Ο Karl Lagerfeld ήταν ένας εξαιρετικά ταλαντούχος σχεδιαστής μόδας, του οποίου το όνομα ακούστηκε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης – ακόμη κι από ανθρώπους που δεν έδιναν ιδιαίτερη βαρύτητα στη μόδα.
Μέχρι να φύγει από τη ζωή, το Φεβρουάριο του 2019, ήταν creative director στον οίκο μόδας, «Chanel» από το 1983. Επιπλέον, υπήρξε creative director και στον ιταλικό οίκο, «Fendi» και είχε δημιουργήσει και τη δική του μάρκα. Λίγοι γνωρίζουν, όμως, ότι υπήρχε μια άγνωστη σχέση ανάμεσα στο Γερμανό σχεδιαστή και τους Ναζί.
Ένα βιογραφικό βιβλίο με τίτλο: «Ein Deutscher in Paris», παρουσίασε ορισμένα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία ο πατέρας του Karl Lagerfeld ήταν θετικά προσκείμενος προς τη ναζιστική ιδεολογία.
Τα red flags και η συνεργασία με τους Ναζί
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως ο Karl Lagerfeld τηρούσε σιγή ιχθύος για την οικογένειά του. Βέβαια, παλιότερα αυτό δεν αποτελούσε «red flag». Δικαίωμά του στην τελική να μην αποκαλύπτει προσωπικές λεπτομέρειες.
Αφότου κυκλοφόρησε η βιογραφία: «Ein Deutscher in Paris», όμως, η ροή του παιχνιδιού άλλαξε, επιτρέποντάς μας να εντοπίσουμε ορισμένα «red flags» που αγνοούσαμε όλα αυτά τα χρόνια.
Αρχικά, μια φωτογραφία από ένα οικογενειακό λεύκωμα του 1938 (την οποία βλέπουμε στην εν λόγω βιογραφία) απεικονίζει τον τεσσάρων ετών Karl μπροστά από το σπίτι της οικογένειας στο Lederhosen, ενώ η Σβάστικα—το σήμα κατατεθέν και σύμβολο του Γ’ Ράιχ ανεμίζει.
Κάπως έτσι, αρχίζουν να γεννιούνται τα ερωτηματικά. Ποιος ήταν στ’ αλήθεια ο Karl Lagerfeld; Ποια ήταν η σχέση του με το Γ’ Ράιχ; Έπαιξε ρόλο η γερμανική του καταγωγή; Και πώς συνδέεται αυτή η ιστορία με της Coco Chanel, η οποία επίσης κατηγορήθηκε ως σύμμαχος των Ναζί;
Ο πατέρας του Karl, ο Otto Lagerfeld, ήταν κάτοχος της επιχείρησης γάλακτος Glücksklee στη Γερμανία
Οι δουλειές τους ήταν τόσο προσοδοφόρες, που το 1934, κατάφεραν να αγοράσουν ένα αρχοντικό, το «Gut Bissenmoor», λίγο πιο έξω από το Αμβούργο. Μάλιστα, στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ο τζίρος της επιχείρησης σε περίπου 280.000 ευρώ— με σημερινά δεδομένα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Alfons Kaiser (συγγραφέα της βιογραφίας) η επιτυχία αυτή είχε ένα σημαντικότατο κόστος.
Ειδικότερα, ο Kaiser φαίνεται να ανακάλυψε στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν ότι ο Otto Lagerfeld είχε ασπαστεί επισήμως το ναζιστικό ιδεώδες το Μάιο του 1933, δηλαδή τέσσερις μήνες αφότου ο Hitler ανήλθε στην εξουσία.
Αν μη τι άλλο, πολλοί φιλόδοξοι επιχειρηματίες έκαναν τέτοιες κινήσεις, ελπίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο θα κερδίσουν την εύνοια του νέου φασιστικού καθεστώτος. Υπό αυτό το πρίσμα, η εταιρεία του Otto Lagerfeld εξασφάλισε ένα εξαιρετικά επικερδές συμβόλαιο για την προμήθεια στρατιωτών με εβαπορέ γάλα.
Εκτός αυτού, προκείμενου να καλύψει τις ανάγκες της για εργατικό δυναμικό, η εταιρεία του Otto Lagerfeld απασχολούσε περίπου 80 Πολωνούς και σκλάβους εργάτες, τους οποίους πρόσφεραν οι Ναζί σε ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που ήταν πιστοί στη φιλοσοφία του Γ’ Ράιχ.
Τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν όσα παραθέτει η βιογραφία του Karl Lagerfeld
Έπειτα από έρευνες του Kaiser, ορισμένες επιστολές που έστειλε η Elisabeth Lagerfeld (μητέρα του Karl και σύζυγος του Otto) στην αδελφή της, μαρτυρούν την εμπλοκή της οικογένειας με τους Ναζί.
