Χρόνια πολλά στον εθνικό μας παραμυθά!
Τα βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά αποτελούν οργανικό και αναπόσπαστο κομμάτι της παιδικής μας ηλικίας. Με όπλο την πένα, τη φαντασία και τον υπέροχο γραπτό λόγο του, κατάφερε να μας ταξιδέψει σε ασύλληπτα μέρη: Από τη Φρουτοπία και το Πιπερού, μέχρι το Νησί των Πυροτεχνημάτων και το Κουφέιτ. Πολυπράγμων και γλωσσοπλάστης, ο Ευγένιος Τριβιζάς έχει γράψει περίπου 200 βιβλία, μερικά εκ των οποίων έχουν μεταδοθεί από το BBC, έχουν ενσωματωθεί στο πρόγραμμα μαθημάτων ελληνικών και αμερικανικών σχολείων και έχουν μεταφραστεί ουκ ολίγες φορές.
Ακόμη, έχει αποσπάσει τα εξής βραβεία:
– Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας
– Parents’ Choice Amazing Accomplishment Award
– The Sheffield’s Children’s Book Award Commendation
– Hudson, Massachusetts Children’s Choice Award
– Arizona Library Association Young Readers Award
Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι, το 2012, προτάθηκε για το διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας «Astrid Lindgren». Με αφορμή, λοιπόν, τα 77α γενέθλια του αγαπημένου μας παραμυθά, συγκεντρώσαμε τα 7 βιβλία του που μας καθήλωσαν ως παιδιά.
Τα τρία μικρά λυκάκια
Η ιστορία του εν λόγω παραμυθιού είναι, λίγο-πολύ, γνωστή. Επί της ουσίας, πρόκειται για μια αντεστραμμένη εκδοχή του κλασικού παραμυθιού: «Τα τρία γουρουνάκια». Τρία λυκάκια αποφασίζουν να φτιάξουν το δικό τους σπίτι, ώστε να αυτονομηθούν. Όμως, ο Ρούνι-Ρούνι, το ύπουλο, κακό γουρούνι τα καταδιώκει και προσπαθεί να γκρεμίσει το σπίτι τους με κάθε τρόπο.
Ένα παραμύθι που περνάει στα παιδιά υπέροχα μηνύματα υπέρ της φιλίας, της κατανόησης και της αποδοχής. Λίγοι, βέβαια, γνωρίζουν ότι «Τα τρία μικρά λυκάκια» κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1993 από τις εκδόσεις Heinemann, κατακτώντας τη 2η θέση στη λίστα με τα εικονογραφημένα best seller βιβλία των New York Times. Εκτός αυτού, η Helen Oxenbury, η οποία υπογράφει την εικονογράφηση του παραμυθιού, βραβεύτηκε με το «Kate Greenaway Medal for Illustration», μιας και «Τα τρία μικρά λυκάκια» είχαν μία από τις καλύτερες εικονογραφήσεις εκείνης της χρονιάς στην Αγγλία.
Τα 88 ντολμαδάκια & τα 33 ροζ ρουμπίνια
Γνωστά και ως «παραπολυμύθια», τα 88 ντολμαδάκια και τα 33 ροζ ρουμπίνια είναι δύο διαφορετικά βιβλία της ίδιας συλλογής, που έχουν ωστόσο ένα σημαντικό σημείο αναφοράς: Επιτρέπουν στους (μικρούς) αναγνώστες να επιλέξουν την έκβαση της ιστορίας. Κάθε φορά που ο ιππότης Ρουλεμάν (ο κεντρικός ήρωας στα 33 ροζ ρουμπίνια) ή η Έμμα (η κεντρική ηρωίδα στα 88 ντολμαδάκια) καλούνται να λάβουν μια απόφαση, προσφέρονται 2 ή 3 εναλλακτικές στο αναγνωστικό κοινό, με καθεμία εξ αυτών να τους παραπέμπει και σε μία διαφορετική σελίδα.
