Journaling: Μήπως έτυχε κατά την διάρκεια της παιδικής ή εφηβικής σου ηλικίας να κρατάς ημερολόγιο; Αν ναι, θυμάσαι πόσο απελευθερωτικό ήταν; Μπορούσες να γράψεις κάθε σου σκέψη, όπως ήθελες, με τις λέξεις που ήθελες, χωρίς στερεότυπα και όρια!
Το ημερολόγιο ήταν ένα μικρό καταφύγιο. Σου θύμιζε τους λόγους που είχες για να είσαι ευγνώμων, τις όμορφες στιγμές, τον θυμό, τα δάκρυα! Ένα ευρετήριο συναισθημάτων και βιωμάτων.
Και το καλύτερο; Είναι κάτι που μπορούμε να το κάνουμε όλοι, οποιαδήποτε στιγμή το αποφασίσουμε. Η είσοδος στον κόσμο της εκφραστικής γραφής είναι ελεύθερη, καθαρτική. Πως, λοιπόν, η εκφραστική γραφή έχει επανέλθει τόσο ενεργά στην ζωή μας; Ποια είναι τα οφέλη της;
Η επιστήμη γύρω από το journaling
Μια ερευνητική μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Michigan αποκάλυψε ότι η εκφραστική γραφή μπορεί να βοηθήσει τον εγκέφαλό μας να χαλαρώσει σε κατάσταση ανησυχίας, αυξάνοντας τη διαθεσιμότητα των γνωστικών πόρων.
Συγκεκριμένα, όπως παρατήρησε ένας από τους ερευνητές: «Η εκφραστική γραφή κάνει το μυαλό να δουλεύει λιγότερο σκληρά σε επερχόμενες αγχωτικές εργασίες, καθώς οι ανήσυχοι εγκέφαλοι δουλεύουν όλο και πιο σκληρά… Η διαδικασία αυτή βοηθάει, επομένως, το μυαλό να εργαστεί με περισσότερη ψυχραιμία» (όχι δηλαδή με τόση ένταση)».
Σε νευρολοφυσιολογικό επίπεδο, το να ανησυχούμε είναι σαν να κάνουμε ταυτόχρονα πολλές εργασίες. Ο εγκέφαλος μας, δηλαδή, βρίσκεται σε multitasking mode. Προσπαθούμε να αφοσιωθούμε σε ένα πράγμα, αλλά ένα μέρος των γνωστικών μας προσπαθειών επικεντρώνεται στην καταστολή αυτών των ανησυχιών, καθιστώντας δύσκολη την εστίαση σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Φαίνεται, επομένως, πως η διατήρηση ημερολογίου συμβάλλει θετικά προς τη γνωστική οικονομία, την τάση του εγκεφάλου μας να χρησιμοποιεί ελάχιστα γνωστικά μέσα προς την επίτευξη του μέγιστου αποτελέσματος.
Journaling on the go
Εξίσου βοηθητική μοιάζει και η διατήρηση ημερολογίου και γενικότερα η γραπτή παράδοση των σκέψεων και των συναισθημάτων στην επούλωση/καταπράυνση του ψυχικού τραύματος. Η σύνδεση των εικόνων με τις λέξεις μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της συναισθηματικής έντασης.
Παράλληλα, οι αφηγηματικές τεχνικές προτρέπουν το άτομο να φέρει το ασυνείδητο στο συνειδητό εξωτερικεύοντας όσα μπορεί να κρατάει μέσα του. Βλέποντας τις λέξεις να απλώνονται στο χαρτί το ίδιο το άτομο, σταδιακά, μέσα από την γραφή, αλλά και την επακόλουθη ανάγνωση των αφηγήσεών του εξοικειώνεται με το βίωμά του.
Πλέον αυτό που έμοιαζε τρομακτικό και απρόσιτο, είναι οικείο και διαχειρίσιμο. Το άτομο, λοιπόν, έτσι έχει την δυνατότητα να ανακατασκευάσει την πραγματικότητα, νοηματοδοτώντας και προσαρμόζοντας την στον προσωπικό του εμπειρικό φακό.
Επίσης, η διατήρηση ημερολογίου και η γραπτή αφήγηση, εν γένει, βοηθάει τα άτομα να εστιάσουν στο «εδώ και τώρα», να δουν την ζωή τους επί πραγματικού κατανοώντας καλύτερα την κατάστασή τους, ενθαρρύνοντάς τα να πιστέψουν στην ικανότητά τους, να διευκολύνουν τις απαραίτητες αλλαγές στη ζωή τους και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους. Κάτι τέτοιο λειτουργεί ιδιαίτερα ανακουφιστικά σε ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη, όπου η καθημερινότητα μοιάζει να μετατρέπεται σε ένα λαβύρινθο χωρίς φως.
Ποιοι είναι, όμως, εκείνοι οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται μετατρέποντας το journaling σε ένα ισχυρό stress – buster;
Aρχικά, όπως έχει προαναφερθεί, το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με συναισθήματα που μπορεί να έχουν κατασταλεί, καθώς η άμεση έκφρασή τους μπορεί να φαντάζει απειλητική. Ακόμα μέσω της καταγραφής γεγονότων και συναισθημάτων μας μπορούμε δημιουργήσουμε μια συνεκτική αφήγηση. Το αφήγημα ως εκ τούτου αποκτά δομή, «περιορίζεται» ανοίγοντας τον δρόμο για την εύρεση περισσότερων προοπτικών – μπορούμε να δούμε τη ζωή μας από διάφορες οπτικές γωνίες – επιτρέποντάς μας να προσαρμοστούμε ευκολότερα.
Μην ξεχνάς ότι η προσαρμογή είναι βασικό χαρακτηριστικό της τέχνης της ζωής
Τελειώνοντας, λοιπόν, αυτό το κείμενο θα ήθελα να πάρεις αυτό μαζί σου: “Η διαδικασία του journaling επιτρέπει στους ανθρώπους όχι μόνο να βρουν τη φωνή τους, αλλά να γίνουν, κατά μία έννοια, ειδικοί στη ζωή τους με τρόπο που αντανακλά τους στόχους και τις αξίες τους.
Σε προηγούμενα άρθρα έχω αναφέρει πολλές φορές πόσο σημαντική είναι η συζήτηση με τον εαυτό μας. Ίσως μάλιστα να έχεις αναρωτηθεί πως αυτό μπορεί να συμβεί. Η διατήρηση ημερολογίου, λοιπόν, είναι ο πιο δημιουργικός τρόπος για να κάνεις πράξη κάτι τέτοιο.
Γράφει η Mαίρη Μαθιουδάκη – Ψυχολόγος, Msc/Ειδικευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια