Ζούμε σε μια κοινωνία, που η δυστυχία βρίσκεται παντού. Κι εμείς, στον απόηχο των όσων συμβαίνουν, φοβόμαστε να δηλώσουμε ευτυχισμένοι, μην τυχόν και μας κακοχαρακτηρίσουν.
Όποια στιγμή της ημέρας και αν ανοίξεις την τηλεόραση, το λάπτοπ ή το κινητό θα βρεθείς μπροστά από πόλεμο, γυναικοκτονίες, βιασμούς, ανθρώπους ικανούς να υποστηρίξουν ακόμα και το πιο ειδεχθές έγκλημα και ζωές γεμάτες μίσος και τοξικότητα.
Από την άλλη, υπάρχεις εσύ. Εσύ που κατάφερες επιτέλους να περάσεις, μετά από κόπο, στο Πανεπιστήμιο που ήθελες, εσύ που επιτέλους σου ζήτησε αυτ@ που σ’ αρέσει να βγείτε, εσύ που επιτέλους πήρες την προαγωγή που σου άξιζε, εσύ που μετά από χρόνια τοξικότητας αισθάνεσαι πλέον ευτυχισμέν@.
Όταν, όμως, ο κόσμος είναι πλημμυρισμένος από δυστυχία και μαυρίλα γύρω του, με ποιο θράσος θα τολμήσεις εσύ να δηλώσεις ευτυχισμένος;
O φόβος της χαράς
Λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν πως η εν λόγω κατάσταση –ο τρόμος που νιώθουμε όταν είμαστε χαρούμενοι και ευτυχισμένοι– έχει όνομα: Χαιροφοβία (Cherophobia).
Η “Χαιροφοβία” είναι ένα είδος αγχώδους διαταραχής, το οποίο προκαλεί στον πάσχοντα φόβο για οτιδήποτε μπορεί να του φέρει χαρά. Είτε αυτό είναι ένα βράδυ χαράς και διασκέδασης με τους φίλους του, είτε είναι ένα χαρμόσυνο γεγονός στη ζωή κάποιου, το άτομο που «υποφέρει» από αυτό, δείχνει αποστροφή σε κάθε χαρούμενο γεγονός.
Τα άτομα αυτά, μπαίνουν συνεχώς στη διαδικασία να σκέφτονται πως: «Όταν εγώ περνάω, καλά, κάτι κακό θα συμβεί σε κάποιον που αγαπώ», ότι, δεν μπορούν να περνάνε καλά όταν στον κόσμο υπάρχει τόση δυστυχία ή ότι: «Αν το σύμπαν με δει να περνάω καλά, κάτι κακό θα φέρει στη ζωή μου».
Οι μέχρι τώρα έρευνες γύρω από το θέμα αυτό, έχουν δείξει πως ο οικογενειακός περίγυρος του κάθε ατόμου, παίζει τεράστιο ρόλο σ’ αυτό.
Αν έχουμε μεγαλώσει σε μια οικογένεια που αντιμετώπιζε τη χαρά με δυσκολία, που συνήθιζε να γκρινιάζει συνεχώς για το οτιδήποτε συνέβαινε στη καθημερινότητα και που έδειχνε να μη χαίρεται με τίποτα, τότε το παιδί, θα επαναλάμβανε τις συνήθεις αυτές και στην ενήλικη ζωή του, δημιουργώντας του τη φοβία αυτή.
Η στεναχώρια πουλάει
Για χρόνια, όλοι αναρωτιόμασταν γιατί οι αρνητικές ειδήσεις κυριαρχούν στα ΜΜΕ και γιατί να είμαστε αναγκασμένοι να δεχόμαστε τόση αρνητικότητα από παντού. Η κυριαρχία της αρνητικότητας (negativity bias), όπως ονομάζεται, δεν είναι εδώ τυχαία όμως. Με βάση μια έρευνα από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών της Αμερικής, οι άνθρωποι φαίνεται να δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στα στενάχωρα γεγονότα παρά τα χαρούμενα.
Με βάση των έρευνα αυτή, όταν οι ειδήσεις κινούνται γύρω από πιο χαρούμενα γεγονότα, είτε αυτό πρόκειται για νίκες, είτε για κάποιες γιορτές οι τηλεθεάσεις πέφτουν. Όταν, όμως, τα γεγονότα κινούνται γύρω από καταστροφές, πολέμους και μαζικές δολοφονίες, οι τηλεθεάσεις ανεβαίνουν κατά πολύ.
Η ελληνική τηλεόραση δε διαφέρει και πολύ από αυτό. Αρκεί να ρίξει κανείς μόνο μια ματιά στις εκπομπές με τις μεγαλύτερες τηλεθεάσεις αυτή τη στιγμή για να καταλάβει ότι όσο πιο τραγικά παρουσιάζονται τα γεγονότα, τόσο μεγαλύτερη είναι και η τηλεθέαση. Γιατί, όμως;
Η έρευνα αφορούσε ανθρώπους από διάφορες χώρες του κόσμου και σχεδόν όλες τις ηλικίες. Αν και το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο απέναντι σε όλες τις ομάδες, ότι δηλαδή άνθρωποι διαφόρων backgrounds, εθνικοτήτων και ηλικιών, έδειχναν μεγαλύτερη σημασία και διέγερση απέναντι σε τραγικά γεγονότα, κανείς επιστήμονας δεν κατάφερε να απαντήσει στο γιατί συμβαίνει αυτό.
Η δύναμη της συνήθειας και οι ορμόνες της χαράς
Ίσως η απάντηση να βρίσκεται στη Δύναμη της Συνήθειας. Οι αρχαίοι όριζαν την συνήθεια σαν δεύτερη φύση ενός ατόμου. «Έξις Δευτέρα Φύσις». Αν αναλογιστεί κανείς τα όσα έχουμε βιώσει ως έθνος όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και όλες οι προηγούμενες γενιές από τη δική μας, θα καταλάβει ότι η δυστυχία ήταν σχεδόν από πάντα κομμάτι του έθνους μας.
Συγκρίνοντας την Ελλάδα με χώρες που επίσης έχουν υποφέρει από πολλά, όπως το Ιράν στο οποίο υπάρχει η πεποίθηση πως: «Το να γελάει κανείς δυνατά με όλη του την ψυχή, ξυπνάει την δυστυχία», τότε θα μπορούσε να πει κανείς πως η θεωρία αυτή έχει βάση. Αν, όμως, η γενιά μας ήρθε τελικά για να φέρει την αλλαγή στα κακώς κείμενα των προηγούμενων χρόνων, μήπως τώρα είναι η στιγμή για να αλλάξουμε και αυτό;
Λαμβάνοντας υπόψη τα όσα μπορεί να δημιουργήσει στον οργανισμό μας η έλλειψη των ορμονών, ή νευροδιαβιβαστών της χαράς, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η ωκυτοκίνη (ανωμαλία ύπνου, απώλεια μνήμης, πεπτική δυσλειτουργία και κατάθλιψη) τότε καταλαβαίνουμε ότι η ευτυχία αποτελεί βασικό συστατικό για την υγεία και την ευημερία μας και η έλλειψη αυτής δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του έθνους μας.
Τελικά, γιατί φοβόμαστε να δηλώσουμε ευτυχισμένοι;