Τα ηλιακά πάρκα πολλαπλασιάζονται στις εκτάσεις γεωργικής γης, βλάπτοντας συχνά τα οικοσυστήματα. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πάνω από υπαίθρια πάρκινγκ, ωστόσο, κερδίζει έδαφος, προσφέροντας μια σειρά από πλεονεκτήματα. Το παράδειγμα της Γαλλίας.
Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να είναι μία από τις πιο δημοφιλείς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αντιμετωπίζει, ωστόσο, μια μεγάλη πρόκληση: την εύρεση μεγάλων εκτάσεων γης για την εγκατάσταση των ηλιακών πάνελ. Τα πιο διαδεδομένα μέρη για την τοποθέτηση των ηλιακών συλλεκτών είναι συχνά μεγάλα, μη ανεπτυγμένα οικόπεδα σε αγροτικές περιοχές.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, περίπου το 51% των ηλιακών εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας βρίσκονται σε ερήμους, το 33% σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις και το 10% σε λιβάδια και δάση. Μόλις το 2,5% της ηλιακής ενέργειας στις ΗΠΑ προέρχεται από αστικές περιοχές. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινότητες.
Οι επιπτώσεις των φωτοβολταϊκων – Μήπως τελικά η πράσινη ανάπτυξη δεν είναι και τόσο πράσινη;
Σύμφωνα με έρευνες, στις περιοχές που είναι εγκατεστημένα τα φωτοβολταϊκά έργα υπάρχει πιθανότητα ρύπανσης του εδάφους και υποβάθμισής του. Έχει παρατηρηθεί, επίσης, διάβρωση των εδαφών λόγω καθαρισμού-απομάκρυνσης της βλάστησης (κοπή χόρτων), πράγμα που επηρεάζει τα έντομα και τα πουλιά που τρέφονται με αυτά. Επιπλέον, ορισμένοι φωτοβολταϊκοι σταθμοί έχουν προταθεί σε εύθραυστα οικοσυστήματα, όπως σε περιοχές Natura 2000, που φιλοξενούν απειλούμενα είδη και μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Άλλα, προκαλούν σύγχυση, αντιδράσεις και έντονη δυσαρέσκεια στις τοπικές κοινωνίες και στον αγροτικό κόσμο.
Η μη ανεπτυγμένη οικοδομήσιμη γη είναι ένας εξαντλούμενος πόρος και ό,τι έχει απομείνει βρίσκεται υπό πίεση να προσφέρει ένα πλήθος άλλων υπηρεσιών, όπως την καλλιέργεια τροφίμων, την προστασία της άγριας ζωής, τον καθαρισμό και την αποθήκευση νερού, την πρόληψη της διάβρωσης και τη δέσμευση άνθρακα.
Όλα αυτά, φυσικά, δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει ιδιαίτερα τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα φωτοβολταϊκά συστήματα, δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος τρόπος εγκατάστασης είναι αρκετά φθηνότερος από άλλες μεθόδους. Αυτό, ωστόσο, δεν τον κάνει απαραίτητα και τον ιδανικό.
Η λύση των φωτοβολταϊκών πάνω από υπαίθρια πάρκινγκ
Υπάρχει, λοιπόν, ένας πιο έξυπνος τρόπος να αξιοποιηθεί η ηλιακή ενέργεια, χωρίς να καταλαμβάνονται τόσο μεγάλες εκτάσεις αγροτικής γης; Μια λύση αφορά τους ανοιχτούς χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων. Οι χώροι στάθμευσης είναι πανταχού παρόντες στα μεγάλα αστικά κέντρα και συχνά διαθέτουν μεγάλες, επίπεδες και μη σκιασμένες επιφάνειες που είναι ιδανικές για φωτοβολταϊκά πάνελ.
Η τοποθέτηση μεγάλων σκεπών καλυμμένων με φωτοβολταϊκά συστήματα σε χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων προσφέρουν πολλά οφέλη. Αρχικά, αυτές βρίσκονται συνήθως πιο κοντά στο σημείο όπου ζητείτε η ηλεκτρική ενέργεια και άρα μειώνουν το κόστος μεταφοράς της. Επίσης, παρέχουν σκιά και προστασία στα οχήματα και τους πεζούς από τις καιρικές συνθήκες, και έχουν τη δυνατότητα να τροφοδοτούν με ενέργεια τα ηλεκτρικά οχήματα που σταθμεύουν κάτω από αυτές. Μπορούν να μειώσουν τα κόστη ενέργειας, να αυξήσουν την αξία του ακινήτου και να βελτιώσουν την ικανοποίηση των πελατών.
Δεν είναι λίγες οι χώρες που έχουν αρχίσει να εκμεταλεύονται αυτή τη νέα τάση. Η Γαλλία, για παράδειγμα, ενέκρινε νομοθεσία που υποχρεώνει τους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων με 80 ή περισσότερες θέσεις στάθμευσης να εγκαθιστούν στις οροφές τους ηλιακούς συλλέκτες. Μάλιστα, αυτοί οι μεγάλοι χώροι θα πρέπει να έχουν φωτοβολταϊκή κάλυψη κατ’ ελάχιστον στο 50% της χωρητικότητάς τους.
Επιπλέον, ο Mark Barrett, καθηγητής στο University College London, αναφέρει στο BBC: «Πιστεύουμε ότι υπάρχουν δυνατότητες παραγωγής ηλιακής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα τοποθετημένα σε κτίρια στη Βρετανία σε επίπεδα 117 GW και θεωρούμε ότι τα 11GW μπορούν να προέλθουν από χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων».
Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες
Παρά τις δυνατότητές τους, δεν έχουν υιοθετηθεί ευρέως ακόμη σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Ένας λόγος για τον οποίο τέτοιες εγκαταστάσεις εξακολουθούν να είναι σπάνιες είναι ότι η τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων σε αστικές περιοχές μπορεί να κοστίσει από 2 έως 5 φορές περισσότερο από ό,τι σε εκτάσεις εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού. Ωστόσο, το συνολικό κόστος μπορεί να μειωθεί σε βάθος χρόνου με οικονομίες κλίμακας, τεχνολογική καινοτομία και πολιτικές παροχής κινήτρων.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για την εγκατάσταση βιομηχανικού μεγέθους ηλιακών πάρκων. Πέρυσι, για παράδειγμα, ασκήθηκε βέτο σε τουλάχιστον 75 μεγάλα ηλιακά έργα στις ΗΠΑ, σε σύγκριση με 19 το 2021. Επίσης, μεταξύ Ιανουαρίου 2021 και Ιουλίου 2022, απορρίφθηκε η πολεοδομική άδεια για 23 νέα ηλιακά πάρκα στην Αγγλία, την Ουαλία και τη Σκωτία.
Ενώ τα φωτοβολταϊκά πάνω από υπαίθρια πάρκινγκ δεν είναι το μαγικό ραβδάκι για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, είναι μια πολλά υποσχόμενη επιλογή που αξίζει περισσότερη προσοχή και υποστήριξη. Μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στη διατήρηση της αγροτικής γης και στη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών. Καθώς όλο και περισσότερες χώρες κινούνται προς τις πράσινες μορφές ενέργειας, τα ηλιακά στέγαστρα για χώρους στάθμευσης θα μπορούσαν να αποτελέσουν βασικό στοιχείο ενός ενεργειακού συστήματος χαμηλών εκπομπών άνθρακα.