Η πένα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έχει γεννήσει μια σειρά από διαχρονικά αριστουργήματα, τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την παιδική ηλικία.
Μερικά από τα παραμύθια που μας χάρισε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και εξακολουθούν να «ανθίζουν», έστω και με παραλλαγές, είναι τα εξής: Η μικρή γοργόνα, Η βασίλισσα του χιονιού, Η τοσοδούλα, Το ασχημόπαπο, Το μολυβένιο στρατιωτάκι κ.ά. Εντούτοις, λίγοι γνωρίζουν το πρόσωπο πίσω από τα κλασικά αυτά παραμύθια και τις άγνωστες προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει– κεφάλαια που τίθενται επί τάπητος, με αφορμή τη γέννησή του, σαν σήμερα στις 02 Απριλίου του 1805.
Ένα παιδί, διαφορετικό από τ’ άλλα
Γεννήθηκε στο Οντένσε της Δανίας και μεγάλωσε πολύ φτωχικά. Ο πατέρας του εργαζόταν ως τσαγκάρης, αλλά, ανήμπορος να πολεμήσει τα δεινά της οικονομικής τους δυσπραγίας, πέθανε πολύ νέος, αφήνοντας τον Χανς μόνο με τη μητέρα του. Οι πηγές της εποχής υποστηρίζουν ότι ο Χανς ήταν ένα περίεργο παιδί, με τη φαντασία του να καλπάζει δίχως περιορισμό.
Ως βαθύτατα καλλιτεχνικό και ασυμβίβαστο πνεύμα, δεν ακολούθησε την τέχνη του πατέρα του και, αντ’ αυτού, στράφηκε στο θέατρο. Για την ακρίβεια, το λάτρεψε. Μεγαλώνοντας, εξελίχθηκε διοχετεύοντας όλη τη φαιά του ουσία στο διάβασμα και τα ποιήματα, ενώ παράλληλα αποστήθιζε ολόκληρες θεατρικές σκηνές που παρακολουθούσε.
Επίσης, δεν είναι ευρέως γνωστή η απόπειρα εμπλοκής του στα θεατρικά δρώμενα, σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών. Ειδικότερα, κυνηγώντας την τύχη του με μόλις 30 φράγκα στην τσέπη, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν ταξίδεψε στην Κοπεγχάγη, με στόχο να δώσει εξετάσεις στη Βασιλική Σχολή Θεάτρου. Παρ’ όλο που ο λαός υποστηρίζει ότι η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς, αυτή του η θαρραλέα πρωτοβουλία δεν στέφθηκε με επιτυχία και τον απέρριψαν με συνοπτικές διαδικασίες.
Φύσει ανήσυχος, όμως, δεν πτοήθηκε και συνέχισε να διεκδικεί μια θέση στην τέχνη, αυτή τη φορά μέσω της μουσικής. Όντας καλλίφωνος, καταπιάστηκε με σπουδές στη μουσική, ένα σχέδιο που ανατράπηκε γρήγορα εξαιτίας μιας καταραμένης ασθένειας που έβλαψε μοιραία τη φωνή του. Το μοναδικό αποκούμπι του ήταν πια η ποίηση. Καθώς το ταλέντο του «άστραφτε» από τα πρώτα κιόλας χρόνια, οι στίχοι του βρήκαν ανταπόκριση και κατάφερε να κερδίσει μια βασιλική επιχορήγηση.
Βέβαια, ούτε ο δρόμος προς τη χάραξη επιτυχούς πορείας στην παιδική λογοτεχνία ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα, αφού οι πρώτες του απόπειρες (Η Τοσοδούλα, Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι, Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα κ.ά.) δεν έχαιραν διθυράμβων, όπως θα περίμενε κανείς, διότι οι κριτικοί υποστήριξαν ότι η παιδική λογοτεχνία αποσκοπεί περισσότερο στην εκπαίδευση, παρά στην ψυχαγωγία. Πιθανότατα, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν να βρίσκεται μεταξύ αυτών των εξαιρετικά ταλαντούχων ανθρώπων που παραμέρισαν τα κοινωνικά καλούπια της εποχής τους, με αποτέλεσμα να αναγνωριστούν σε μεταγενέστερα χρόνια, όταν πια η συλλογική σκέψη ωρίμασε, ώστε να αποδεχτεί θετικά τα εν λόγω αριστουργήματα.
