Η εκλογική περίοδος έχει πάρει φωτιά όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και στη γείτονα Τουρκία.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή που εμείς ετοιμαζόμαστε για δεύτερες κάλπες – έπειτα από την ανάδειξη της Νέας Δημοκρατίας με το σύστημα της απλής αναλογικής – στην Τουρκία επανεκλέχθηκε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως Πρωθυπουργός.
Αν και το αποτέλεσμα κρίθηκε με λιγότερες από 5 ποσοστιαίες μονάδες από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου (52,1% των ψήφων, έναντι του 47,9%), προκάλεσε μούδιασμα και ερωτηματικά – ακριβώς όπως και το αποτέλεσμα της προηγούμενης κάλπης στην Ελλάδα.
Ως εκ τούτου, έπειτα από ήδη δύο δεκαετίες στο τιμόνι της Τουρκίας, ο λαός έδωσε στον Ταγίπ Ερντογάν εντολή να συνεχίσει τα καθήκοντά του.
Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί πως ο Ερντογάν είναι ο μακροβιότερος ηγέτης από τότε που ο Κεμάλ Ατατούρκ δημιούργησε τη σύγχρονη Τουρκία μέσα από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Τι σημαίνει η εκλογική νίκη του Ερντογάν για την Ελλάδα και την Κύπρο;
Ως γνωστόν, εδώ και πολλές δεκαετίες οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας βιώνουν διαρκώς αναταράξεις, αφού πολλές φορές πραγματοποιούνται προκλητικές κινήσεις ή/και δηλώσεις, προκειμένου να αμφισβητηθεί με κάθε τρόπο η υπόσταση της Ελλάδας σε ορισμένες περιοχές, όπως το Κεντρικό Αιγαίο.
Ακόμη, στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, μια παράνομη, τουρκική Navtex εντοπίστηκε κοντά στις ακτές της Αμμοχώστου. Όπως ήταν λογικό, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, προέβη άμεσα σε καταγγελίες σε διεθνείς οργανισμούς, προκειμένου να διευθετηθεί το ζήτημα.
Από την άλλη πλευρά, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις φαίνεται να περνούν μια φάση εξομάλυνσης, έπειτα από την άμεση αντίδραση και προθυμία της χώρας μας να στηρίξει την Τουρκία εν μέσω των οδυνηρών καταστροφών που προκλήθηκαν από τους σεισμούς.
Κατόπιν, ακολούθησαν συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών σε ένα ελπιδοφόρο κλίμα, όπου εκφράστηκε επιδίωξη για βελτίωση των σχέσεων χωρίς, ωστόσο, να γίνουν υποχωρήσεις από πάγιες θέσεις.
Εν κατακλείδι, όμως, δεν υπάρχουν ακόμη σοβαρά πειστήρια, τα οποία να μας διαβεβαιώνουν πως ο Ερντογάν θα εγκαταλείψει την ακραία εθνικιστική ρητορική ως κατευθυντήρια ιδεολογία του.
Ποια είναι η ατζέντα του Ερντογάν και ποιο ήταν το στοιχείο που οδήγησε στην επανεκλογή του;
Δε χωρά αμφιβολία πως οι συντηρητικές και εθνικιστικές θέσεις του Ερντογάν σε σχέση με τις γειτονικές Ελλάδα και Κύπρο, καθώς επίσης και με την Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργούν προβληματισμούς.
Είναι γνωστό τοις πάσι ότι πρόκειται για έναν ηγέτη, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά πώς να απευθυνθεί στους πολίτες, ενώ παράλληλα το 90% των τουρκικών ΜΜΕ βρίσκεται υπό τον έλεγχό του.
Εκτός αυτού, ο Ερντογάν είχε στον πλευρό του έναν πολύτιμο σύμμαχο: Τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα τον εκλογικό θρίαμβο της Κυριακής, υιοθετώντας μέχρι και ακραία μέτρα, όπως καθυστερώντας, μεταξύ άλλων, την εξόφληση της πληρωμής του ρωσικού φυσικού αερίου, ύψους 600 εκατομμυρίων ευρώ.
