Στο σύγχρονο κόσμο των γνωριμιών, όπου το cyber-dating παίρνει φωτιά, το “ghosting”, μερικές φορές, τείνει να μοιάζει με μια ταινία τρόμου.
Όσο όμως κι αν πιστεύουμε πως το “ghosting”, όπως και οι τόσες άλλες μάστιγες που ταλανίζουν το σήμερα, είναι μια καινούργια “ανακάλυψη”, αν το εξετάσει κανείς καλύτερα, θα δει πως, όπως και οι υπόλοιπες μάστιγες, ήταν σχεδόν από πάντα εδώ, απλώς μάθαμε να την δεχόμαστε και να την αποδεχόμαστε.
Τι είναι, λοιπόν, το “ghosting”; Είναι απλώς ένα όργανο συναισθηματικής κακοποίησης; Μια τακτική χειραγώγησης;
Defining “ghosting”
Το “ghosting” είναι μια παθητικο-επιθετική μορφή συναισθηματικής κακοποίησης, ιδιαίτερα πληγωτική για εκείνους που λαμβάνουν μέρος, προκαλώντας συναισθήματα αναξιότητας και απόρριψης.
Πρόκειται για τη συνθήκη εκείνη, που κάποιο άτομο εξαφανίζεται από μια σχέση ή γνωριμία (σε φιλικό, ερωτικό π.χ. επίπεδο) απροειδοποίητα χωρίς να έχει εξηγήσει ή ενημερώσει τα υπόλοιπα μέλη της σχέσης. Μια κίνηση που μοιάζει περισσότερο με έναν κεραυνό σε έναν καθαρό ουρανό.
Οι άνθρωποι που κάνουν τα «φαντασματάκια», επικεντρώνονται κυρίως στο να αποφύγουν τη δική τους συναισθηματική δυσφορία, χωρίς να σκέφτονται ότι η αναίτια και ξαφνική φυγή τους δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στους άλλους. Δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τον ψυχισμό του απέναντί τους –που ενδέχεται να αντιμετωπίζει άγχη και ανασφάλειες– αλλά εστιάζουν στο πώς θα αποχωρήσουν χωρίς συνέπειες.
Συνήθως, τέτοιου είδους άνθρωποι έχουν μάθε να συνδέονται μέσα από την αποφυγή, ενώ υψώνουν τοίχους διότι το (συναισθηματικό) φορτίο που κουβαλούν τους φαίνεται δυσβάσταχτο. Εν ολίγοις, το δικό τους φορτίο είναι εκείνο που δεν μπορούν να σηκώσουν, όχι το δικό σου.
Εξάλλου, μέσω αυτών των ενεργειών βλάπτουν έμμεσα και τον εαυτό τους —ακόμη κι αν το αντιλαμβάνονται όταν είναι πια πολύ αργά. Στη ρίζα τέτοιων συμπεριφορών μοιάζει να βρίσκεται η έλλειψη θετικής αυτοεκτίμησης, όπως και η δυσκολία να έρθουν κοντά με τους άλλους λόγω της αδυναμίας τους να εμπιστευτούν και εν τέλει, να αφεθούν στη φροντίδα του άλλου.
Ως εκ τούτου, επιλέγουν να φύγουν, ενισχύοντας την εικόνα ενός δυσλειτουργικού εαυτού. Με άλλα λόγια, θα λέγαμε ότι πρόκειται για ένα διανοητικό δεκανίκι, του οποίου ο φόβος είναι η κινητήρια δύναμη.
Mεταφράζοντας το “ghosting”
Μια από τις πιο ύπουλες πτυχές του “ghosting” είναι ότι δεν σας κάνει απλώς να αμφισβητήσετε την ποιότητα της σχέσης (φιλικής, ερωτικής κ.α.), αλλά σας δημιουργεί και αμφιβολίες για τον εαυτό σας.
Γιατί δεν το είδα αυτό να έρχεται; Τι έκανα για να το προκαλέσω; Πώς μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου από το να συμβεί ξανά αυτό;
Αυτή η αμφισβήτηση του εαυτού μπορεί να προκαλέσει την ενεργοποίηση εγκεφαλικών περιοχών που αφυπνίζονται τις στιγμές που αισθανόμαστε πραγματικό πόνο. Επίσης, η ψυχοσύνθεση αυτή συνδέεται άμεσα με την ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου.
Το να παραμένουμε συνδεδεμένοι με τους άλλους είναι τόσο σημαντικό για την επιβίωσή μας, που ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί, ενισχύοντας τις λειτουργίες του με ένα σύστημα κοινωνικής παρακολούθησης που σαρώνει το περιβάλλον για ενδείξεις, ώστε να γνωρίζουμε πώς να ανταποκρινόμαστε σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.
Επομένως, είναι εμφανές ότι το να “κυνηγάμε” φαντασματάκια μας πηγαίνει πίσω και μας εγκλωβίζει σε μία στασιμότητα και ένα τέλμα, χωρίς εμφανείς διεξόδους, ενώ συγχρόνως μας θέτει σε μια συνεχή επαγρύπνηση, ώστε να είμαστε σε θέση να αποφύγουμε τον “κίνδυνο”. Γι’ αυτό και το “ghosting” αποτελεί μια πληγή για το σχεσιακό μας εαυτό.
Fighting back ghosting
Εκείνο που βοηθάει να θυμόμαστε είναι, ότι όταν κάποιος συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο μέσα στη σχέση, ουσιαστικά προβάλλει τη δική του δυσκολία να απολαύσει αυτό που αναπτύσσεται μεταξύ σας και να καταφέρει να εκφραστεί συναισθηματικά.
Ή αλλιώς, είναι ο τρόπος που επιλέγει το άτομο να αναδείξει την ανάγκη του για σύνδεση και την ταυτόχρονη αδυναμία του να βιώσει μια συμπεριληπτική σχέση. Επομένως, το “ghosting”, σε καμία περίπτωση, δεν αποτελεί καθρέφτισμα της δικής μας αξίας.
Αν μη τι άλλο, το “ghosting” είναι επώδυνο γιατί ενεργοποιεί —και μιμείται— μια προηγούμενη πληγή ή προδοσία από κάποιον σημαντικό για εμάς πρόσωπο. Έτσι, δεν είναι μόνο το αίσθημα προδοσίας που μας προκαλεί πόνο, αλλά και το ότι ενδέχεται να μην έχουμε επεξεργαστεί μια πρώιμη απορριπτική εμπειρία μας.
Και εδώ, είναι πολύτιμη η βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας
Μέσα από την ψυχοθεραπεία ανακαλύπτουμε ποια ευθύνη μας αναλογεί, πώς μπορούμε να ακουμπάμε το βάρος, ποια είναι η αξία μας ανεξάρτητα από την ιδιότητα και την ικανότητα μας και πώς γίνεται να βγούμε από έναν ψυχικό λαβύρινθο που μας κρατά παγιδευμένους σε μια διαρκή αμφιβολία, τόσο για τον εαυτό μας, όσο και για τους γύρω μας.
Γράφει η Mαίρη Μαθιουδάκη – Ψυχολόγος, Msc/Ειδικευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια