Η 29η Νοεμβρίου έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Αλληλεγγύης προς τον παλαιστινιακό λαό.
Με τον πόλεμο στη Γάζα να μετρά σχεδόν δύο μήνες και παραπάνω από δεκαπέντε χιλιάδες νεκρούς, ένα τρίτο εκ των οποίων είναι παιδιά, το λιγότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να στηρίξουμε ένα χώρο που ήδη έχει πληγεί, τον παλαιστινιακό πολιτισμό.
Στα χνάρια του Darwish
Αν μας προίκισαν με κάτι αυτές οι μαύρες μέρες, είναι να αγωνιούμε για ανθρώπους που ποτέ δεν γνωρίσαμε. Σελίδες με χιλιάδες ακολούθους ανα τον κόσμο παρατηρούν και ενημερώνουν το κοινό τους για τα διαδικτυακά βήματα που αφήνουν οι φωνές της Γάζας. Είναι, άλλωστε, ο μόνος τρόπος για να σιγουρευτούμε ότι αυτά τα άτομα είναι ακόμα στη ζωή. Μια από αυτές τις πολύτιμες φωνές είναι ο αρθρογράφος και ποιητής Mosab Abu Toha.
Η συλλογή του «Things You May Find Hidden in My Ear: Poems from Gaza» κυκλοφόρησε πέρυσι, κέρδισε ένα κάρο βραβεία και έφερε στο προσκήνιο τον Γολγοθά των κατοίκων της Γάζας. Παιδί του ελεύθερου στίχου, ο Mosab μας περιγράφει με λιτή ποιοτηκότητα το πώς είναι να ζεις σαν πρόσφυγας στην ίδια σου τη χώρα, πώς είναι να μαθαίνεις από παιδί να ξεχωρίζεις τον ήχο του πολεμικού ελικοπτέρου, του drone και την απώλεια ακοής μετά τις εκρήξεις.
Εκτός από το ποιητικό του έργο, ο Mosab είναι ο άνθρωπος που δημιούργησε την πρώτη δανειστική βιβλιοθήκη της Γάζας, σημαντικό πολιτιστικό σημείο αφού το μοναδικό βιβλιοπωλείο της πόλης βομβαρδίστηκε τον Μάιο του ‘21.
Και μετά την κάπως καταπραϋντική επήρεια της ποίησης, ας περάσουμε στη σκληρή πραγματικότητα
Στο βιβλίο της «Στη Γάζα τολμώ να ονειρεύομαι» η συγγραφέας Rana Shubair καταγράφει τη καθημερινή ζωή μιας σύγχρονης γυναίκας στη Γάζα. Πρόκειται για αφηγήματα της περασμένης δεκαετίας που η συγγραφέας είχε μοιραστεί μέσω του μπλογκ της, αλλά παραμένουν απολύτως επίκαιρα μέχρι και σήμερα.
Μικρά, γραμμένα με νεύρο και χωρίς καμία διάθεση ρομαντικοποίησης, τα κείμενα της συγκεκριμένης συλλογής είναι μια πολύ καλή εισαγωγή για να καταλάβει ακόμα και κάποιος εντελώς άσχετος με το θέμα τι πραγματικά συμβαίνει σε αυτό το τόσο μαρτυρικό κομμάτι γης. Ιδιαιτέρως πολύτιμα είναι το προοίμιο και το επίμετρο του βιβλίου όπου οι Antifa Sisterhood φέρνουν στην επιφάνεια συγκεκριμένα πατήματα του κινήματος της απανθρωποίησης των Παλαιστινίων και τα εξηγούν.