Το σημαντικότερο και ίσως πιο προβληματικό στοιχείο που επέτρεψε την επανεκλογή του Ερντογάν, είναι η αφοσίωση του τουρκικού λαού.
Όσο παράξενη κι αν μας φαίνεται η πίστη σ’ έναν άνθρωπο που λειτουργεί ξεκάθαρα οπισθοδρομικά, το πλειοψηφικό τμήμα της τουρκικής κοινωνίας – που τον υποστηρίζει διαχρονικά –πιστεύει σ’ αυτόν με θρησκευτικά-προσωπολατρικά κριτήρια.
Δεν ενδιαφέρεται για πολιτική αλλαγή, καθώς νιώθει πολύ άνετα με την κατάσταση πραγμάτων που έχει εγκαθιδρυθεί.
Όπως φάνηκε, άλλωστε, ούτε η τεράστια οικονομική κρίση που μαστίζει την γειτονική χώρα δεν αποτέλεσε κίνητρο για να αποφευχθεί η εκ νέου ανάδειξή του (λόγω του τεράστιου πληθωρισμού, μια μέση οικογένεια ζει, κυριολεκτικά, σε συνθήκες πείνας).
Τέλος, στο πλαίσιο των μέτρων που ανακοίνωσε στην προεκλογική του εκστρατεία, ανακοίνωσε παροχές, όπως δωρεάν φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα με έκπτωση και 10 GB δωρεάν Internet για τους φοιτητές. Επιπλέον, προανήγγειλε αυξήσεις στον κατώτατο μισθό και στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
Σε μία χώρα που βιώνει μια ζοφερή οικονομική κατάσταση, όπου η κατακόρυφη άνοδος των τιμών συναντά την πρωτοφανή «βουτιά» της τουρκικής λίρας – σε επίπεδα ρεκόρ, οι προεκλογικές αυτές δεσμεύσεις μπορεί να μην υπόσχονται το θαύμα που θα περίμενε κανείς, όμως είναι μια πρώτη «ανάσα».
Εντούτοις, η αγοραστική δύναμη και οι επενδύσεις στην Τουρκία παραμένουν στα τάρταρα προς το παρόν.
Το κοινωνικό πρόσημο των συντηρητικών εκλογικών αποτελεσμάτων
Αν μπει κανείς στη διαδικασία να συγκρίνει το τελικό εκλογικό αποτέλεσμα της Τουρκίας με τον πρώτο εκλογικό γύρο της Ελλάδας, (μοιραία) θα εντοπίσει ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά.
Παρ’ όλο που και οι δύο χώρες έχουν δεινοπαθήσει από τις μέχρι πρότινος κυβερνήσεις, επέλεξαν να ακολουθήσουν την πεπατημένη, το γνωστό μονοπάτι που τους εξασφαλίζει μεν μια σταθερότητα, αλλά όχι απαραίτητα μια πρόοδο. Ψηφίζουμε συντηρητικά, τυφλά, παραδοσιακά. Κλείνουμε τα μάτια στην όποια εξέλιξη και στηρίζουμε οπισθοδρομικές τάσεις.
Στα εγχώρια πράγματα, ενδεχομένως, οι συνθήκες να αλλάξουν σε περίπου δύο δεκαετίες από σήμερα – όταν θα έχουμε όλοι πρόσβαση στην πληροφόρηση και δε θα πηγαίνουμε στα εκλογικά κέντρα με ταγιέρ για καφέ και σταυρωμένο ψηφοδέλτιο.
Όταν η ψήφος θα είναι υπεύθυνη και θα σταυρώνεται η καλύτερη δυνατή επιλογή για τις επόμενες γενιές. Γιατί, άλλοι τα φάγανε, άλλοι τα πληρώνουν.
Στην Τουρκία, τώρα, χρειάζεται μια εκ θεμελίων αλλαγή του τρόπου σκέψης της κοινωνίας συλλογικά.
Να καταστούν σαφή τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες Ελλάδα-Κύπρος-Τουρκία, αλλά και της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάπως, να γίνει αντιληπτό πως η επίδειξη δύναμης και ισχύος άνευ ουσίας, δεν ωφελεί σε τίποτα.