Είναι slammer, βιβλιοπώλης στους Αμπελόκηπους και πρωταθλητής Ελλάδος για το ‘23 που ετοιμάζεται να πάει στο Βέλγιο για το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Με αυτήν την αφορμή, μιλά για την ποίηση (προφορική –και όχι μόνο) στην Αναστασία Βαϊτσοπούλου.
Είναι αστείος, πολιτικοποιημένος και φεμινιστής. Ο Μανώλης Νανούρης σπούδασε Οικονομικά, Κινηματογράφο, Πολιτιστική Διαχείριση και γράφει τραγούδια, ποιήματα, διηγήματα και δοκίμια. Στην ποίησή του μιλά για την ψυχική υγεία, τα κοινωνικά στίγματα, την αποξένωση από εμάς και τους γύρω μας, για τις ρευστές ταυτότητες, για το ερωτικό πλησίασμα και τέλος, για την ίδια την ποίηση.
Πέρυσι, κέρδισε το ελληνικό πρωτάθλημα Poetry Slam και ετοιμάζει την πρώτη του ποιητική συλλογή, η οποία θα εκδοθεί από το Poetry Slam GR ως το έπαθλο για την πρώτη θέση.
Το 2021 άνοιξε ένα βιβλιοπωλείο στους Αμπελόκηπους, το «Σελίδα 17», στο οποίο και εργάζεται. Έχει συνδιοργανώσει και συμμετάσχει στην 1η αντιρατσιστική συναυλία Απειράνθου Νάξου και έχει δημιουργήσει μικρού μήκους ταινίες, μουσικά βίντεο και θεατρικά τρέιλερ, παρότι δηλώνει τεχνολογικά αναλφάβητος.
Αυτές τις μέρες, ετοιμάζει και την βαλίτσα του για Βέλγιο, καθώς θα λάβει μέρος στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Poetry Slam στην Αμβέρσα, στις 20 Ιανουαρίου.
Ας ξεκινήσουμε από το poetry slam, θες να μας πεις λίγα πράγματα για το τι είναι και την ιστορία του;
Είναι ένα παιχνίδι προφορικής ποίησης με διαγωνιστικό χαρακτήρα. Ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80 στο Σικάγο από τον Marc Kelly Smith κι έχει τις ρίζες του στη γενιά beat (Jack Kerouac, Allen Ginsberg, William S. Burroughs). Στην Ελλάδα το έφερε ο Μάκης Μούλος το 2018. Οι κανόνες ποικίλουν από χώρα σε χώρα. Εδώ, το κείμενο το λες από μνήμης κι αν ξεχάσεις τα λόγια σου, αυτοσχεδιάζεις. Το ‘χεις γράψει εσύ και το γράφεις για να ειπωθεί. Είναι ένα ποιητικό μονόπρακτο.
Στο Poetry Slam ο πομπός είναι ισότιμος με τον δέκτη, κι όταν λέμε δέκτη δεν εννοούμε τον κριτικό ποίησης, η καθεμία κι ο καθένας μπορούν να καταλάβουν αν αισθάνθηκαν κάτι κι αυτό αρκεί. Έτσι, υπάρχει κάθε φορά μια διαφορετική κριτική επιτροπή πέντε ατόμων απ’ το κοινό που επιλέγονται τυχαία και αποφασίζουν για την/τον νικήτρια/-τή. Κάθε slammer έχει μέχρι τρία λεπτά για να κάνει επί της ουσίας μια εξομολόγηση. Σε κάθε event συμμετέχουν 10 άτομα -ανεξαρτήτως εμπειρίας- κατόπιν κλήρωσης. Στο τέλος της περιόδου, το άτομο με την υψηλότερη συγκεντρωτική βαθμολογία, είναι η/ο νέα/ος champion της περιόδου και συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποίησης slam.
Πότε και πώς ξεκίνησες εσύ να ασχολείσαι με poetry slam;
Το πότε είναι απλό. Ξεκίνησα πριν από δύο περίπου χρόνια. Το πώς είναι πιο σύνθετο, αλλά θα προσπαθήσω να ‘μαι σύντομος. Για πρώτη φορά, ενδιαφέρθηκα έντονα για την ποίηση πριν από καμιά δεκαετία. Να ‘ναι καλά το σινεμά! Είχα δει σ’ ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στο Άστυ το Total Eclipse της Ανιέσκα Χόλαντ. Αυτή η ταινία πραγματεύεται τη ζωή του Ρεμπώ και την οριακή σχέση του με τον Βερλαίν. Το επόμενο πρωί πήγα κι αγόρασα όλες τις ποιητικές συλλογές του Ρεμπώ και μια ανθολογία γαλλικής ποίησης. Με δυσκόλεψαν αρκετά, αλλά συνδέθηκα.
