Από τις 24 Φεβρουαρίου του 2022, ο κόσμος μας άλλαξε άρδην. Η απόφαση της Ρωσίας να εισβάλει (και επίσημα) στην Ουκρανία, έκανε πραγματικότητα έναν από τους χειρότερους εφιάλτες των Ευρωπαίων: Τον πόλεμο.
Από τότε, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι στην ημερήσια διάταξη όλων των ευρωπαϊκών Μ.Μ.Ε, στις πολιτικές ατζέντες κορυφαίων πολιτικών στελεχών και στις συζητήσεις των πολιτών. Αποτελεί μείζον πολιτικό και στρατιωτικό γεγονός με μεγάλη βαρύτητα στην καθημερινότητά μας. Δεν είναι όμως το μοναδικό. Στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου, μαίνεται πόλεμος μεταξύ Αρμενίας–Αζερμπαϊτζάν. Όλα αυτά συμβαίνουν στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οποία είναι αμφισβητούμενη και διεκδικείται τόσο από την Αρμενία, όσο και από το Αζερμπαϊτζάν.
Όπως είναι λογικό, η διεκδίκηση αυτή έχει οδηγήσει ουκ ολίγες φορές σε ένοπλες συρράξεις. Την έξαρση μιας τέτοιας σύγκρουσης φαίνεται να βιώνουμε και αυτές τις μέρες. Ιστορική αναδρομή Το 1923, επί Σοβιετικής Ένωσης, ιδρύθηκε στην περιοχή η Αυτόνομη Περιφέρεια του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οποία γεωγραφικά ανήκε στο Αζερμπαϊτζάν. O πληθυσμός της, όμως, αποτελούνταν κατά 94% από εθνικά Αρμένιους.
Οι εθνοτικές διενέξεις είχαν αρχίσει ήδη από το 1988, με την Περιφέρεια του Ναγκόρνο Καραμπάχ να ζητά ένωση με την Αρμενία.
Η κορύφωση όμως επήλθε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, με τον πόλεμο του 1992. Ο πόλεμος κράτησε για περίπου δύο χρόνια, κατά την διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν 20-30.000 άνθρωποι. Επιπλέον, πολλοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Η Αρμενία νίκησε τον πόλεμο, παίρνοντας υπό τον έλεγχό της την περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, και επιπλέον εδάφη του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή.
Από το 1994 μέχρι το 2020, προέκυπταν διαρκώς περιοδικές συγκρούσεις χαμηλής έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 2020, όμως, ξέσπασε μεγάλη πολεμική σύγκρουση με την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στις Αρμένικες θέσεις της περιοχής.
Ο πόλεμος κράτησε έξι εβδομάδες και το Αζερμπαϊτζάν με σύμμαχο την Τουρκία κατέλαβε αναίμακτα πολλές περιοχές που ήταν υπό τον έλεγχο της Αρμενίας από την προηγούμενη σύρραξη. Η Ρωσία από την άλλη, που παραδοσιακά θεωρείται σύμμαχος της Αρμενίας, κατάφερε μόνο να φέρει στο τραπέζι μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, έστειλε περίπου 2.000 Ρώσους στρατιώτες ως εγγυήτρια δύναμη διατήρησης της ειρήνης. Η σημερινή κατάσταση
Στις 13 Σεπτεμβρίου του 2022, η κατάσταση εκτροχιάστηκε και πάλι
Το Υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας κατήγγειλε πολλαπλές επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν με πυροβολικό και drones. Από την άλλη, οι αρχές του Αζερμπαϊτζάν δήλωσαν ότι η επίθεση ήταν απάντηση στις διαρκείς προκλήσεις της Αρμενίας το προηγούμενο διάστημα.
Την ίδια ώρα που συνεχίζεται αυτή η ανταλλαγή κατηγοριών για το ποιος ξεκίνησε την σύγκρουση, περισσότεροι από 150 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και από τις δύο πλευρές. Μετά από διεθνή μεσολάβηση, οι συγκρούσεις έλαβαν τέλος το βράδυ της Πέμπτης, 15 Σεπτεμβρίου. Είναι πολύ αμφίβολο το κατά πόσο αυτό το τέλος θα είναι οριστικό.
Παρόλο που το Σεπτέμβριο του 2020, ότι το γεγονός του πολέμου Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν είχε προβληθεί αρκετά από τα δυτικά Μ.Μ.Ε. Τότε είχε συνταράξει τη διεθνή κοινή γνώμη, παρόλα αυτά, κάτι τέτοιο δε φαίνεται να συμβαίνει σήμερα. Γιατί;
1. Είναι ζήτημα στρατηγικής
Η στρατηγική της Ευρώπης και ευρύτερα του δυτικού κόσμου σήμερα, επικεντρώνεται στο να καταδείξει την Ρωσία ως μια αυταρχική δύναμη που αρέσκεται να εισβάλλει και να λεηλατεί ξένες χώρες.
Το γεγονός ότι η Ρωσία δε φαίνεται να μετέχει ενεργά στην όξυνση της σύγκρουσης Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν (κάτι που συμβαίνει και λόγω των πληγμάτων που δέχτηκε στο μέτωπο της Ουκρανίας), δεν εξυπηρετεί το δυτικό αφήγημα. Συνεπώς, δεν προβάλλεται και τόσο έντονα το γεγονός του πολέμου.
2. Η ενεργειακή επιβίωση
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στην Ρωσία έχουν οδηγήσει στην αντίδραση της τελευταίας. Το αποτέλεσμα: Η μείωση της παροχής ενέργειας στην Ευρώπη. Συνεπώς, τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να βρουν εναλλακτικές πηγές παροχής ενέργειας, για να περάσουν τον δύσκολο Χειμώνα που έρχεται.
Μια τέτοια εναλλακτική πηγή είναι το Αζερμπαϊτζάν. Στις 18 Ιουλίου, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, επισκέφτηκε το Αζερμπαϊτζάν και υπέγραψε συμφωνία παροχής στην Ε.Ε είκοσι δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως μέχρι το 2027.
Πόλεμος Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν: Πού καταλήγουμε;
Να λοιπόν γιατί τα ευρωπαϊκά Μ.Μ.Ε και οι πολιτικές ηγεσίες σιωπούν. Γιατί δεν επιθυμούν να χαλάσουν τα σχέδιά τους για την προμήθεια φυσικού αερίου. Γιατί δεν τους συμφέρει να γίνει γνωστό ότι ένας ενεργειακός εταίρος της Ε.Ε απειλεί και επιτίθεται σε ξένα κράτη.
Την ίδια ώρα που η Ε.Ε είναι στο πλευρό της αδύναμης και αμυνόμενης Ουκρανίας, θα ήταν υποκριτικό να φανερωνόταν η στήριξη της Ε.Ε σε ένα κράτος όπως το Αζερμπαϊτζάν. Είναι, όμως, απαράδεκτο και άδικο η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και στήριξη να είναι επιλεκτική και μυωπική.
Ειδικά εάν η Ε.Ε θέλει να θεωρείται μια δύναμη διατήρησης του ανθρωπισμού και του πολιτισμού απέναντι στη βαρβαρότητα, όταν και στις δύο χώρες καταστρέφονται περιουσίες και σκοτώνονται αθώοι άνθρωποι.