Ένα άρθρο χωρίς την παραμικρή αναφορά στο έργο του εθνικού ποιητή της Παλαιστίνης, Mahmoud Darwish, θα ήταν τρομακτικά ελλιπές, όπως και η απουσία των διηγημάτων του Ghassan Kanafani και των βιβλίων του Edward Said. Δυστυχώς, όμως, τα έργα τους είναι σχεδόν στην πλειονότητά τους εξαντλημένα στα ελληνικά. Κυκλοφορούν παρόλα αυτά τα μυθιστορήματα της Sahar Khalifeh, «Άγρια Αγκάθια» και «Πύρινη Άνοιξη», καθώς και η «Πύλη του Ήλιου» του Elia Khouri, όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Η μεγάλη παλαιστινιακή οθόνη
Δεν ακονίζουν μόνο τα μολύβια τους οι Παλαιστίνιοι, αλλά στήνουν συγκινητικά επιδέξια και τις κάμερές τους. Οι κύριες θεματολογίες του παλαιστινιακού κινηματογράφου είναι ο νόστος και οι δυσκολίες διαβίωσης κάτω από το ισραηλινό απαρτχάιντ. Μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία είναι η εβδομαδιαία προβολή ταινιών στους ιστότοπους του Palestine Film Institute και του Aflamouna.online.
Οι ταινίες διατίθενται δωρεάν με αγγλικούς υπότιτλους, δεν υπάρχουν γεωγραφικοί περιορισμοί και βλέποντας τις πάντα αξιόλογες επιλογές των συγκεκριμένων φορέων, στηρίζεις φυσικά και τους Παλαιστίνιους δημιουργούς.
Το γυναικείο βλέμμα
Το βραβευμένο με BAFTA «Δώρο» (2020) της Farah Nabulsi είναι μια ταινία μικρού μήκους, ένα γλυκόπικρο σφηνάκι, και μας παρουσιάζει την δυσκολία μετακίνησης των Παλαιστινίων της Δυτικής Όχθης λόγω των checkpoints. Η υπόθεση είναι πάρα πολύ απλή: Ένας πατέρας μαζί με την κόρη του προσπαθούν να περάσουν στην άλλη πλευρά για να κάνουν μερικά ψώνια.
Εικοσιπέντε λεπτά φτάνουν και περισσεύουν για να μας δείξουν ένα μέρος του καθημερινού και αέναου εξευτελισμού που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι σε όλη την εδαφική τους επικράτεια. Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο Saleh Bakri, που στην Ελλάδα είναι γνωστός κυρίως για τον ρόλο του στο «Μπλε Καφτάνι», και η μικρούλα Maryam Kanj που σε όλη την ταινία παίζει με το εκφραστικό της βλέμμα.
Μια από τις πιο άδικες περιπτώσεις canceling που έγιναν σε βάρος Παλαιστινίων είναι αυτή της απαγόρευσης της ταινίας «Wajib» της Annemarie Jacir από γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο. Στον αντίποδα, θα προτείνουμε την επίσης εξαιρετική ταινία της σκηνοθέτιδας «Like Twenty Impossibles» (2003), η οποία είναι η πρώτη αραβική ταινία μικρού μήκους που επιλέχθηκε από το Φεστιβάλ των Καννών.
Το δεκαεφτάλεπτο φιλμ μας δείχνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παλαιστινιακό κινηματογραφικό συνεργείο, διασχίζοντας ισραηλινά σημεία ελέγχου.
«Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε, αλλά ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος»
Στο πλαίσιο της σημερινής μέρας έχουν προγραμματιστεί αρκετές δράσεις, αλλά για το τέλος σας άφησα την αγαπημένη μου. Στο φετινό Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου έχει προγραμματιστεί masterclass και προβολή ταινίας («The Time that Remains»), παρουσία του παλαιστίνιου σκηνοθέτη Elias Souleiman την Παρασκευή, 1η Δεκεμβρίου.
Τις περισσότερες από τις παραπάνω ταινίες μπορείτε να τις βρείτε στο Netflix, ενώ έναν μεγάλο και πολύ δυναμικό κατάλογο έχει και το δικό μας Cinobo (Omar, 200 metres, Tel Aviv on Fire, Gaza Mon Amour).