Λίγο καιρό μετά, είδα την Παραγγελιά του Τάσιου και ήρθα σε επαφή με τα ποιήματα της Γώγου και το ερμηνευτικό της χάρισμα φυσικά. Έπειτα, ήταν οι εκπομπές του Ρένου Αποστολίδη που διάβαζε τα ποιήματα με ορμή κι αμεσότητα, κάτι που προσπάθησα να ξεσήκωσω. Θυμάμαι να διαβάζω μεγαλόφωνα πρώτα μόνος και μετά σε κοντινούς μου ανθρώπους ποιήματα κυρίως του Καβάφη και του Καρυωτάκη.
Τέλος, οι πρόζες κι οι αυτοσχεδιασμοί του Τζίμη Πανούση, συνδυαστικά με τα spoken word της Λένας Πλάτωνος και των Lost Bodies εδραίωσαν την αγάπη μου για την προφορική ποίηση και την performance εν γένει. Αυτά όσον αφορά τις επιρροές. Από ‘κει και πέρα, εγώ τραγούδια έγραφα από παιδί, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία μάλλον, άσε που σου υποσχέθηκα να ‘μαι σύντομος.
Πριν από πέντε χρόνια, λοιπόν, αντί για ευχαριστίες στη διπλωματική μου έγραψα το πρώτο μου ποίημα κι έκτοτε, αν εξαιρέσεις μια-δυο φορές, τα παράτησα. Για να είμαι ειλικρινής, αμφιβάλλω αν θα το ξανάπιανα. Έλα όμως που υπάρχουν και απρόοπτα. Έτσι, τριάμισι χρόνια πριν (νομίζω σ’ έχω κουράσει με τα μπρος-πίσω, αλλά εμένα με βοηθάει) βίωσα ένα μανιακό επεισόδιο και εισήχθηκα σε ψυχιατρική κλινική. Έμεινα μέσα για ένα μήνα και μόλις βγήκα ήθελα να πεθάνω. Το στίγμα είναι πολύ βαρύτερο απ’ τη διπολική διαταραχή καθεαυτή. Δηλαδή παίρνεις ένα-δυο χαπάκια κάθε πρωί, κάνεις και λίγο ψυχοθεραπεία (αν έχεις τα χρήματα βέβαια, αλλά τι δεν είναι ταξικό;) κι είσαι λειτουργικός και με το παραπάνω. Όχι όμως. Άπαξ και νοσηλεύτηκες είσαι παρίας.
Άρα, αυτός στάθηκε ο λόγος που αποφάσισες να γράψεις;
Ναι. Αφενός, μιλώντας ανοιχτά για κάτι τέτοιο, μαθαίνεις να στέκεσαι στα πόδια σου. Αφετέρου, νιώθεις ότι μπορεί να δώσεις θάρρος και σε κάποιο παιδί που ντρέπεται και κρύβει κάποια αντίστοιχη εμπειρία. Να σημειώσω βέβαια ότι καθοριστική ήταν κι η σχέση μου με μια κοπέλα που με βοήθησε τόσο στην επούλωση του τραύματος, όσο και στο να ξαναρχίσω να γράφω. Από ‘κείνη έμαθα το poetry slam.
Τι σου προσφέρει δηλαδή η ενασχόληση με αυτό;
Μου δίνει μεγάλη ελευθερία έκφρασης. Μου δίνει το παιχνίδι. Μου δίνει τη συναναστροφή με υπέροχους ανθρώπους. Μου δίνει την ευκαιρία να μιλήσω σε όσα παιδιά, μικρά και μεγάλα, νιώθουν χαμένα, ξεχασμένα στο περιθώριο και να τους πω ότι δεν είναι μόνα. Κανένα τους. Αυτά μου δίνει. Κι εγώ του δίνω την ψυχή μου, αλλιώς δεν θα το ‘κανα.
