Ψυχοθεραπεία: Το ιδανικό όπλο μέσα στο χάος που ζούμε
Σχεδόν τρία χρόνια πανδημίας, ένας πρόσφατος πόλεμος, άφθονη οικονομική και εργασιακή ανασφάλεια, μερικές δεκάδες γυναικοκτονίες, μπόλικες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ασυνόδευτα παιδιά, αστυνομοκρατία και πολλά ακόμη που ίσως έχω ξεχάσει ή επέλεξα να μην θυμάμαι προκειμένου να μπορώ να χωρέσω μέσα σε αυτό το άρθρο.
Όσα αναφέρθηκαν μοιάζουν να μην είναι συντονισμένα με αυτό που η πλειονότητα των Millenials είχε ονειρευτεί και φανταστεί για την ζωή στα 25+. Που είναι η δυνατότητα να γίνεις πολίτης του κόσμου, η ευκαιρία να βιοπορίζεσαι χωρίς αγκομαχητά μέσα από αυτό που αγάπησες ή σπούδασες; Που είναι οι υποσχέσεις για κράτη εστιασμένα στην υγεία, η οποία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ορίζεται ως : «Η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας»;
Εκατοντάδες άνθρωποι καθημερινά χάνουν την δουλειά τους, παλεύουν με τις εσωτερικές συγκρούσεις τους, τις οποίες η πανδημία με επιμέλεια έθρεψε, αισθάνονται μπερδεμένοι και βυθισμένοι σε στρόβιλους άγχους, θλίψης και φόβου. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πως θα γεμίσουν τόσα άδεια βλέμματα, την στιγμή που η έννοια της ψυχανάλυσης έχει περάσει στα ψιλά γράμματα;
Το ταμπού της ψυχανάλυσης
Εν έτει 2022, η ψυχοθεραπεία συνοδεύεται από λέξεις όπως «ταμπού» ή «προνόμιο», καθώς η πεποίθηση ότι η δουλειά με τον εαυτό μας, η υπαρξιακή αναζήτηση και η ανάγκη για μοίρασμα μοιάζει να περιγράφεται ακόμη ως αγαθό της «ελίτ».
Aν και πλέον η πλειονότητα των ατόμων αντιλαμβάνεται ότι η ψυχοθεραπεία είναι εκείνη που προσφέρει χρόνο και ένα ασφαλές πλαίσιο για τη διερεύνηση και βελτίωση των σχέσεων τόσο με τον εαυτό μας, όσο και με τους άλλους, διστάζουν συχνά να αναζητήσουν την βοήθεια κάποιου ειδικού ψυχικής υγείας.
Πώς, όμως, μπορεί να συμβαίνει ακόμη αυτό, τη στιγμή που οι περισσότεροι αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα της ψυχοθεραπείας στην αντιμετώπιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, αλλά και στην ανακάλυψη του εαυτού μας;
Γιατί θεωρείται ταμπού;
Φαίνεται ότι η αντίληψη που έχει η κοινωνία για τα άτομα που περνούν από θεραπεία και συμβουλευτική δεν έχει ακόμη πλήρως ομαλοποιηθεί, καθώς συχνά στο συλλογικό αφήγημα η πολυθρόνα της ψυχοθεραπείας έχει συσχετιστεί άμεσα με την «τρέλα», την απώλεια του ελέγχου. Κάτι τέτοιο συμβάλλει στην εμφάνιση αυτού που ονομάζουμε «self-imposed stigma», μια συνθήκη που μας εμποδίζει να λάβουμε τη φροντίδα που έχουμε ανάγκη.
Θετικά προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν, ωστόσο, και οι ρυθμοί της σύγχρονης πραγματικότητας. Zούμε σε μέρες που μας προσκαλούν να κυνηγάμε συνεχώς την αλλαγή, την πρόοδο και να τρέχουμε για να ανταπεξέλθουμε, να επιβιώσουμε, να είμαστε αρκετά δυνατοί για να αντέξουμε. Έτσι λοιπόν, η ψυχοθεραπεία πολλές φορές παρουσιάζεται ως ένα πρόσωπο της ευαλωτότητας, σε μια όμως εποχή που η αποκάλυψη του ευάλωτου εαυτού μας να αντιμετωπίζεται ως αδυναμία.
Άμεσο αποτέλεσμα της παραπάνω εικόνας είναι το γεγονός ότι πολλοί έφηβοι που χρειάζονται βοήθεια για ένα θέμα συναισθηματικής ή ψυχικής υγείας, φοβούνται να το αναφέρουν στους γονείς, δεδομένου πως πιστεύουν ότι εκείνοι θα αρνηθούν να τους φέρουν σε επαφή με έναν/μια ψυχολόγο.
Που μπορώ να απευθυνθώ σε τέτοιες περιπτώσεις;
Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο συμβεί, είτε είσαι στην εφηβεία, είτε 21+ και ανησυχείς αναφορικά με το αν θα σε στηρίξουν οι οικείοι σου:
-Θυμήσου ότι η αναζήτηση βοήθειας ισοδυναμεί με δύναμη και φροντίδα προς αυτό που είσαι. Άλλωστε, επιτυχία είναι να μπορείς να αφουγκράζεσαι τις ανάγκες σου και να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες. ζητώντας άμεσα αυτό που θέλεις.
-Περίγραψε με αποφασιστικότητα και ειλικρίνεια αυτό που αισθάνεσαι. Κανείς δε θα καταφέρει να αγκαλιάσει τα συναισθήματά σου, αν εσύ πρώτα δεν το κάνεις.
-Μην περιμένεις. Όσο πιο γρήγορα ζητήσεις βοήθεια, τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσεις να απολαμβάνεις. Μην το αναβάλλεις. Ακόμα και αν οι γονείς δεν είναι πρόθυμοι, απευθύνσου στον/στην σύμβουλο του σχολείου ή του Πανεπιστημίου σου. Πάντα υπάρχει επίσης η δυνατότητα να καλέσεις σε μια γραμμή βοήθειας.
-Η επιλογή να ξεκινήσεις ψυχοθεραπεία είναι 100% στον έλεγχό σου. Όταν το κάνεις, επιλέγεις να δώσεις προτεραιότητα στον εαυτό σου. Η ψυχική υγεία είναι δικαίωμα και το διεκδικούμε άνευ όρων και ορίων.
Γράφει η Μαρία Μαθιουδάκη (Ψυχολόγος και Ειδικευόμενη στη Συστημική ψυχολογία)