Ως εκ τούτου, τα βιβλία αυτά δεν μπορούν να διαβαστούν με τον πατροπαράδοτο τρόπο, αφού κάθε αναγνωστική επιλογή οδηγεί σε ένα διαφορετικό φινάλε ή σε μία διαφορετική εξέλιξη. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι και η ενσωμάτωση δραστηριοτήτων, όπως μικροί γρίφοι ή ζωγραφική, ούτως ώστε τα παιδιά να απασχολούνται δημιουργικά, ανακαλύπτοντας ξεχωριστά κομμάτια της ιστορίας.
Η Δόνα Τερηδόνα και το μυστικό της γαμήλιας τούρτας
Ο απόλυτος σύμμαχος κάθε οδοντίατρου και γονιού υπέρ της σωστής στοματικής καθαριότητας και της αποφυγής γλυκισμάτων! Η Δόνα Τερηδόνα, μια πανέμορφη και ζάμπλουτη, αλλά κακιασμένη αρχόντισσα, ισχυρίζεται ότι έχει το πιο γλυκό και φωτεινό χαμόγελο σε ολόκληρο τον κόσμο.
Εντούτοις, όταν συνειδητοποιεί ότι η Λουκία, ένα μικρό κοριτσάκι, έχει ακόμα πιο όμορφο χαμόγελο από το δικό της, καταστρώνει ένα σατανικό σχέδιο για να της καταστρέψει τα δόντια. Μόνο που, στο τέλος, οι πράξεις της τής γυρίζουν μπούμερανγκ και γίνεται αντιληπτό γιατί η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί… τερηδόνα!
Αυτό το παραμύθι συνίσταται να υπάρχει σε όλα τα σπίτια, προς αποφυγήν σφραγισμάτων, απονευρώσεων, αλλά και εντάσεων με τα παιδιά που ζητούν διαρκώς παγωτά και σοκολάτες.
Το σεντούκι με τις πέντε κλειδαριές
Πιθανότατα, μπορούμε να συμφωνήσουμε πως, «Το σεντούκι με τις πέντε κλειδαριές» ήταν η πρώτη, και άκρως ερωτική, επαφή μας με τις ιστορίες μυστηρίου. Τότε ίσως δεν ήμασταν σε θέση να το κατανοήσουμε απόλυτα, αλλά ο συνδυασμός των λογοπαίγνιων, του χιούμορ και μιας υπόθεσης που περιστρεφόταν από ατελείωτα ερωτηματικά, έθεσε τα θεμέλια για να λατρέψουμε κάθε «whodunnit».
Ο εκκεντρικός λόρδος Φιλιμπούστερ αφήνει σ’ έναν άγνωστο καθηγητή και κουρδιστή πιάνων, τον Τιμόθεο Πέπερμιντ, μια πολύτιμη κληρονομιά: Έναν θησαυρό, κρυμμένο σ’ ένα σεντούκι με πέντε κλειδαριές. Προκειμένου, λοιπόν, ο Τιμόθεος Πέπερμιντ να πάρει στα χέρια του το θησαυρό, θα πρέπει αρχικά να εντοπίσει το σεντούκι και, κατόπιν, να βρει ένα-ένα τα κλειδιά, που είναι διασκορπισμένα στα πέρατα του κόσμου.
Ένα βιβλίο, το οποίο θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει και αναγνωστική επιλογή ενηλίκων, αφού είναι γρήγορο, εύπεπτο, με έξυπνο χιούμορ και ανατροπές. Τέλος, η ιστορία μπορεί να είναι αποκύημα φαντασίας, όμως ο θησαυρός είναι πέρα για πέρα αληθινός.
Φρικαντέλα, η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα
Φρίκη, όχι αστεία.
Η μάγισσα Φρικαντέλα, όπως προδίδει και το όνομά της, μισεί οτιδήποτε καλό. Και γλωσσικά, δηλαδή, έχει την τάση να αντικαθιστά τη λέξη «καλά» ή «καλό», ακόμα και όταν αποτελεί συνθετικό μιας ευρύτερης λέξης, με τη λέξη «κακά» ή «κακό». Με άλλα λόγια, δε χορεύει καλαματιανό, αλλά κακαματιανό. Δεν τρώει καλαμαράκια, αλλά κακαμαράκια. Και αντί για πορτοκαλάδα, πίνει μόνο πορτοκακάδα.
