Ο Ερντογάν και πάλι πρόεδρος. Ποια είναι η επόμενη μέρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του ρόλου της Τουρκίας στη διεθνή σκακιέρα;
Οι τουρκικές εκλογές αποτέλεσαν άλλον έναν θρίαμβο του Ταγίπ Ερντογάν, ενάντια της ενωμένης αντιπολίτευσης κεμαλικών, φιλελεύθερων και εθνικιστών. Παρά τα τεράστια οικονομικά προβλήματα και τη συνεχή ισλαμική συντηρητικοποίηση της Τουρκίας, o Ερντογάν πέτυχε να κερδίσει την τρίτη θητεία του στην προεδρία της Τουρκίας.
Τι σημαίνει η επανεκλογή του Ερντογάν για την Ελλάδα και τους διεθνείς συσχετισμούς; Ποια είναι η Τουρκία που θα δούμε τον επόμενο καιρό;
Αρχικά, από αντικειμενική σκοπιά, η Ελλάδα δεν θα είχε κανένα ιδιαίτερο συμφέρον ούτε από τον Ερντογάν, ούτε και από τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Η εθνική γραμμή της Τουρκίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δεν διαφέρει στο πολιτικό πεδίο. Μάλιστα, η διαχρονική ρητορική των κεμαλιστών, είναι σκληρότερη στις τουρκικές απαιτήσεις έναντι της Ελλάδας. Ως εκ τούτου, η επανεκλογή του Ερντογάν, διατηρεί την αστάθεια στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας.
Το εγχείρημα του Ερντογάν να καλύψει τα τεράστια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία, με περιοδικές τεχνητές εντάσεις έναντι της Ελλάδας, με διεκδικήσεις που καταπατούν υπάρχουσες διεθνείς συμβάσεις, αποτελεί μία προσπάθεια που εντάσσεται στο πλαίσιο της σκληρής ισλαμοποίησης και ενίσχυσης του εθνικιστικού στοιχείου της Τουρκίας.
Άλλωστε, ο εθνικισμός και η θρησκοληψία αποτελούν διαχρονικούς παράγοντες αποπροσανατολισμού
Εδώ χρειάζεται να προστεθεί το αυξανόμενο έλλειμα δημοκρατίας στην Τουρκία. Δημοσιογράφοι και πολιτικοί αντίπαλοι της κυβέρνησης βρίσκονται φυλακισμένοι, με κατηγορία την αντίθεση τους στο καθεστώς Ερντογάν.
Η πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης λαμβάνει ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά από το κράτος – χρήματα που καταλήγουν στις τσέπες τούρκων ολιγαρχών – οι οποίοι έχουν δομήσει ένα σύστημα προστασίας και εδραίωσης του Ερντογάν στην εξουσία.
Το σήμερα το αύριο στο εσωτερικό της Τουρκίας και στις διεθνείς σχέσεις της
Η αυταρχική πολιτική του τούρκου προέδρου, σε συνδυασμό με την τάση δημιουργίας εντάσεων με την Ελλάδα, έχει κλείσει την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Ως επιβαρυντικοί παράγοντες στις σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε υφίστανται οι σοβαρές καταπατήσεις του κράτους δικαίου, οι οποίες τεκμηριώνονται από τις προαναφερθείσες φυλακίσεις δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων του Ερντογάν και σφραγίζονται από την αντιμετώπιση του τουρκικού κράτους στην κουρδική μειονότητα.
Κάθε χρόνο, αριθμούνται εκατοντάδες συλλήψεις, ξυλοδαρμοί και βασανισμοί κούρδων ακτιβιστών, με τα περιστατικά κρατικής τρομοκρατίας του τουρκικού στρατού έναντι περιοχών που κατοικούνται ως επί το πλείστον από κούρδους, να αποτελούν καθημερινότητα.