Πού μπορεί κανείς να παρακολουθήσει poetry slam;
Μπαίνεις στη σελίδα του Poetry Slam Gr και μαθαίνεις πότε είναι η επόμενη εκδήλωση. Συνήθως, γίνεται κάθε μήνα. Έχει αλλάξει αρκετές στέγες, αλλά αυτή την περίοδο κατοικεί στο Six Dogs. Διοργανώνεται σταθερά απ’ τη Μαρία Μπάκα και τον Μάκη Μούλο και προσελκύει όλο και περισσότερα άτομα. Κι εγώ ως θεατής ξεκίνησα και μετά ανέβηκα στη σκηνή. Κι είναι αλήθεια εθιστικό. Και το ένα και το άλλο.
Τι συμβαίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο;
Για να είμαι ειλικρινής δεν το ξέρω. Αλλά αν με ρωτήσεις σε δύο εβδομάδες, κάτι θα ‘χω να σου πω.
Γιατί σε δύο εβδομάδες;
Στις 20 Ιανουαρίου συμμετέχω στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα poetry slam που γίνεται στην Αμβέρσα, στο Βέλγιο, ως περσινός νικητής του ελληνικού poetry slam. Θα συμμετέχουμε τριάντα slammers από διαφορετικές χώρες κι όσοι μπουν στην πρώτη δεκάδα θα προκριθούν στο παγκόσμιο πρωτάθλημα poetry slam που γίνεται το φθινόπωρο στο Τόνγκο της Αφρικής. Όπως και να πάει όμως, θα ‘ναι ξεχωριστή εμπειρία.
Καλή επιτυχία σου εύχομαι! Πώς νιώθεις;
Κοίτα, πάνω απ’ όλα είμαι ενθουσιασμένος. Το βλέπω σαν ένα δεύτερο Erasmus. Αλλά δεν σου κρύβω ότι μόλις μπήκε ο Γενάρης άρχισα ν’ αγχώνομαι. Το καλό είναι ότι όσο πλησιάζει ο καιρός το παίρνω απόφαση και ηρεμώ. Μ’ έχουν βοηθήσει αρκετά οι κουβέντες με φίλους όπως κι αυτό που μου λέει η ψυχαναλύτριά μου: «Θυμίσου γιατί το κάνεις».
Παράλληλα, άνοιξες και το δικό σου βιβλιοπωλείο, τη Σελίδα 17, στους Αμπελόκηπους. Τι σε ώθησε σε αυτήν την κίνηση και τι προσπαθείς να «περάσεις» μέσα από αυτό και τις εκδηλώσεις που διοργανώνεις;
Το άνοιξα καταρχάς για να βιοποριστώ με τρόπο που θα μου είναι ευχάριστος. Το ξέρω ότι είναι σπάνιο και νιώθω πολύ τυχερός. Απο ‘κει και πέρα, το όνειρό μου για τη «Σελίδα 17» είναι να συμβάλει στη δημιουργία μιας συμπεριληπτικής κοινότητας σε επίπεδο γειτονιάς αρχικά και μακάρι σιγά – σιγά να εξαπλωθεί. Ήδη συζητάμε για κοινές δράσεις με τον «Καπετάνιο» στην Απείρανθο (Νάξος) και με το «Ιδιώνυμο» στον Κορυδαλλό. Και βλέπουμε.
Ως slammer, πώς βλέπεις τη σύγχρονη ελληνική ποίηση;
Απ’ αυτά που έχω διαβάσει, είμαι πολύ αισιόδοξος. Συνήθως ακούμε απαξιωτικά σχόλια για κάθε σύγχρονη έκφραση στην τέχνη και ρομαντικοποιούμε το παρελθόν. Το ‘κανα κι εγώ, αλλά πια δεν το βλέπω έτσι. Δυόμισι χρόνια πριν που άνοιξα το βιβλιοπωλείο, έχω έρθει σε επαφή με το έργο πολλών νέων ποιητών και συγγραφέων όπως της Δήμητρας Αγγέλου, του Χάρη Καλαϊτζίδη κι αρκετών άλλων που η ποίηση ανθίζει στα κείμενά τους.
Τα ποιήματα υπάρχουν και περιμένουν να τ’ ανακαλύψουμε. Απλώς θέλει λίγο ψάξιμο και πολύ μοίρασμα. Αλλά δεν φτάνει να θες να συμβεί κάτι. Ξεκίνα να το φτιάχνεις.