Τι συμβαίνει με την υπόθεση που έχει απογοητεύσει τον κόσμο της αλληλεγγύης; Ο ιδρυτής της κοινωνικής κουζίνας, παρά τις κατηγορίες, ισχυρίζεται ότι δεν έχει πάρει ούτε σεντ από τον «Άλλο Άνθρωπο».
Ξεκινώντας από τις γειτονιές του Αιγάλεω και φτάνοντας μέχρι την δομή της Μόριας, τα πλημμυρισμένα χωριά της Θεσσαλίας, αλλά και της Τουρκίας μετά τους καταστροφικούς σεισμούς, ο Κωνσταντίνος Πολυχρονόπουλος είναι ο άνθρωπος που προσέφερε ένα ζεστό πιάτο φαΐ σε οποιονδήποτε το είχε ανάγκη.
Η κοινωνική κουζίνα λειτουργεί εδώ και πάνω από 10 χρόνια και είναι μια αγκαλιά για δεκάδες χιλιάδες συνανθρώπων μας που πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα σε μια βίαιη πραγματικότητα. Γιατί η φτώχεια είναι η πιο ύπουλη μορφή βίας.
Πρόσφατα όμως, ο Κωνσταντίνος Πολυχρονόπουλος, ο ιδρυτής της πρωτοβουλίας που έγινε γνωστός για την προσφορά του μέσω της μαγειρικής προς τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μας, βρέθηκε κατηγορούμενος.
Σύμφωνα με την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, ο επικεφαλής της κοινωνικής κουζίνας κατηγορείται για συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης και για απάτη, μαζί με την αδελφή του και τον σύζυγό της. Για τον λόγο αυτό, διετάχθη η δέσμευση κάθε είδους λογαριασμών, τίτλων, επενδυτικών στοιχείων ή χρηματοπιστωτικών προϊόντων.
Ο Πολυχρονόπουλος σχολίασε στον Alpha: «Να το ψάξουνε καλά και να έρθουν να με πάρουνε άμα κάνω ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Να σας το πω εγώ γιατί δεν είναι 600.000. Είναι πάνω από 1.500.000 τα τελευταία μόνο δυο-τρία χρόνια. Μόνο το φαγητό που έχουμε μοιράσει, 18 εκατομμύρια μερίδες φαΐ, βάλτε μόνοι σας πόσα λεφτά κάνουν».
Πρόσθεσε επιπλέον: «Εγώ δεν παίζω ποτέ [σ.σ.: τυχερά παιχνίδια]. Έχω έναν φίλο όπου πήγαινα με το POS, έβαζα την κάρτα και έβγαζα χιλιάρικα. Δυο-δυο κατοστάρικα, τρία-τρία. Αυτά όλα ήταν για τον “Άλλο Άνθρωπο”. Καλά κάνουν και ψάχνουν, δεν έχω θέμα. Καλά κάνουν. Να το πιάσουν όμως καλά και να έρθουν εδώ να με πάρουν άμα κάνω, πώς το είπαν, ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Ναι, εδώ είμαι. Να ‘ρθετε να με πάρετε».
Οι φωτογραφίες στα social media του «Άλλου Ανθρώπου» δείχνουν μια εικόνα. Οι κατηγορίες περί συσσώρευσης περίπου 600.000 ευρώ από δωρεές και διοχέτευσής τους σε online τυχερά παιχνίδια παρουσιάζουν μια άλλη. Το τι ισχύει στην πραγματικότητα μένει να αποδειχθεί.
Είτε παρίστανε ψευδώς ότι τα χρήματα θα διατεθούν αποκλειστικά για κοινωνικό μη κερδοσκοπικό σκοπό, είτε όχι, το μόνο σίγουρο είναι ότι το σύνδρομο του υπερ-ήρωα για άλλη μια φορά καταρρέει.
