Η 25η Μαρτίου του 1821, οι πρώτες επέτειοι, αλλά και ευρύτερα ζητήματα που σχετίζονται με εκείνη την εποχή και οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε.
Πέρσι, είχαμε γράψει ένα κείμενο για τις άβολες αλήθειες που αφορούν τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου. Για τη φετινή επέτειο θα ασχοληθούμε με κάποια trivia που αφορούν την εποχή εκείνη και που μπορεί να μην είναι και τόσο γνωστά, παρότι έχουν τρομερό ενδιαφέρον.
Οι πληροφορίες αυτές αφορούν εκείνη την 25η Μαρτίου, τις πρώτες επετείους αλλά και ευρύτερα ζητήματα που σχετίζονται με εκείνη την εποχή και όσα τη γέννησαν.
Την 25η Μαρτίου 1821 δεν έγινε σχεδόν τίποτα
Οκ, νομίζω ότι πια είναι κοινή γνώση ότι η επιλογή του εορτασμού της εθνικής επετείου την 25η Μαρτίου είναι συμβολική και στόχο έχει να καταδείξει τη σύνδεση του ελληνικού έθνους με την χριστιανική πίστη (Ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου). Φαίνεται, δε, να είναι η επιλογή του Όθωνα.
Στην πραγματικότητα, την 25η Μαρτίου 1821, όχι μόνο δεν ξεκίνησε τίποτα, αλλά ήταν μία μάλλον βαρετή ημέρα με την έννοια ότι τα μέτωπα ήταν ελάχιστα.
Ο λόγος φαίνεται να είναι μεταξύ άλλων ότι η ημέρα του Ευαγγελισμού είναι μία πολύ σημαντική χριστιανική εορτή και στις χριστιανικές κοινωνίες της εποχής εκείνης προτιμούνταν να μην υπάρχουν μάχες σε μεγάλες γιορτές της χριστιανοσύνης.
Η επιλογή της ημερομηνίας δεν ήταν τόσο αθώα
Το παραπάνω σχετίζεται με το γιατί επιλέχθηκε συγκεκριμένα η 25η Μαρτίου για τον εορτασμό. Πιο ακριβής ημερομηνία θα ήταν η 21η Μαρτίου, όταν και έγινε η πρώτη πολεμική επιχείρηση των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών, με κατάληψη των Καλαβρύτων.
Το γεγονός ότι δεν επιλέχθηκε η 21η Μαρτίου ως η επέτειος εορτασμού της εθνικής ανεξαρτησίας συνδέεται και με το γεγονός ότι ο Όθωνας δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να συνδεθεί με την Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν πολύ ριζοσπαστικό για την εποχή του.
Ο πρώτος εορτασμός της επετείου έγινε πάνω από 10 χρόνια μετά
Το διάταγμα του βασιλιά Όθωνα εκδόθηκε στις 15 Μαρτίου 1838, δηλαδή 17 χρόνια μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης. Δέκα ημέρες μετά με την εμφάνιση επισήμων, εκπροσώπων ξένων χωρών και του στρατού εορτάστηκε η πρώτη επέτειος με τη δοξολογία να γίνεται στον ναό της Αγίας Ειρήνης στην Αιόλου.
Το πρωινό εκείνο, 21 κανονιοβολισμοί σήμαναν την πρώτη εορτή, ενώ ακολούθησε και παρέλαση του ιππικού. Η γιορτή βέβαια δεν ήταν και τόσο ομόψυχη όσο φαντάζει σήμερα, καθώς υπήρχαν παράλληλες, ιδιωτικές εορτές από την αντιοθωνική μερίδα.
Το κρυφό σχολειό δεν θα ένοιαζε τον σουλτάνο
Ακόμα μία κλασική περίπτωση αποδόμησης μύθου είναι αυτή του κρυφού σχολειού που οι περισσότεροι/-ες γνωρίζουν ότι δεν υπήρξε. Αυτό συμβαίνει γιατί πολύ απλά δεν συνέτρεχε λόγος για να υπάρξει ένα κρυφό σχολείο
Ο σουλτάνος αδιαφορούσε πλήρως για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, θρησκειών και παραδόσεων. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια Αυτοκρατορία και όχι για ένα έθνος-κράτος με τα χαρακτηριστικά που γνωρίσαμε αργότερα.
Οι Έλληνες δεν ήταν οι πρώτοι που επαναστάτησαν
Η ελληνική επανάσταση ξεκινάει ως γνωστόν το 1821 και λήγει με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Ωστόσο, υπήρχε ήδη μία εθνική επανάσταση εντός των συνόρων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ήδη από το 1804 είχαμε την επανάσταση των Σέρβων υπό την ηγετική μορφή του Καραγεώργεβιτς Τζόρτζε Πέτροβιτς με το παρωνύμιο «Καραγιώργης».
Η σερβική επανάσταση κράτησε δεκαετίες. Το 1830 αναγνωρίστηκε η αυτονομία (όχι ανεξαρτησία) της Σερβίας και τελικά η πλήρης και de facto ανεξαρτησία ήρθε το 1868.
Η σερβική επανάσταση ήταν πολύ επιδραστική και στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι το ελληνικό κράτος την τιμά δίνοντας το όνομα του ηγέτη της σε έναν από τους πιο κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας, την Καραγιώργη Σερβίας.
Η όχι και τόσο γνωστή πόλωση μεταξύ αυτοχθόνων και ετεροχθόνων
Οι εμφύλιοι πόλεμοι εντός της επαναστατικής περιόδου είναι γνωστοί. Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο γνωστό είναι η ακραία πόλωση μεταξύ «αυτοχθόνων» και «ετεροχθόνων».
Οι «αυτόχθονες» ήταν κατά βάση όσοι είχαν καταγωγή από Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα και συχνά στέκονταν εχθρικά εναντίον των «ετεροχθόνων», οι οποίοι θεωρούνταν ότι έπαιρναν τα αξιώματα, χωρίς να έχουν συμβάλλει έμπρακτα και με κίνδυνο της ζωής τους στον Αγώνα.
Αυτή η σύγκρουση ξεκινάει ήδη από την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και φτάνει μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα αφήνοντας το αποτύπωμά του βαθιά μέσα στον χρόνο.