Το σκορ της ΕΕ στoν Δείκτη Ισότητας των Φύλων του EIGE είναι 70 στα 100. Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα μετράμε τις γυναίκες κι όλο κάποια λείπει. Έχει δολοφονηθεί.
Πριν μόλις δύο ημέρες, δημοσιεύτηκε η νέα έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Έμφυλη Ισότητα (EIGE), με τίτλο: «Η ισότητα των φύλων στην ΕΕ φτάνει σε νέο ορόσημο: επιταχύνεται η πρόοδος;».
Πριν από μια δεκαετία, το EIGE εισήγαγε τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων ως δείκτη για την κατάσταση της ισότητας των φύλων στην ΕΕ. Κάθε έκδοση κατέληγε λίγο πολύ στο ίδιο συμπέρασμα: η πρόοδος γίνεται με ρυθμούς σαλιγκαριού. Ωστόσο, στη φετινή έκδοση η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει το μεγαλύτερο ετήσιο άλμα στη συνολική βαθμολογία στην ιστορία του δείκτη: η ΕΕ βρίσκεται στις 70,2 μονάδες από τις 100!
Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα, μία ημέρα μετά μαθαίνουμε για την γυναικοκτονία στη Θεσσαλονίκη. Ένας πατέρας δολοφόνησε την ανάπηρη κόρη του. Ο δολοφόνος της ισχυρίστηκε ότι «δεν άντεχε να τη βλέπει να υποφέρει». Εκείνος «δεν άντεχε» κι έτσι αποφάσισε για την ζωή της. Βλέπετε την εξουσία και το προνόμιο που ενυπάρχει σε άντρες να αφαιρούν τις ζωές γυναικών; Να κρίνουν ποια ζωή είναι αξιοβίωτη; Να νιώθουν ότι τους ανήκει το σώμα σου και η ζωή σου;
Το έγκλημα αυτής της γυναικοκτονίας είχε και μισαναπηρικό πρόσημο. «Οι γυναίκες με αναπηρία πλήττονται από μοναδικές και διατομεακές μορφές διακρίσεων και βίας με βάση το φύλο και την αναπηρία τους, καθώς μόνο από την παραδοχή ότι είναι ανάπηρες, αδυνατούν να εκπληρώσουν τις κοινωνικές προσδοκίες ως γυναίκες», δηλώνει ο αρμόδιος επίτροπος του ΟΗΕ για το θέμα της έμφυλης βίας στις ανάπηρες γυναίκες.
Στο σημείο που τέμνονται οι ταυτότητές μας, οι σεξουαλικότητές μας, οι αναπηρίες, η φυλή, η τάξη, εκεί ακριβώς συντελούνται τα πιο βάναυσα εγκλήματα, τα οποία επιλέγουμε να ξεχνάμε και να αφήνουμε πίσω. Για παράδειγμα, την τριπλή γυναικοκτονία στον Έβρο το 2018 την θυμόμαστε; Πόσο μιλήσαμε για αυτήν; Πόσο θρηνήσαμε εκείνα τα θύματα, εκείνες τις γυναίκες, που δεν ακούσαμε τα ονόματά τους όσο έπρεπε; Fahima, Rabiya και Farzana. Ήταν προσφύγισσες από το Αφγανιστάν και για αυτό ποτέ δεν κινητοποιήθηκε παρά ελάχιστος κόσμος σε σχέση με άλλες γυναικοκτονίες.
Εκεί βλέπουμε πως κάποιες ζωές μετρούν περισσότερο από άλλες στο συλλογικό ασυνείδητο.
Τι συμβαίνει όμως με το έμφυλο ζήτημα στην Ελλάδα;
Στη χώρα που δεν υπάρχει Υπουργείο Ισότητας, όπως στην Ισπανία, όπου κρέμονται τριγύρω φεμινιστικές σημαίες, αλλά Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, καταλαβαίνουμε ότι η έμφυλη ισότητα δεν είναι από τις προτεραιότητες του ελληνικού κράτους. Ακόμη και από την άλλοτε Γ.Γ.Ι.Φ., έβγαλαν τη λέξη «Φύλο» κι απόμεινε «Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», έτσι γενικά κι αόριστα, χωρίς έμφυλους προσδιορισμούς.
