive Behavior», αναφέρθηκε στο στερεότυπο της γυναίκας ως «κακή οδηγό» – προβλήματα που γεννά ο σεξισμός.
Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, οι ικανότητες των γυναικών στην οδήγηση τέθηκαν υπό αμφισβήτηση, αρχικά, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.
Τα τότε κοινωνικά πρότυπα ήθελαν τις γυναίκες να περιορίζονται στο σπίτι, ενώ οι άνδρες έβγαιναν για να μεταφερθούν στην δουλειά τους ή να απολαύσουν ένα ποτό με τους φίλους τους. Κάπως έτσι, δημιουργήθηκαν οι μύθοι και τα στερεότυπα που αμφισβητούν τις ικανότητες των γυναικών στο τιμόνι.
Τα στερεότυπα που προκάλεσαν σεξισμό
Στο σήμερα, η εν λόγω αμφισβήτηση αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τη διαρκή περιφρόνηση των γυναικών που οδηγούν και την ανάπτυξη σεξιστικών σχολίων στο πρόσωπό τους. Εκατομμύρια φορές, οι «εξαιρετικοί» και «αλάνθαστοι» άνδρες οδηγοί έχουν πει:
«Γύρνα στην κουζίνα σου, κοπελιά. Δεν είναι γυναικείο σπορ η οδήγηση».
«Τράβα πλύνε κάνα πιάτο, κούκλα μου».
«Νύχτα το πήρες το δίπλωμα;»
«Σκοπεύεις να παρκάρεις φέτος;»
Σεξισμός. Ξεκάθαρος, απτός σεξισμός. Εντούτοις, δεν είναι πάντοτε άνδρες οι πομποί τέτοιων απόψεων. Η χειρότερη εκδοχή έρχεται όταν τέτοιου είδους λέξεις βγαίνουν από το στόμα άλλων γυναικών. Γιατί δυστυχώς, κι αυτό είναι συχνό φαινόμενο.
Και προσωπικά, μου γεννά ένα βασικό ερώτημα: Σε μία κοινωνία που έχει τις πατριαρχικές αντιλήψεις βαθιά ριζωμένες μέσα της και σε έναν κόσμο που πασχίζουμε καθημερινά για να δυναμώσουμε τις φωνές μας, γιατί βάλλουμε η μία την άλλη, αντί να στηρίζουμε η μία την άλλη; Ειλικρινά, αδυνατώ να το καταλάβω.
Υπάρχει έστω ένας κόκκος αλήθειας σε αυτές τις σεξιστικές απόψεις;
Μια έκθεση του 2002 ανέλυσε τις διαφορές ανδρών και γυναικών στην οδήγηση και κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Σε όλες τις μελέτες και αναλύσεις, ανεξαιρέτως, οι άνδρες έχουν υψηλότερο ποσοστό ατυχημάτων από τις γυναίκες».
Επίσης, μια μελέτη από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό IIHS αποκάλυψε ότι διπλάσιος αριθμός ανδρών πέθαναν σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα από το 1975 έως και το 2015 σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό γυναικώμ.
Επιπλέον, το NHTSA απέδειξε ότι σχεδόν διπλάσιος αριθμός ανδρών πεθαίνει σε ατυχήματα λόγω υπερβολικής ταχύτητας σε σχέση με γυναίκες ηλικίας 34 ετών ή/και νεότερες. Συνυπολογίζονται άραγε αυτά τα δεδομένα, όταν χαρακτηρίζονται οι γυναίκες ως «κακοί οδηγοί;» ή απλώς αναπαράγουμε τα ίδια σεξιστικά σχόλια που έκαναν στον δρόμο άνθρωποι πριν από 100 χρόνια;
Τελικά, μάλλον δεν υπάρχει και μεγάλη δόση αλήθειας σε αυτές τις πατριαρχικές αντιλήψεις. Ακόμη κι αν υπήρχε, όμως, πώς δικαιολογείται η προσβολή και η απαξίωση της γυναίκας οδηγού;
Τα σημάδια της πατριαρχίας στη σημερινή εποχή
Η μακροχρόνια πατριαρχική κοινωνία μας, μας επέβαλε να προσπαθούμε συνεχώς να αποδείξουμε ότι κάθε γυναίκα μπορεί να οδηγήσει – και να το κάνει καλά – να μορφωθεί, να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση και να χαράξει μια επιτυχημένη πορεία.
Βασιζόμενη στις δυνάμεις της. Πράγματα που για τους άντρες είναι δεδομένα.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, πριν αποφασίσεις να κορνάρεις, να μουτζώσεις (πρόσεχε, υπάρχει πρόστιμο πλέον) ή να βρίσεις μια γυναίκα επειδή πηγαίνει με 60 km/h, αλλά εσύ θέλεις να πας με 100 km/h επειδή γιατί να ξυπνήσεις για τη δουλειά σου (μη σεβόμενος τα όρια ταχύτητας και τις ζημιές που μπορεί να προκαλέσεις σε άλλους οδηγούς), ή που δυσκολεύεται να παρκάρει σε ένα χώρο που εσένα σου φαίνεται παιχνιδάκι, αναλογίσου ορισμένα πράγματα:
-Εκείνη είναι κακή οδηγός, επειδή δεν τρέχει ή εσύ, που οδηγείς λες και σου έβαλαν νέφτι;
-Εκείνη είναι επικίνδυνη και πρέπει να παρατήσει το τιμόνι, επειδή επιλέγει να παρκάρει προσεκτικά ή εσύ, που αδιαφορείς για το αν θα στουκάρεις πουθενά;
-Πόσο λογικό είναι να κρίνουμε τις δυσκολίες του άλλου σε σχέση με τις δικές μας ευκολίες και μάλιστα, χρησιμοποιώντας σεξιστικούς χαρακτηρισμούς;
Δύο λόγια…
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν και πολύ κακ@ οδηγοί. Ανεξαρτήτως φύλου. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.
Ωστόσο, γιατί υπάρχει ακόμη αυτό το στερεότυπο που θέλει τις γυναίκες οδηγούς να είναι ανίκανες στην οδήγηση και δε γίνεται μια συνολική αναφορά στους κακούς οδηγούς ανεξαρτήτως φύλου;