Ο κόσμος μεταβάλλεται συνεχώς και ο χρόνος κινείται με ασύλληπτες ταχύτητες. Εμείς, ακολουθώντας αυτούς τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς, αλλάζουμε και εξελισσόμαστε καθημερινά. Ωστόσο, πολλές φορές η ανάγκη μας να δημιουργήσουμε το δικό μας «καταφύγιο» ξεπερνάει τα πάντα. Ο λόγος για την κουλτούρα του comfort!
Αυτό το «καταφύγιο» μπορεί να είναι ένα βιβλίο, μια ταινία, ένα τραγούδι ένα podcast ή ένας άνθρωπος που μας προσφέρει πάντα μια αίσθηση θαλπωρής, ζεστασιάς και οικειότητας. Εξάλλου, κάθε ανθρώπινο ον χαρακτηρίζεται από την τάση του να αναζητά μια «αγκαλιά» στο οικείο.
Σε έναν οικείο κόσμο που του προσφέρει τη δυνατότητα να δραπετεύει – έστω και στιγμιαία – από την καθημερινότητα. Σκέψου, πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να ακούει το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά ή να βλέπει την ίδια σειρά εκατό φορές, μέχρι να γνωρίζεις τους διαλόγους καλύτερα και από τους σεναριογράφους; Σίγουρα, δεν είναι λίγες.
Γιατί αναζητάμε συνεχώς το οικείο και το «αγαπημένο;»
Η αλήθεια είναι ότι δε χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις για να αντιληφθεί κανείς ότι όταν ο κόσμος γύρω μας είναι τόσο απρόβλεπτος, η επιθυμία μας (συνειδητή ή ασυνείδητη) να δημιουργήσουμε το δικό μας περιβάλλον σταθερότητας συνεχώς εντείνεται. Ας εξετάσουμε, όμως, το θέμα και από μια περισσότερο επιστημονική προσέγγιση.
Η κουλτούρα του comfort ή πιο γενικευμένα του «comfort zone», μπορεί να περιγράφει ως μια ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο αισθάνεται οικεία και άνετα με κάποια πράγματα, νιώθει ότι ελέγχει το περιβάλλον του και βιώνει χαμηλά επίπεδα άγχους και στρες.
Με λίγα λόγια, η ανάπτυξη μιας συναισθηματικής προσκόλλησης είναι εκείνη που μας κάνει να επιστρέφουμε συνέχεια στα παλιά και «αγαπημένα». Εκείνη που δεν μας αφήνει να ξεφύγουμε από το γνωστό και το ασφαλές.
Αυτό το αίσθημα της ασφάλειας και της χαράς, για κάποιους ανθρώπους επιτυγχάνεται γνωρίζοντας τον τρόπο που τελειώνει μια ταινία ή μέσω του «happy end» στο οποίο θέλουν να φτάνουν συνεχώς, ανατρέχοντας στο αγαπημένο τους βιβλίο.
Η γνώση του ότι ένα συγκεκριμένο τραγούδι, μια σειρά ή ένα podcast μας κάνει χαρούμεν@ ή αντικατοπτρίζει αυτό που βιώνουμε εσωτερικά, αυτομάτως μας βοηθάει να βιώσουμε στον μέγιστο βαθμό την ευχαρίστηση της πρόβλεψης αυτού του συναισθήματος. Επίσης, λαμβάνουμε και την ανταμοιβή του να νιώσουμε πραγματικά ασφαλείς.
Όπως τονίζει και η Pamela Rutledge, ψυχολόγος και διευθύντρια του Media Psychology Research Center: «Η παρακολούθηση της ίδιας ταινίας ή το ανάγνωσμα του ίδιου βιβλίου επιβεβαιώνει ότι υπάρχει μια τάξη στον κόσμο».
«Οι εγκέφαλοί μας είναι καλωδιωμένοι για να μας κρατούν ασφαλείς, οπότε το άγνωστο μέλλον μπορεί να μας προκαλέσει άγχος. Η γνώση του αποτελέσματος μιας ταινίας δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας και επομένως άνεσης σε πρωταρχικό επίπεδο».
Μήπως όμως η κουλτούρα του comfort μας εγκλωβίζει;
Το να εξετάσουμε τις ιδέες μας και τις συνήθειες μας, αλλά και ετοιμαστούμε ψυχολογικά και πνευματικά να τις απορρίψουμε, σίγουρα δεν είναι μια απλή διαδικασία στην αρχή. Αντιθέτως, είναι πολύ απαιτητική. Το να αφήσουμε τον εαυτό μας να εκτεθεί σε αισθήματα δυσφορίας και σε καταστάσεις που δεν του προσφέρουν την επιθυμητή ασφάλεια για κάποι@ς από εμάς φαντάζει «βουνό».
Δυστυχώς όμως, κατά κάποιο τρόπο η κουλτούρα του comfort μερικές φορές μας εγκλωβίζει σε μια πιο στενή οπτική. Μας κρατάει μακριά από νέες εμπειρίες που μπορούμε να βιώσουμε ή νέα πράγματα που μπορούμε να δοκιμάσουμε. Είτε πρόκειται για ένα καινούργιο τραγούδι είτε για μια διαφορετική ταινία από εκείνες που έχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε ή στην τελική ένα καινούργιο φαγητό.
Όπως προαναφέραμε και παραπάνω, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι «ρυθμισμένος» με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ώστε να χτίζει συνήθειες προκειμένου να διασφαλίζει την ασφάλειά του σε πιεστικές και αγχωτικές καταστάσεις.
Ωστόσο, δε μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι εκτός από πλάσματα της συνήθειας, είμαστε και πλάσματα που κατακλυζόμαστε από την περιέργεια. Την περιέργεια του να νιώσουμε διαφορετικά συναισθήματα, να ανακαλύψουμε διαφορετικές πτυχές του εαυτού μας, να εξελιχθούμε και να κινηθούμε σε διαφορετικά μονοπάτια.
Εδώ, λοιπόν, είναι που πρέπει να βρούμε τη χρυσή τομή και εκείνο το σημείο όπου εμείς οι ίδι@, θα δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες. Τις συνθήκες όπου το αίσθημα της ασφάλειας και της σιγουριάς θα συνυπάρξει με τον ενθουσιασμό της ανακάλυψης.
Χωρίς καμία αμφιβολία, το να εγκαταλείψουμε το «φόβο» του αγνώστου είναι μια περίπλοκη διαδικασία. Κάνοντας μικρά βήματα κάθε φορά, θα ανακαλύψουμε ότι μόνο εμείς οι ίδι@ μπορούμε να δημιουργήσουμε την απαραίτητη ασφάλεια που χρειαζόμαστε. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου, θα χαρίσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να απεγκλωβιστεί από την «comfort zone» του και να το «ζήσει».