Αντίδοτο στην απολυταρχική εξουσία του Ερντογάν ως προς τις διεθνείς σχέσεις της Τουρκίας, αποτελεί το φθηνό εργατικό δυναμικό και η χαμηλή φορολογία για τα υψηλά στρώματα και τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, πολυεθνικοί κολοσσοί όπως η Tesla, επενδύουν δισεκατομμύρια στην τουρκική οικονομία.
Η επενδυτική γοητεία της Τουρκίας και η κομβική γεωστρατηγική της θέση, έχουν φέρει τη χώρα σε δίαυλο επικοινωνίας με την Κίνα και τη Ρωσία για επενδυτικές, ενεργειακές και στρατιωτικές συμφωνίες.
Όπως και σε χλιαρές μεν, αλλά σταθερές δε, σχέσεις με τις ΗΠΑ, παρά τις συνεχείς διπλωματικές τριβές Ερντογάν και Μπάιντεν. Η Τουρκία επιχειρεί διαχρονικά να κατέχει καταλυτικό ρόλο στην επίλυση διεθνών ζητημάτων, που βρίσκονται οικονομικά ή γεωστρατηγικά, κοντά στην χώρα.
Η επόμενη μέρα στο εσωτερικό της Τουρκίας προβλέπεται ακόμη χειρότερη
Η τρίτη συνεχόμενη εκλογή του Ερντογάν αποτελεί, στην ουσία, νομιμοποίηση της καθεστωτικής βίας της κυβέρνησής του. Η σύλληψη προσώπων που αποτελούν personae non gratae για τον Ερντογάν, θα συνεχιστεί σε εντονότερο βαθμό.
Η καταπάτηση του κράτους δικαίου και πολλών ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν θα συναντήσει κάποιο ουσιαστικό εμπόδιο, ενώ η οικονομική πορεία της Τουρκίας αναμένεται να παραμείνει πτωτική, αυξάνοντας τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες.
Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο μέλλον των διεθνών σχέσεων της Τουρκίας
Ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας, οι ασταμάτητες εντάσεις στην μέση ανατολή και ο ολοένα σκληρότερος ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας, καθιστά τις κινήσεις της Τουρκίας στην διεθνή σκακιέρα θολές και απρόβλεπτες. Σε αυτό τον πολύπλοκο ιστό, πολλοί διεθνολόγοι εξετάζουν την προοπτική γεφύρωσης του χάσματος Τουρκίας-Ε.Ε.
Η Τουρκία χρειάζεται έναν σταθερό σύμμαχο που μπορεί να προσφέρει συγκεκριμένες εγγυήσεις στην οικονομική ανάταξη της χώρας και παράλληλα να δημιουργήσει έναν πόλο ασφάλειας και σταθερότητας. Ως ένας τέτοιος σύμμαχος δύναται να ανταποκριθεί μόνο η Ε.Ε.
Βέβαια ο κίνδυνος, η Τουρκία να συνεχίσει την επιθετική πολιτική της ενάντια στην Ελλάδα, παραμένει ορατός και θα εδραιώνεται όσο η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Το στοίχημα του Ερντογάν για την επόμενη μέρα
Ο Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με μία δύσκολη εξίσωση. Να καταφέρει να σταθεροποιήσει και να αναβαθμίσει τον ρόλο της χώρας του στη διεθνή σκακιέρα, σε συνδυασμό με την οικονομική ανάταξη της Τουρκίας, προσπαθώντας όμως από την άλλη να συνεχίσει την σκληρή ισλαμοποίηση της χώρας και την κάθοδο της προς τον σκληρό συντηρητισμό και τον εθνικισμό.
Ο τούρκος πρόεδρος δεν μπορεί να πατά σε πολλές βάρκες ταυτόχρονα για πάντα. Είτε θα πρέπει να στρέψει προς την συναίνεση και την μετριοπάθεια για να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την δύση, είτε θα συνεχίσει να διατηρεί την υπάρχουσα πολιτική στρατηγική του – η οποία θα τον καθιστά μεν «Σουλτάνο» στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά θα απομονώσει περαιτέρω τη χώρα στον ασταθή διεθνή χάρτη.