Ωστόσο, πέρα και πάνω απ’ όλα, μισεί τα κάλαντα.
Κάθε χρόνο, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όταν τα παιδιά έρχονται για κάλαντα, γίνεται έξω φρενών, τους κλέβει τις φωνές και τα φυλακίζει σε… μπαλόνια! Μια ομάδα, αποτελούμενη από γενναία παιδιά και επικεφαλής τον Σεβαστιανό Μπισμπικούκη, έρχεται να λύσει το μυστήριο με τα μπαλόνια και τις κλεμμένες φωνές.
Ποιος έκανε πιπί στο Μισισιπή;
Ποτάμια υπάρχουνε πολλά,
φαρδιά ποτάμια, ορμητικά,
κι άλλα που έχουνε στεγνώσει
επειδή μας έλειπε η γνώση…
Στις απέραντες εκτάσεις
μιας χώρας μακρινής
ρέει ένα ποτάμι
που λέγεται Μισισιπής.
Μια ανοιξιάτικη μέρα, λοιπόν, ένα ποταμόπλοιο με ανέμελα παπάκια ταξιδεύει στον Μισισιπή. Τα παπάκια γλείφουν χωνάκια, μαδάνε μαργαρίτες, τρώνε παστέλια και ρουφάνε γρανίτες. Γενικά, περνούν πολύ ωραία, όταν συμβαίνει κάτι απροσδόκητο: Ένα παπί κάνει πιπί στη μέση του Μισισιπή.
Ποιος ήταν ο κατεργάρης;
Ο πόλεμος της χαμένης παντόφλας
Μια χαμένη παντόφλα σηματοδοτεί την έναρξη του πολέμου. Ενός πολέμου για πολλά γέλια. Όταν ο βασιλιάς Σβουριμάρ χάνει την παντόφλα του είναι έτοιμος να γυρίσει τον κόσμο τούμπα για να τη βρει. Από την άλλη, ο Τζουμ Ατζουμ Ταρατατζούμ έχει τα δικά του ύπουλα σχέδια και προτείνει στο βασιλιά να κηρύξει πόλεμο.
Ένα από τα καλύτερα βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά, από τη συλλογή των αντιπολεμικών του έργων, με απίθανους χαρακτήρες και καταπληκτικές ατάκες να συγκροτούν μια μοναδική ιστορία. Τέτοια βιβλία δεν πρέπει να λείπουν από καμία παιδική βιβλιοθήκη. Τουλάχιστον, αν θέλουμε οι νέες γενιές να είναι πιο ευαισθητοποιημένες γύρω από κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και εμπόλεμες ζώνες.
Bonus: Η «Φρουτοπία»
Η «Φρουτοπία» αποτελεί σταθμό στην ιστορία των ελληνικών κόμικς, και όχι μόνο.
Οι περιπέτειες του Πίκου Απίκου στη Φρουτοπία, μια χώρα που συνορεύει στα δυτικά με το Αβγατηγανιστάν, στα ανατολικά με το Πιπερού και στα βορειοδυτικά με τη χώρα του Χασμουρητού, προκάλεσαν τόσο μεγάλη φρενίτιδα, που μεταφέρθηκαν με τεράστια επιτυχία στη μικρή οθόνη.
Όλα ξεκινούν με την ξαφνική εξαφάνιση του Μανώλη του μανάβη, η οποία σπέρνει τον πανικό μεταξύ των υπόλοιπων μανάβηδων της χώρας.
Κάπως έτσι, αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τη Φρουτοπία μαζί με τους ανθρώπους, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια νέα εποχή για τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς κηρύσσουν επιτέλους την ανεξαρτησία τους.
Η αποστολή του Πίκου Απίκου, όμως, παραμένει: Τι συνέβη στο Μανώλη το μανάβη;
Να σημειωθεί ότι, αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται πως απευθύνεται σε παιδιά, η «Φρουτοπία» μπορεί να αποτελέσει επιλογή αναγνωστών κάθε ηλικίας, μιας και υπάρχουν έντονες επιρροές από την επικαιρότητα, το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι, καλυμμένες πάντα πίσω από αλληγορίες και συμβολισμούς.