Πλέον ένα πολύ μεγάλο μέρος των Αθηναίων δυστυχεί μέσα στο αμάξι του. Ίσως δεν ονειρευόσουν αυτήν την κατάσταση, όταν πρωτοέμπαινες στο καινούργιο σου αυτοκίνητο ανακουφισμένος/-η που δεν θα εξαρτάσαι από λεωφορεία, τρόλεϊ και μετρό.
Λεωφόρος Κηφισού, ώρα αιχμής. Στο Google λέει ότι κάποιο ατύχημα έχει γίνει στο ύψος της εξόδου για Περιστέρι. Είσαι ακόμα στη Νέα Φιλαδέλφεια αλλά δεν κινείται τίποτα. Αυτή θα είναι ακόμα μία φορά που οι χοντρικά 2 ώρες της ημέρας που ξοδεύεις μέσα στο αμάξι θα γίνουν 2,5 ή και 3. Σίγουρα όχι αυτό που ονειρευόσουν, όταν πρωτοέμπαινες στο καινούργιο σου αυτοκίνητο ανακουφισμένος/-η που δεν θα εξαρτάσαι από Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, πχ.: λεωφορεία, τρόλεϊ και μετρό.
Στην ελληνική κοινωνία, το πέρασμα προς την ωριμότητα συνδέεται με διάφορα στάδια τα οποία περνάει το άτομο. Ένα από αυτά τα στάδια, για τα μέλη μικροαστικών και μεσοαστικών οικογενειών, σαν μέρος της αυτοεκπλήρωσης του ατόμου ήταν –και ενδεχομένως είναι ακόμα– η πρώτη αγορά ιδιόκτητου αυτοκινήτου.
Συνήθως, λοιπόν, κάπου μέσα στα φοιτητικά χρόνια, μπαίνεις σε μία διαδικασία να μάθεις να οδηγείς. Στάδιο πρώτο. Στη συνέχεια, περίπου στο τέλος της ακαδημαϊκής ζωής και στο πέρασμα στην περιβόητη αγορά εργασίας, ερχόταν και η αγορά του αυτοκινήτου. Στάδιο δεύτερο. Κλασικό δώρο πτυχίου των πιο ευκατάστατων οικογενειών στα παιδιά τους. Κλασικό δώρο στον εαυτό σου, όταν έχεις μπει στη διαδικασία να βγάζεις τα πρώτα λεφτά.
(ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI)
Αν το σκεφτείς, δεν είναι παράλογο. Το να έχεις το δικό σου αυτοκίνητο, σού προσφέρει μία πρωτόγνωρη ανεξαρτησία. Μπορείς να πας όπου θες, όποτε θες και το σημαντικότερο χωρίς να χρειάζεται να εξαρτάσαι από κανέναν. Ούτε από γονείς ούτε από φίλους ούτε φυσικά από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Υπήρχε δε μία κοινωνική πίεση προς όσους δεν έχουν δίπλωμα ή αυτοκίνητο. Το να κινείσαι χωρίς αμάξι αντιμετωπίζεται κάπως σαν μία καθήλωση στην εφηβεία.
Δυστυχώντας μέσα στο αυτοκίνητο
Το αποτέλεσμα αυτής της στρεβλής εικόνας αυτοεκπλήρωσης το βλέπουμε τις καθημερινές στις 9 το πρωί ή στις 5 το απόγευμα, στην Κηφισίας, στον Κηφισό, στη Συγγρού και στη Μεσογείων. Κάθε οικογένεια και τρία αυτοκίνητα, κάθε αυτοκίνητο και λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω αναμονής στο φανάρι.
Μέσα σε όλα αυτά ήρθε και η πανδημία να δώσει το τελειωτικό χτύπημα. Πλέον ένα πολύ μεγάλο μέρος των Αθηναίων δυστυχεί μέσα στο αμάξι του.
