Από σκισμένα καθίσματα και σπασμένα τζάμια, μέχρι ρατσιστικά επεισόδια, χαλασμένα φρένα και εκρήξεις, η διαδρομή με το αστικό λεωφορείο στην Αθήνα είναι κάτι σαν την πιο δύσκολη πίστα παιχνιδιού.
Ανήκω στη μερίδα των Αθηναίων που μετακινούνται συχνά με το αστικό λεωφορείο. Η περιοχή που μένω δεν έχει κοντά μετρό, η τιμή της βενζίνης έχει φτάσει στα ύψη και το παρκάρισμα στο κέντρο της Αθήνας θέλει πολύ γερά νεύρα, τα οποία δεν διαθέτω. Έτσι, συχνά επιλέγω αυτό το μέσο μεταφοράς και παρόλο που γνωρίζω πολύ καλά τι σημαίνει «αστικό λεωφορείο», η delulu φωνή μέσα στο κεφάλι μου, μου λέει «έλα υπερβάλεις, πόσο χειρότερα μπορεί να είναι από την τελευταία φορά;» με την απάντηση πάντα να με εκπλήσσει. Γιατί κάθε φορά είναι χειρότερα.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιβάτες των λεωφορείων της Αττικής ποικίλουν και καλύπτουν ένα ολόκληρο φάσμα από λιγότερο σοβαρά μέχρι απειλητικά για τη ζωή. Τα πιο συχνά προβλήματα εκτός από την πολύωρη αναμονή και το συνωστισμό, είναι οι υλικές καταστροφές, οι περισσότερες από τη φθορά του χρόνου. Σκισμένα καθίσματα με λεκέδες, σπασμένα τζάμια, μπαλώματα με συρραπτικό και μια περίεργη μυρωδιά λαδιού είναι η εικόνα που αντικρίζει κανείς όταν μπαίνει στο αστικό, και την οποία λίγο πολύ όλοι έχουμε συνηθίσει.
Κάπου εκεί ανάμεσα στην μισοσπασμένη οροφή και την ασπροκόκκινη πλαστική ταινία που λέει «απαγορεύεται η είσοδος» και -δικαίως- θυμίζει σκηνή εγκλήματος, υπάρχει κολλημένο ένα χαρτί που λέει «Παρακαλώ ενημερώστε τον οδηγό για στάση», γιατί το κουμπί στάσης δε λειτουργεί. Έτσι, πολλοί επιβάτες χάνουν τη στάση τους, αφού το να προσεγγίσουν τον οδηγό σε ένα γεμάτο λεωφορείο δεν είναι και πολύ εύκολο.
Δύσκολη είναι, επίσης, η μετακίνηση με λεωφορείο για τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, καθώς η ράμπα που επεκτείνεται προκειμένου να ανέβει το αναπηρικό αμαξίδιο, δεν λειτουργεί πάντα. Σαν να μην έφτανε αυτό, έχουν να αντιμετωπίσουν και ρατσιστικά επεισόδια. Ποιος μπορεί να ξεχάσει το περιστατικό κατά το οποίο επιβάτης με αμαξίδιο ζήτησε από τον οδηγό του αστικού να τον βοηθήσει να εισέλθει και η απάντηση που έλαβε ήταν «Δεν έχεις βοηθό; Να μη βγαίνεις αφού δεν μπορείς».
Οι κάτοικοι της Αττικής καλούνται τακτικά να αντιμετωπίσουν και πολύ σοβαρότερα προβλήματα, τα οποία μπορούν να αποβούν μοιραία. Πολύ συχνά τα λεωφορεία του ΟΑΣΑ, λόγω παλαιότητας και έλλειψης συντήρησης, κινούνται με χαλασμένα φρένα και φθαρμένα λάστιχα, τα οποία σε συνδυασμό με το βρεγμένο οδόστρωμα δημιουργούν πολύ επικίνδυνες συνθήκες. Ακόμα, οι πόρτες έχουν βλάβες με αποτέλεσμα να μην ανοίγουν – ή ακόμα χειρότερα, να μην κλείνουν, ακόμα και εν κινήσει. Το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι τα λεωφορεία μας παίρνουν φωτιά.
Δυστυχώς, αυτό το χειρότερο σενάριο συμβαίνει υπερβολικά συχνά για να θεωρηθεί ένα ατυχές μεμονωμένο περιστατικό. Μόλις πριν λίγους μήνες, το Νοέμβριο του 2023, ένα αστικό λεωφορείο στη Ραφήνα άρχισε να βγάζει καπνούς από το πίσω μέρος του, με τον οδηγό να το ακινητοποιεί και να αποβιβάζει τους επιβάτες.
Τον Σεπτέμβριο του ’23 κάηκε ολοσχερώς ένα λεωφορείο στο Ρέντη, ενώ εκτελούσε δρομολόγιο με επιβάτες, οι οποίοι ευτυχώς απομακρύνθηκαν άμεσα. Το συγκεκριμένο λεωφορείο είχε συντηρηθεί πλήρως και σύμφωνα με την ΟΣΥ, είχε περάσει χωρίς πρόβλημα την προγραμματισμένη νυχτερινή επιθεώρηση. Τα περιστατικά ανάφλεξης είναι πολλά και δυστυχώς, αντί να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου, αυξάνονται.
Το ερώτημα είναι γιατί. Για ποιο λόγο έχει γίνει κανονικότητα να θέτουμε σε κίνδυνο τη φυσική μας ακεραιότητα κάθε πρωί που πηγαίνουμε στη δουλειά μας και γιατί η ασφάλεια των πολιτών δεν είναι προτεραιότητα του κράτους; Σύμφωνα με πληροφορίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), τα λεωφορεία που κινούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι τα πιο γερασμένα στην Ευρώπη. Ο μέσος όρος ηλικίας των λεωφορείων μας είναι στα 19,4 χρόνια, την ίδια ώρα που στην Ευρώπη τα λεωφορεία είναι κατά μέσο όρο 12,8 ετών. Μόνο από αυτό μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς την επιβάρυνση στο περιβάλλον και την υγεία μας.
Πρόσφατα ανακοινώθηκε από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σταϊκούρα, η αναβάθμιση του στόλου των αστικών λεωφορείων με νέα οχήματα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2025. Θα αντιμετωπίζαμε με αισιοδοξία αυτή την ανακοίνωση, εάν ζούσαμε σε μια χώρα, όπου οι πολιτικές υποσχέσεις ήταν κάτι παραπάνω από ένα καλοστημένο σόου. Αλλά όπως και με το μετρό της Θεσσαλονίκης που έπρεπε να έχει ήδη παραδοθεί στο κοινό, είμαστε σε αναμονή.
Μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, με αφέλεια πολλοί πιστέψαμε ότι θα φανερωθεί κάθε κακοήθεια των συγκοινωνιών και θα ενδιαφερθούν οι αρμόδιοι, ώστε να εντοπίσουν τις ζημιές, να αποκαταστήσουν τα προβλήματα και τελικά να κάνουν τη διαδρομή μας μια απλή μετακίνηση και όχι μια ολόκληρη περιπέτεια που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή μας. Αλλά για ακόμη μια φορά, αποδεικνύεται πως προτεραιότητα για την κυβέρνηση έχουν άλλα πράγματα (βλ. Flyover).
Τελικά, όπως όλα δείχνουν, πραγματικά ζούμε από τύχη.