Μάλιστα, η Ελλάδα στην τελευταία έρευνα του EIGE, με βαθμολογία 58 στα 100, λίγο πάνω από τη βάση δηλαδή, βρέθηκε στην 24η θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ –από την 27η θέση που ήταν την προηγούμενη χρονιά. Η Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Μαρία – Αλεξάνδρα Κεφάλα χάρηκε για την εξέλιξη και σχολίασε πως «Η άνοδος της χώρας μας στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων δείχνει ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα στην ισότητα των φύλων». Ευτυχώς δεν ζούμε στο The Handmaid’s Tale, δηλαδή.
Η γυναικοκτονία είναι η πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας κι όμως ακόμη δεν έχει νομοθετηθεί ο όρος γυναικοκτονία. Από το 1976, οπότε και η φεμινίστρια Diana Russell χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο στο Διεθνές Δικαστήριο για τα εγκλήματα κατά των γυναικών, μέχρι και σήμερα, βλέπουμε ότι χρησιμοποιείται ευρέως διεθνώς. Ωστόσο, δεν έχει ενσωματωθεί στη σχετική νομοθεσία της Ελλάδας και κάθε χώρας που έχει υπογράψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την διεθνή συνθήκη για την καταπολέμηση και την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.
Έτσι, δεν έχουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες, αφού οι δολοφονίες των γυναικών λόγω του φύλου τους, δεν καταγράφονται ως τέτοιες. Υπάρχει το Παρατηρητήριο Femicide Across Europe, χρειάζονται όμως βήματα από την Πολιτεία και άμεσα. Είναι ζωτικής σημασίας η τήρηση αρχείων και επίσημων καταγραφών βάσει του νέου και εξελισσόμενου νομικού ορισμού της γυναικοκτονίας.
Στην διασυνοριακή έρευνα που έκανε το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) «Ακήρυχτος Πόλεμος κατά των Γυναικών στην Ευρώπη» διαβάζουμε για τη «μαύρη τρύπα των δεδομένων έμφυλης βίας στην ΕΕ». Σημειώνεται επίσης ότι την υψηλότερη αύξηση στις γυναικοκτονίες συνολικά σημείωσε το 2021 η Ελλάδα με αύξηση 187,5%, από 8 περιστατικά το 2020 σε 23 το 2021.
Τι ορίζεται ως γυναικοκτονία και γιατί πρέπει να καθιερωθεί ο όρος
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες. Η γυναικοκτονία συνήθως διαπράττεται από άντρες». Το 2021 είχε κατατεθεί τροπολογία ώστε να συμπεριληφθεί ο όρος «γυναικοκτονία» στον ποινικό κώδικα, όμως δεν έγινε τίποτα.
Κάθε μέρα δολοφονούνται 137 γυναίκες σε όλο τον κόσμο, κατά μέσο όρο, από πρώην ή νυν συζύγους ή συντρόφους ή από κάποιο μέλος της οικογένειας τους.
Τι περιμένουμε;
«Η γυναικοκτονία είναι μια παγκόσμια τραγωδία πανδημικών διαστάσεων», δήλωσε ο Morris Tidball-Binz, Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ, μόλις πριν 3 ημέρες, υπερασπιζόμενος και τα κορίτσια και τις τρανς γυναίκες.
Ο Ειδικός Εισηγητής δήλωσε ότι η χρήση του έμφυλου φακού και ειδικών πρωτοκόλλων κατά τη διερεύνηση των δολοφονιών γυναικών και κοριτσιών επιτρέπει τον εντοπισμό, την τεκμηρίωση και την καταμέτρηση αυτών των θανάτων ως γυναικοκτονιών, ώστε να διασφαλιστεί η αλήθεια, η δικαιοσύνη και η αποζημίωση για τα θύματα και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένης της ακριβέστερης συλλογής και ανάλυσης δεδομένων για την ενημέρωση των ερευνών και την ενίσχυση της πρόληψης.
Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό.
Κάθε μέρα μετριόμαστε και βγαίνουμε λιγότερες. Δεν μπορούμε να δούμε καμία άλλη δολοφονημένη. Καμία άλλη να λείπει.
Εάν υφίστασαι βία στο σπίτι, κάλεσε στη γραμμή SOS 15900 ή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης στο 100. Εάν δεν μπορείς να μιλήσεις, στείλε email στο [email protected]