Aν εμπιστευτούμε τα στατιστικά που έχουμε από την Eurostat, για το 2021 η Ελλάδα βρισκόταν κάπου στη μέση ως προς τη χρήση αυτοκινήτων ανά 1000 κατοίκους. Ταυτόχρονα όμως ήταν και μία από τις χώρες με τις πιο εκρηκτικές ανόδους σε σχέση με το 2001. Παρακάτω ο πίνακας:
Τι σημαίνει αυτό; Ότι ένα κράτος με ούτως ή άλλως κακές υποδομές ως προς το δίκτυο συγκοινωνιών της φορτώθηκε με πολλές χιλιάδες περισσότερα αυτοκίνητα. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν σκεφτεί κανείς το πόσο ετεροβαρής χώρα είναι η Ελλάδα με σχεδόν τον μισό πληθυσμό της να έχει στριμωχτεί εντός Αττικής, ενώ πρέπει να συνυπολογίζουμε ότι τα στατιστικά αφορούν το 2021, με την κατάσταση να έχει σαφώς χειροτερέψει.
Το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της συνθήκης το βλέπουμε στη ζωή μας. Οι άνθρωποι που εργάζονται μακριά από τη δουλειά τους, ιδίως δε όσοι χρειάζεται να περάσουν από το κέντρο της πόλης, μπορεί να σπαταλούν συνολικά 1 και 2 ώρες από τη ζωή τους μέσα στο αυτοκίνητο, κολλημένοι στην κίνηση. Σε αυτό μπορεί να προστεθεί κάλλιστα και η ώρα αλλά και το άγχος για την περιβόητη αναζήτηση του πάρκινγκ.
Μοιάζει μάλλον αυταπόδεικτο ότι το να ξοδεύει κανείς 2 ώρες από τη ζωή του μέσα σε ένα μεταλλικό κουτί, χωρίς να μπορεί να απεγκλωβιστεί, επηρεάζει τελικά τη διάθεση και την ψυχική υγεία. Για όποιον δεν πείθεται, υπάρχουν και έρευνες που το αποδεικνύουν. Η αίσθηση ελευθερίας που ένιωθες ότι θα σου έφερνε το αυτοκίνητο, όταν το αγόρασες, έχει καταδικαστεί. Στη θέση της έρχεται το άγχος, η οργή, το ξεβόλεμα και τελικά η κακή διάθεση.
Μήπως να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τα μέσα;
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι ειδικά η Αθήνα είναι μία πόλη μεγάλων αποστάσεων και ότι η χρήση ποδηλάτου είναι τελείως εκτός της κουλτούρας μας, μοιάζει να υπάρχει μόνο μία εναλλακτική: Να αρχίσουμε και πάλι να χρησιμοποιούμε τα μέσα. Αν όχι καθημερινά, έστω να βάλουμε και τα μέσα στον ορίζοντα των μετακινήσεών μας στην πόλη.
Ξέρω ότι και μόνο η σκέψη να περιμένεις έναν γεμάτο συρμό του μετρό είναι τρομακτική. Ξέρω επίσης ότι το να εγκαταλείψεις την αποκλειστικότητα της μετακίνησης με αυτοκίνητο είναι κάτι πολύ δύσκολο. Σαν να βγαίνεις από τοξική σχέση. Γιατί να μην το σκεφτούμε όμως λίγο καλύτερα;
(ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI)
Ξεκάθαρα μία τέτοια επιλογή θα κάνει πιο εύρυθμη τη ζωή σε αυτή την πόλη, ενώ κάνει καλό και στο περιβάλλον. Δεν είναι όμως μόνο ζήτημα κοινού οφέλους. H εξάρτηση από το αυτοκίνητο αποδεδειγμένα κάνει κακό στην υγεία, ενώ ξεκάθαρα υπάρχουν μέρες που η ταλαιπωρία στην Κηφισίας είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από αυτήν σε κάποιο συρμό του μετρό.
Υπάρχει όμως και ένας αστερίσκος σε όλα αυτά. Αστερίσκος που είναι πολύ σημαντικός. Για να έχει νόημα οτιδήποτε από όλα αυτά, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η κατάσταση στα ΜΜΜ. Να πυκνώσουν τα δρομολόγια, να μειωθεί η τιμή τους, να βελτιωθούν οι υποδομές τους (κυρίως όσον αφορά τον στόλο των λεωφορείων), να καλύπτουν πιο πολλές ώρες της ημέρας και φυσικά να γίνουν πιο ασφαλή για όλους και κυρίως, όλες.
Δυστυχώς, οι άνθρωποι στα μεγάλα αστικά κέντρα δεν έχουν καταλάβει πόσο σημαντικός παράγοντας για την ποιότητα της ζωής τους είναι ο τρόπος που μετακινούνται καθημερινά μέσα στην πόλη. Ας διεκδικήσουμε κάτι καλύτερο για τη ζωή μας.