Οι άγνωστες πτυχές
Όπως για κάθε συγγραφικό θρύλο, έτσι και στην περίπτωση του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, η ανακάλυψη και παράθεση άγνωστων μέχρι πρότινος πληροφοριών, εύλογα συνεπάγεται ενθουσιασμό:
Ήταν ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν από «μεγάλο τζάκι»;
Κατά καιρούς, αναδύθηκαν φήμες που ήθελαν τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν να προέρχεται από εύπορη οικογένεια, οι οποίες, ωστόσο, ουδέποτε επιβεβαιώθηκαν Στο ίδιο πλαίσιο, ανάλογες –εξίσου ανεπιβεβαίωτες– φήμες ήθελαν τον γνωστό συγγραφέα να είναι νόθο παιδί του βασιλιά Χριστιανού του Η’ της Δανίας.
Υπήρξε θύμα bullying, στοιχείο που ενσωμάτωσε στο λογοτεχνικό του έργο
Ως παιδί, ο Χανς είχε δεχτεί κακεντρεχή σχόλια για την εμφάνιση και την ψιλή του φωνή από συμμαθητές του. Το συστατικό της περιθωριοποίησης φρόντισε να το εντάξει ευλαβικά στο Ασχημόπαπο, μια παιδική ιστορία που συγκινεί κάθε άτομο με παρόμοια βιώματα.
Ο διαρκής αγώνας με τη δυσλεξία
Ενδεχομένως, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ένας τόσο σπουδαίος συγγραφέας της παγκόσμιας παιδικής λογοτεχνίας, μαχόταν σφοδρά με τη δυσλεξία. Εντούτοις, το γεγονός αυτό καθαυτό, σε συνδυασμό με την αδιαμφισβήτητη επιτυχία των παραμυθιών του, ενισχύει ακόμη περισσότερο τη συγγραφική του αξία.
Τα γενέθλιά του είναι κάτι παραπάνω απ’ όσο νομίζουμε
Εκτός από την αναμφίβολη επιρροή του στην παγκόσμια παιδική λογοτεχνία ως μονάδα και, κατ’ επέκταση, τον ετήσιο εορτασμό της γέννησής του σε παγκόσμια κλίμακα, η ημέρα των γενεθλίων του καθιερώθηκε το 1966 ως Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, με γνώμονα την ενίσχυση της αγάπης των παιδιών προς τα βιβλία. Ακριβώς όπως το κατόρθωσε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν μέσα από το έργο του.
Πηγή: Classic Literature
Αντί επιλόγου
Ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες του παιδικού βιβλίου που πέρασε ποτέ από τούτο τον πλανήτη και κατέγραψε αξιοζήλευτη πορεία, μέτρησε περισσότερες φαινομενικές αποτυχίες και αρνητικές κριτικές, παρά επαίνους και διακρίσεις, ειδικά στην αρχή. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα το όνομά του είναι γραμμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία της παιδικής λογοτεχνίας και θα παραμείνει εκεί, ανεξίτηλο, αναλλοίωτο με την πάροδο του χρόνου.
Γι’ αυτό, ίσως ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν αποτελεί ένα από τα καλύτερα πρότυπα και παραδείγματα προς μίμηση, για καθέναν, καθεμία και καθένα που φοβάται ή απογοητεύεται από το πρώτο «όχι». Αν υπάρχει ταλέντο, διάθεση για εξέλιξη και στοχοπροσήλωση, ο δρόμος είναι πάντα ανοιχτός. Ορισμένες φωνές μπορεί να θεωρούν ότι η τύχη είναι που διαδραματίζει εξίσου καθοριστικό ρόλο, αλλά, στο τέλος της ημέρας, την τύχη μας εμείς την καθορίζουμε.