Η ισότητα στο γάμο, κατοχυρωμένη εδώ και 20+ χρόνια σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, δεν θα έπρεπε να αποτελεί θέμα προς συζήτηση. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι à la carte.
Ήταν 19 Ιουλίου 2023 όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης προανήγγειλε στο Bloomberg ότι «κάποια στιγμή θα γίνει» ο γάμος ομόφυλων και η κατοχύρωση του δικαιώματος αυτού ανεξαρτήτως φύλου. Στο παρελθόν, όταν είχε ερωτηθεί γιατί ήταν κατά του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών το κόμμα του, είχε απαντήσει πως «η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη».
Το καλοκαίρι όμως τόνιζε στο Bloomberg πως η «ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη και ώριμη» τώρα. Να που φτάνουμε στις αρχές του 2024, συγκεκριμένα στις 4 Ιανουαρίου, όπου ο πρωθυπουργός επιχείρησε να «παγώσει το θέμα», λέγοντας μετά τον ανασχηματισμό ότι δεν πρέπει να βάζουμε «το κάρο μπροστά από το άλογο» τελικά.
Βέβαια, έτοιμο ρωτάμε αν είναι το φαγητό, όχι η κοινωνία. Μια χώρα οφείλει να προστατεύει νομικά και ουσιαστικά όλα τα άτομα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να είναι καθολικά και να μπορούν να τα απολαύσουν όλα τα άτομα, διαφορετικά τα αντιμετωπίζουμε σαν «είδος πολυτελείας» και δημιουργούμε διακρίσεις. Αν μη τι άλλο, οι νόμοι υπάρχουν για να προστατεύουν θεσμικά κυρίως τα πιο ευάλωτα μέλη μιας κοινωνίας και για αυτόν τον λόγο πρέπει να προηγούνται αυτής της (βολικής για κάποιους) μη ετοιμότητας.
Στην δυτική Ευρώπη, εδώ και παραπάνω από 20 χρόνια έχει θεσπιστεί ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών. Πρώτη χώρα που αναγνώρισε το δικαίωμα ήταν η Ολλανδία το 2001, ακολούθησε το Βέλγιο δύο χρόνια μετά, η Ισπανία το 2005 και η Νότια Αφρική την επόμενη χρονιά. Ακολούθησαν αρκετές άλλες χώρες, ενώ το 2022 είδαμε μέχρι και τη Χιλή, την Κούβα, το Μεξικό, την Ελβετία και τη Σλοβενία να θεσπίζουν την ισότητα στο γάμο και προσφάτως, την Εσθονία. Στην Ελλάδα, επικρατεί ακόμη μια εκκωφαντική αμηχανία.
Ο πρωθυπουργός αναμένεται να δηλώσει σήμερα στην ΕΡΤ ότι θα φέρει σύντομα το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή, διευκρινίζοντας όμως ότι τα ομόφυλα ζευγάρια θα μπορούν μόνο να τεκνοθετούν, αλλά όχι να αποκτούν παιδιά μέσω παρένθετης κύησης. Δεν ξέρουμε βέβαια πόσο αποτελεσματικό θα ήταν ένα τέτοιο μέτρο, καθώς η διαδικασία παιδοθεσίας στη χώρα είναι αρκετά δυσκίνητη.
Έχετε ξαναδεί ποτέ ένα Ν/Σ (και μάλιστα πολύ σοβαρό, όπως ο γάμος των ομοφύλων ζευγαριών) να προαναγγέλλεται ότι θα παρουσιαστεί, πρώτη φορά, σε μία τηλεοπτική εκπομπή;
— e-tetRadio.gr (@tetRadio) January 9, 2024
Θα το κάνει αύριο ο κ. Μητσοτάκης στον Γιώργο Κουβαρά, στην ΕΡΤ.
Όπως τονίζει η Άννα Απέργη από το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών σχετικά με το δικαίωμα στην παιδοθεσία: «τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα και επομένως είναι ενιαία και αδιαίρετα και δεν θα πρέπει από “κεκτημένη ταχύτητα” ή για λόγους “συντομίας” να αφήνουμε συνανθρώπους μας έξω από αυτά. Αυτό θα πει συμπερίληψη».
Υπογραμμίζει ότι κανένας νόμος δεν κατοχυρώνει τα δικαιώματα των τρανς γονέων. «Αντιθέτως, μάλιστα. Για παράδειγμα, εάν ένα τρανς πρόσωπο που είναι γονέας, μεταβάλλει σύμφωνα με τον Ν.4491/2017 της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, τα στοιχεία του στα δημόσια ληξιαρχικά του έγγραφα, τα νέα του στοιχεία δεν μεταβάλλονται και στα ληξιαρχικά έγγραφα του παιδιού του, με αποτέλεσμα να μην φαίνεται πουθενά ότι είναι ο γονέας αυτού του παιδιού».
