Πότε οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο να έρθουν αντιμέτωπες με ψευδοκύηση και για ποιους λόγους οι άντρες μπορεί να βιώσουν συμπτώματα εγκυμοσύνης, όταν η σύντροφός τους περιμένει το παιδί τους;
Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση ψευδοκύησης στην ιστορία αφορά τη βασίλισσα Μαρία Α’ του οίκου των Tudors. H επονομαζόμενη Bloody Mary, τον Απρίλιο του 1555 απομονώθηκε, για να γεννήσει το πρώτο της παιδί.
Διακυβεύονταν πολλά, καθώς από αυτόν τον διάδοχο της βασίλισσας και του συζύγου της, του Φιλίππου Β’ της Ισπανίας εξαρτώνταν η σταθερότητα του καθεστώτος και η επικύρωση της συμμαχίας Αγγλίας-Ισπανίας.
Το παιδικό δωμάτιο ήταν έτοιμο, οι παραμάνες σε ετοιμότητα και οι ανακοινώσεις για το ευτυχές γεγονός ήδη γραμμένες και έτοιμες να σταλούν. Το μόνο που έλειπε ήταν να συμπληρωθεί η ημερομηνία του τοκετού και το φύλο του μωρού. Περιττό να πούμε ότι η βασίλισσα έμοιαζε έγκυος: η κοιλιά της είχε μεγαλώσει, το ίδιο και το στήθος της και είχε όλα τα τυπικά συμπτώματα, όπως ζαλάδες και πρωινή αδιαθεσία.
Όσο οι εβδομάδες περνούσαν άκαρπες, η απελπισία εντεινόταν. Διαδόθηκαν φήμες ότι η βασίλισσα και το μωρό πέθαναν στη γέννα κι ένα άλλο βρέφος θα έπαιρνε τη θέση του βασιλικού διαδόχου. Τελικά, η αλήθεια δεν ήταν τόσο κινηματογραφική, αφού η Μαρία Α’ είχε στην πραγματικότητα ζήσει μία ψευδοκύηση, κατά την οποία το άτομο έχει όλα ή σχεδόν όλα τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης, χωρίς να υπάρχει έμβρυο. Οι ειδικοί λένε ότι το σώμα φέρεται σαν να υπάρχει εγκυμοσύνη, οπότε η γυναίκα πιστεύει ότι είναι έγκυος.
Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM-5) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης τοποθετεί την ψευδοκύηση ή εγκυμοσύνη-φάντασμα μαζί με άλλες διαταραχές που είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν, όπως το άγχος ασθένειας και το σύνδρομο Μινχάουζεν.
Πόσο συχνό φαινόμενο είναι όμως η ψευδοκύηση; Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Reproductive BioMedicine, υπάρχουν από ένα έως έξι περιστατικά ανά 22.000 εγκυμοσύνες στις ΗΠΑ. Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα περιστατικά μπορεί να είναι περισσότερα σε κοινότητες όπου η απόκτηση παιδιού αποτελεί τη νούμερο ένα προτεραιότητα.
Επίσης, είναι πιο πιθανό να έρθουν αντιμέτωπες με ψευδοκύηση οι γυναίκες που:
-προσπαθούν να μείνουν έγκυες για μεγάλο διάστημα και νιώθουν την πίεση του χρόνου
-έχουν αποβάλει, έχουν χάσει ένα παιδί ή έναν σύντροφο
-φοβούνται πολύ μήπως μείνουν έγκυες
-παίρνουν φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει τα επίπεδα της προλακτίνης
-βιώνουν το τέλος μιας σχέσης, χωρίς οι ίδιες να το έχουν επιλέξει.
Η ευρύτερη κοινωνία, αλλά και οι μικροκοινότητες, μέσα στις οποίες ζουν οι γυναίκες, παίζουν μεγάλο ρόλο. Όσο μεγαλύτερη πίεση νιώθει μια γυναίκα ότι πρέπει να κάνει παιδί, αλλιώς δεν έχει αξία η ύπαρξή της, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να βιώσει αυτό το ιδιάζον φαινόμενο.
Μόλις 469 χρόνια αργότερα, οι ειδικοί βλέπουν ότι το οξύ στρες, λόγω της έλλειψης διαδόχου του θρόνου, ήταν αυτό που πυροδότησε την ψευδοκύηση της βασίλισσας Μαρίας.
Photo by Kei Scampa
Ο ιατρικός κόσμος δεν έχει ακόμα πλήρως αποκωδικοποιήσει τα περιστατικά ψευδοκύησης. Η μεγαλύτερη κατανόηση του τι συμβαίνει στο σώμα της γυναίκας που βιώνει τη συγκεκριμένη κατάσταση θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία, καθώς και στην εξάλειψη του στίγματος για την ψυχική της υγεία.
Το σύνδρομο Couvade στους άντρες
Και οι άντρες μπορεί να βιώσουν συμπτώματα εγκυμοσύνης, για διαφορετικούς λόγους, την περίοδο που η σύντροφός τους είναι έγκυος. Η ανδρολοχεία ή σύνδρομο Couvade ήταν το αντικείμενο έρευνας των καθηγητών του πανεπιστημίου St George’s του Λονδίνου το 2007. Το όνομα του συνδρόμου προέρχεται από τη γαλλική λέξη ‘’couver’’ που σημαίνει κλωσάω.
Στην έρευνα συμμετείχαν 282 μέλλοντες μπαμπάδες, ηλικίας 19 έως 55 ετών. Ορισμένοι άντρες του δείγματος είχαν συμπτώματα παρόμοια με της συντρόφου τους, όπως πρωινή ναυτία, πόνο στη μέση, κράμπες και πρησμένο στομάχι.
Έντεκα από τους συμμετέχοντες επισκέφθηκαν τον γιατρό τους, αλλά δεν βρέθηκε κάποιο φυσικό αίτιο για όσα τους συνέβαιναν. Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα αποσαφηνίσει τις ακριβείς αιτίες του συνδρόμου Couvade, αλλά πιστεύουν ότι -και σ’ αυτήν την περίπτωση- το άγχος για την εγκυμοσύνη της συντρόφου τους παίζει ίσως τον πιο καθοριστικό ρόλο.
«Μερικοί άνθρωποι, ίσως, το εκλαμβάνουν αυτό ως μία προσπάθεια των αντρών να τραβήξουν την προσοχή, αλλά αυτά τα συμπτώματα είναι αθέλητα. Συχνά οι άντρες δεν έχουν ιδέα τι τους συμβαίνει. Οι γιατροί δεν αναγνωρίζουν το σύνδρομο Couvade, δεν υπάρχει κλινική διάγνωση. Όμως, αυτή η έρευνα απέδειξε ότι το σύνδρομο Couvade υπάρχει στ’ αλήθεια», είχε δηλώσει στο BBC o υπεύθυνος της έρευνας, Dr Arthur Brennan.
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, τα συμπτώματα των αντρών εξαφανίζονται μετά τη γέννηση του παιδιού τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και να ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση γύρω από το σύνδρομο Couvade και την ψευδοκύηση γενικότερα, έτσι ώστε τα άτομα που τα βιώνουν αλλά και το ιατρικό προσωπικό να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα.
Κανείς δεν πρέπει να αισθάνεται ντροπή να μιλήσει για όσα του συμβαίνουν και να απευθυνθεί στον κατάλληλο ειδικό.