Το αυτοάνοσό σου συνομιλεί ευθέως με το ψυχικό σου στάτους.
Ποια είναι σχέση μας με τα αυτοάνοσά μας; Ή μάλλον ποια είναι η σχέση του ψυχισμού μας με τα βιολογικά χρόνια νοσήματα που γνωρίζουν περιόδους έξαρσης και ύφεσης;
Έχει περάσει πλέον αρκετός καιρός από τότε που η επιστημονική κοινότητα υιοθέτησε τη θεώρηση ψυχής και σώματος ως ενιαίας οντότητας. Τι σημαίνει αυτό; Η ψυχή όταν πονάει κάνει το σώμα να μιλάει ή να βρίσκεται σε σύγχυση, κάτι που πλέον είναι ευρέως αποδεκτό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ανοσοποιητικό σύστημα, αυτό δηλαδή που μας προφυλάσσει από ξένους εισβολείς, όπως για παράδειγμα από τα μικρόβια, αντιμετωπίζει ως εχθρικά τα στοιχεία του ίδιου του οργανισμού, με αποτέλεσμα να τους επιτίθεται.
Είμαστε συνεπώς εμείς οι ίδιοι εκείνοι που μας βλάπτουμε.
«Εσύ τι αυτοάνοσο έχεις;». Η ερώτηση αρθρώθηκε σε ένα μεταμεσονύχτιο τραπέζι φίλων γεμάτο αποστάγματα και μεζέδες και συμπυκνώνει μια νέα πραγματικότητα: Τα αυτοάνοσα νοσήματα, τα οποία έχουν συνδεθεί με τα ψυχικά μας τραύματα, τον τρόπο ζωής μας, γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, αφορούν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ενώ η κοινωνική κουβέντα γύρω από αυτά μοιάζει να έχει πλήρως απενοχοποιηθεί.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι ολοένα και περισσότερα νέα άτομα –χωρίς την επιβαρυντική φθορά του χρόνου– εμφανίζουν ανεξήγητα συμπτώματα που επιμένουν και αναγκάζονται να αρχίσουν το περίφημο «ψάξιμο»: βιοχημικές εξετάσεις, αξονικές, μαγνητικές και επισκέψεις σε γιατρούς απίθανων ειδικοτήτων.
Έχεις θυρεοειδίτιδα Hashimoto, λεύκη, ρευματοειδή ή ψωριασική αρθρίτιδα ερυθηματώδη λύκο ή νόσο του Crohn;
Τότε αναλογίσου αν έχεις παλιά τραύματα που έθαψες δίχως να επεξεργαστείς ή αν έχουν ανακύψει νέες τραυματικές εμπειρίες που αναζωπύρωσαν τις παλιές και σε αποδιοργάνωσαν ψυχικά. Το αυτόανοσό σου συνομιλεί ευθέως με το ψυχικό σου στάτους. Έπειτα, αναλογίσου σε ποια κατηγορία ανθρώπων ανήκεις, σε εκείνους που μιλούν για τα τραύματά τους, που εκτονώνουν το θυμό τους, που εκφράζουν την οδύνη τους ή στους Άλλους που καταπίνουν τη λύπη και την οργή τους, που κουκουλώνουν τις πληγές τους, κρύβουν το άγχος τους κι έχουν σχεδόν μηχανιστική σκέψη;
Η δεύτερη κατηγορία ανθρώπων είναι φυσικά πιο ευάλωτη στην εκδήλωση αυτοάνοσων νοσημάτων. Γιατί είμαστε ενσώματες υπάρξεις που σωματοποιούμε το άγχος, τη θλίψη και τον πόνο. Γιατί δεν είμαστε μόνο βιολογικά σώματα. Γι’ αυτό το λόγο, οι αλεξιθυμικοί ασθενείς που δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους, που δεν αναγνωρίζουν καν την ύπαρξη τραυματικού παρελθόντος, είναι πιο ευάλωτοι στην εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων.
Αν έχεις εμφανίσει ένα αυτοάνοσο, έχει έρθει η ώρα να σκεφτείς καλά όχι μόνο ποια είναι η πρόσφατη ψυχολογική σου κατάσταση, αλλά ποιες είναι οι «συντεταγμένες» του ψυχισμού σου. Τι σημαίνει αυτό; Το στρες θεωρείται κατεξοχήν εκλυτικός παράγοντας για την εκδήλωση ενός αυτοάνοσου νοσήματος καθώς το άγχος έχει συνδεθεί με την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Με ποιο τρόπο;
Ο οργανισμός εκκρίνει ορμόνες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, υπό συνθήκες πίεσης ή απειλής. Αυτές οι ορμόνες αυξάνουν τις αντοχές μας στον πόνο και στην κόπωση και προσαρμόζουν τη λειτουργία του οργανισμού στη νέα συνθήκη. Όταν αυτό το στρες έχει διάρκεια και ένταση, τότε η ικανότητα του οργανισμού μας να ανταποκριθεί μειώνεται σημαντικά με αποτέλεσμα την εκρηκτική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και την εμφάνιση μιας αυτοάνοσης νόσου.
Θα πρέπει ωστόσο να τονίσουμε πως τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας. Συνεπώς, καθοριστική σημασία έχει η γενετική προδιάθεση του ατόμου και ο τρόπος ζωής του. Όπως θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε πως όταν μιλάμε για στρες δεν αναφερόμαστε μόνο στο άγχος, αλλά και το μετατραυματικό στρες, απόρροια μιας τραυματικής εμπειρίας.
Συνεπώς εάν έχουμε βιώσει μια απώλεια, θάνατο αγαπημένου προσώπου ή αποχωρισμό ή αν διανύουμε περίοδο άγχους λόγω επισφαλούς εργασιακής συνθήκης, θα πρέπει να προνοήσουμε για την ψυχική μας φροντίδα. Το νέο στρες ή η νέα οδύνη είναι ικανά να ανοίξουν παλιές πληγές και να μας αποσταθεροποιήσουν ψυχικά. Τότε το φυσιολογικό ανοσολογικό σύστημα, αντί να συνεχίσει να μας προστατεύει από εξωτερικούς εχθρούς, θα μεταμορφωθεί το ίδιο σε αντίπαλο και θα στραφεί εναντίον μας καθώς θα έχει ελαχιστοποιήσει την ανοσολογική μας ανοχή.
Ας κάνουμε τα τραύματα νήμα για να χαράξουμε μια νέα πορεία, ας κάνουμε το σώμα μας φίλο κι όχι εχθρό, ας αναλάβουμε την ευθύνη του ασυνειδήτου μας και του πιο ευάλωτου εαυτού μας…