Αυτές τις μέρες, στη Νέα Δημοκρατία, επικρατεί μια εσωκομματική θύελλα και τα δύο μέτωπα να αναμετρώνται. Από τη μία, ο Μάκης Βορίδης, υπουργός Επικρατείας, ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Αντώνης Σαμαράς, ο Θάνος Πλεύρης, ο Στράτος Σιμόπουλος, ο Μάξιμος Χαρακόπουλος και ο Ανδρέας Κατσανιώτης δηλώνουν ότι διαφωνούν και θα καταψηφίσουν. Από την άλλη, η Δόμνα Μιχαηλίδου, η Ντόρα Μπακογιάννη, ο Κυριάκος Πιερρακάκης και η Σοφία Ζαχαράκη δηλώνουν υπέρ. Μένει να φανεί σε ποιανού μετώπου τις πιέσεις θα υποκύψει ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αναγγείλει ότι θα καταθέσει εκ νέου την πρόταση νόμου για την ισότητα στον γάμο για όλα τα πρόσωπα, αυξάνοντας έτσι την πίεση προς την κυβέρνηση. Η πρόταση νόμου που κατέθεσε ζητά «την άρση των διακρίσεων λόγω φύλου στο Οικογενειακό Δίκαιο, την Κατοχύρωση του Δικαιώματος Γάμου για όλα τα πρόσωπα, καθώς και τις αναγκαίες προσαρμογές της νομοθεσίας». Σημειώνεται, επίσης, ότι «σήμερα, επιβάλλεται άμεσα η πρόοδος στον τομέα των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ όσον αφορά ιδίως τον γάμο και τη δυνατότητα απόλαυσης όλων των δικαιωμάτων που απορρέουν από αυτόν, με τρόπο ισότιμο σε σχέση με τα ετερόφυλα ζευγάρια (τεκνοθεσία, ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή κ.ά.)».
Μόλις επικοινώνησα με τον Πρόεδρο της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτη Φάμελλο, και του ζήτησα, με το που ανοίξει η Βουλή, να καταθέσουμε εκ νέου το νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο.
— Stefanos Kasselakis – Στέφανος Κασσελάκης (@skasselakis) January 5, 2024
Μετά τη χθεσινή απόφαση του Πρωθυπουργού να αναβάλει το δικό του νομοσχέδιο, είναι η μόνη μου επιλογή.…
Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να έχει θετική στάση, ωστόσο εσωτερικά ακούγονται διάφορες φωνές σχετικά με το δικαίωμα στην τεκνοθεσία. Υπέρ του γάμου και της τεκνοθεσίας ομόφυλων ζευγαριών δηλώνει και η Νέα Αριστερά, με τον επικεφαλής της Αλέξη Χαρίτση να δηλώνει: «Η κοινωνία θα προχωρήσει. Η Νέα Αριστερά φέρνει πρόταση νόμου για ισότητα στον γάμο. Χτες ο κύριος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι έχει διαλέξει πλευρά: ανακοίνωσε ότι το αυτονόητο αίτημα της νομικής αναγνώρισης του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών μετατίθεται για το ασαφές μέλλον. Αυτή είναι η επιθυμία της αντιδραστικής πτέρυγας της Νέας Δημοκρατίας, των ομοφοβικών προκαταλήψεων και των θρησκόληπτων αντανακλαστικών».
Τα τρία ακροδεξιά κόμματα που είναι εντός Βουλής προφανώς και συντάσσονται κατά, με την Ελληνική Λύση να ζητά εκλογές και τη Νίκη να μιλά για δημοψήφισμα. Η ομοφοβία αποτελεί άλλωστε ίδιον των ακροδεξιών, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να δίνεται περισσότερος δημόσιος χώρος και χρόνος σε κακοποιητικές δηλώσεις.
Μετά από παλινωδίες μηνών λοιπόν, θα καταφτάσει αργοπορημένα στο κοινοβούλιο η ψήφιση του νομοσχεδίου για την ισότητα στο γάμο. Αν, εν τέλει, το νομοσχέδιο για τον γάμο αποκλείει την γονεϊκότητα με παρένθετη κύηση, η χώρα μας θα παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ως προς τα δικαιώματα των παιδιών που έχουν γεννηθεί από ομόφυλους γονείς στο εξωτερικό, μέσω παρένθετης κύησης.
Το 2022 μάλιστα η Ελβετία καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της οικογενειακής ζωής του παιδιού που είχε γεννηθεί με παρένθετη κύηση στην California.
Κάθε φορά που η Ελλάδα κατοχυρώνει λειψά δικαιώματα, θα καταδικάζεται διεθνώς και έπειτα, θα καταβάλλει αποζημιώσεις.
Η ισότητα (πρέπει να) είναι απλή, ξεκάθαρη και καθολική. Είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, χωρίς ερωτηματικά. Ουσιαστική ισότητα, τελεία και παύλα.