Όταν μια ολόκληρη κοινωνία εναποθέτει τις ελπίδες της για την αλληλεγγύη και την προσφορά στον συνάνθρωπο σε μια φιγούρα που ανάγει σε υπεράνθρωπη και ηρωική, γιατί στον σύγχρονο κόσμο που έχουμε κατασκευάσει όλοι θέλουν να σε εκμεταλλευτούν, δημιουργείται ένα προβληματικό αφήγημα. Έτσι, από όσες και όσους προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο αφαιρείται η ανθρώπινη ποιότητα και από το σύνολο αφαιρείται η ευθύνη να δράσουμε.
Γιατί έχουμε τους «ήρωές μας» να νοιάζονται και να προσφέρουν αφιλοκερδώς, με τίμημα πολλές φορές την ίδια τους τη ζωή (βλ. διάσωση προσφύγων) κι έτσι εμείς μπορούμε να κάτσουμε ήσυχα στην ασφάλεια του σπιτιού μας και να κάνουμε το ελάχιστο. Να επιδοθούμε στο λεγόμενο “performative activism”. Ο επιτελεστικός ακτιβισμός, αυτός που τελείται από μαχητές του πληκτρολογίου, που θα σπεύσουν να καταδικάσουν το κάθετι πίσω από μία οθόνη, ίσως κάνει περισσότερο κακό στην κοινωνία μας.
Η κοινωνική δικαιοσύνη γίνεται το δόλωμα για likes και comments και η ουσιαστική αλλαγή απομακρύνεται από τον ορίζοντα, καθώς δημιουργώντας διαδικτυακό θόρυβο, πιο πολύ τραβάμε τα φώτα πάνω μας, ενώ παράλληλα, ο κόσμος αποθαρρύνεται από το να δράσει στην αληθινή ζωή, μιας και κάποιος άλλος θα ασχοληθεί. Άρα δεν χρειάζεται να βάλουμε κι εμείς το χεράκι μας. Βολική η αποστασιοποίηση από την πραγματική ζωή.
Βολική και η αποκαθήλωση της αλληλεγγύης εν συνόλω, για κάθε κυνικό άνθρωπο στον πλανήτη αυτό. «Ποιος θα πρόσφερε επί 13 χρόνια φαγητό στον συνάνθρωπο χωρίς να τα ‘κονομάει ο ίδιος;» θα σπεύσουν να πουν οι πραγματιστές. «Ορίστε, πιαστήκατε κότσοι» θα δηλώσουν ανακουφισμένα, σχεδόν χαιρέκακα, όσοι δεν πίστεψαν ποτέ στα ιδανικά της αλληλεγγύης και θα συνεχίσουν να κοιτούν μόνο την πάρτη τους.
Τι φανερώνει όμως αυτή η ικανοποίηση που έπεται της αποδόμησης μιας πολύ χαρακτηριστικής και γνωστής φιγούρας της αλληλεγγύης; Ότι σύσσωμος ο αλληλέγγυος κόσμος είναι σκάρτος; Ή μήπως δεν έχει νόημα να προσφέρουμε και καλά θα κάνουμε να κοιτάμε το ατομικό μας συμφέρον, όπως προστάζει η νεοφιλελεύθερη κολυμπήθρα στην οποία προσπαθούν να μας βουτήξουν με το ζόρι;
Ο Κωνσταντίνος Πολυχρονόπουλος αναρωτιέται: «μιλούν για εγκληματική οργάνωση για εμένα, τη μητέρα και το γαμπρό μου; Δεν έχω καταλάβει τι γράφει αυτό το πόρισμα. Χτυπώντας εμένα, χτυπάνε και τον “Άλλο Άνθρωπο”. Η αλήθεια θα φανεί».
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η αλληλεγγύη δεν χτυπιέται, επειδή «χτυπήθηκε» ένας άνθρωπος ή επειδή ένας άνθρωπος μπορεί να μην είναι αυτό που παρουσίαζε εξ αρχής.
Η αλληλεγγύη πάντα νικάει στο τέλος, ανεξαρτήτως των ανθρώπων που έρχονται και φεύγουν.