Συγκεκριμένα, η Elisabeth ανέφερε πως αρχικά παρασύρθηκε από την υπόσχεση του Hitler για την αποκατάσταση της τάξης και της οικονομικής ευημερίας, έπειτα από τις ανείπωτες καταστροφές που άφησε στο διάβα του ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ωστόσο, αργότερα απογοητεύτηκε έντονα, όταν είδε τις μεταφορές και απελάσεις των Εβραίων το 1941, αν και το γεγονός αυτό δεν ήταν αρκετό για να την ωθήσει σε παραίτηση από το ναζιστικό κόμμα.
Μετά τον πόλεμο, η Elisabeth δήλωσε επισήμως ότι δεν είχε ποτέ συνδεθεί με τους Ναζί, ενώ ο Otto εξήγησε στις αρχές ότι ήταν μέλος του κόμματος από το 1933 έως το 1945 για τα συμφέροντα της εταιρείας του.
Ποια ήταν η θέση του Karl Lagerfeld;
Ο Karl συχνά παρουσίαζε γλυκά την παιδική του ηλικία, γεγονός που δικαιολογείται από το ότι ήταν μόλις 12 ετών όταν τελείωσε ο πόλεμος. Επιπλέον, σε αντίθεση με πολλά άλλα αγόρια, ο Karl δεν ανήκε στο κίνημα της Χιτλερικής Νεολαίας.
Στη μετέπειτα ζωή του, ο Karl Lagerfeld μίλησε πολλές φορές ενάντια στις ακροδεξιές ιδεολογίες. Ο Pierpaolo Righi, Διευθύνων Σύμβουλος της επωνυμίας Karl Lagerfeld, λέει ότι, το βιβλίο του Kaiser είναι ίσως ένα από τα πιο στρογγυλεμένα βιβλία, αν όχι το πιο στρογγυλεμένο, που έχει διαβάσει για τον Karl μέχρι τώρα.
«Το βιβλίο παρουσιάζει πραγματικά καλά τη ζωή του Karl, την προσωπικότητα του και τη δουλειά του, και πραγματικά σε εμπνέει να το διαβάσεις. […]Αποκαλύπτει πράγματα που δεν έχουμε ακούσει, όχι με εντυπωσιακό τρόπο, αλλά με έναν τρόπο ώστε οι αναγνώστες να γνωρίσουν πραγματικά τον Karl […] », λέει.
Επίσης, ο Righi δε θεωρεί ότι οι αποκαλύψεις που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο της βιογραφίας θα έχουν αντίκτυπο στη μάρκα Lagerfeld, σημειώνοντας ότι ο σχεδιαστής ήταν αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, έτσι κι αλλιώς.
«Μπορώ μόνο να πω ότι ο Karl πιθανότατα δεν θα ήθελε να αναφερθεί σε αυτό το κεφάλαιο, γιατί μισούσε το συγκεκριμένο κεφάλαιο της γερμανικής ιστορίας γενικά, και αποστασιοποιήθηκε πολύ από όλα αυτά. […] », καταλήγει ο Righi.
Τι σχέση έχει ο Karl Lagerfeld με την εμπλοκή της Coco Chanel στο Γ’ Ράιχ;
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει κάποιο αποδεικτικό στοιχείο που να συνδέει τη ναζιστική δράση της Coco Chanel με τον Karl Lagerfeld, παρόλο που επί της ουσίας ήταν εκείνος που ανέλαβε τον οίκο μετά το θάνατό της. Αν δούμε κάποιες δηλώσεις του Lagerfeld, κατά τις οποίες εκφράζει τη διαφωνία του ως προς τα σχέδια της Coco Chanel, τότε ενισχύεται η πεποίθηση ότι πιθανότατα, δεν ήξερε. Ή ακόμη κι αν ήξερε, δεν συμμετείχε.
«Δεν συνάντησα ποτέ στην Coco Chanel. Καλύτερα έτσι, θα με μισούσε», είχε πει σε ένα masterclass στο Παρίσι.
«Πρέπει να σέβεσαι ορισμένα πράγματα, αλλά αν θέλεις να επιβιώσεις, πρέπει να τα αλλάξεις», είπε, θυμίζοντας πως είχε αλλάξει αρκετά τον οίκο Chanel.
«Ξέρεις, όταν μου ζητήθηκε να το κάνω (σ.σ. να αναλάβω τον οίκο), η Chanel δεν ήταν καθόλου μοντέρνα. Ο τότε ιδιοκτήτης της είπε: «Δεν είμαι περήφανος για την επιχείρηση. Αν μπορείς να φτιάξεις κάτι, εντάξει. Αν όχι, θα την πουλήσω», θυμάται ο Karl.
«Και φτιάξαμε κάτι από αυτό γιατί μου έδωσε απόλυτη ελευθερία. […] Αυτό που έκανα εγώ, [η Coco Chanel] δεν το έκανε ποτέ, θα το μισούσε».