Κι αν ξεκινούσα με μία ερώτηση, αυτή θα ήταν: «Ποιο είναι αυτό το κορμί που έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου ανά τους αιώνες;»
Η απάντηση, βέβαια, έρχεται εύκολα, σαν να εννοείται. Δυστυχώς, όμως, ακόμη και σήμερα, ύστερα από τόσους αγώνες και χωρίς οι σκοτεινές ιστορίες του παρελθόντος να αποτελούν παράδειγμα, υπάρχουν γυναίκες που στερούνται του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση. Και ίσως το μεγαλύτερο κακό να μην είναι οι ιστορίες αυτές καθαυτές αλλά το ότι πλέον, ύστερα από τόσα που συμβαίνουν γύρω μας, καμία είδηση κατάχρησης ή κακομεταχείρισης που έρχεται στο φως, δεν μας σοκάρει.
Είναι που συνηθίσαμε το καθεστώς αυτό. Συνηθίσαμε να ακούμε πως οι γυναίκες παλαιότερα υπέφεραν και δεν ανήκαν ουσιαστικά στον εαυτό τους, αλλά στο συμφέρον του εκάστοτε κακοποιητή.
Τί γίνεται, όμως, όταν στη θέση του κακοποιητή είναι ένα ολόκληρο κράτος;
Ο Gustave Flaubert είχε πει κάποτε πως: «Η Γη έχει τα όριά της, όμως η ανθρώπινη βλακεία δεν έχει όρια» – και εδώ θα έρθουμε να προσθέσουμε και την ανθρώπινη ευρηματικότητα.
Θα λέγαμε ψέματα αν ξεκινούσαμε υποστηρίζοντας πως προκαλεί σοκ η είδηση ότι δεκάδες γυναίκες στη Γροιλανδία καταγγέλλουν παράνομη τοποθέτηση σπιράλ εν αγνοία τους από γιατρούς, κατόπιν συνεννόησης με την τότε κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να κρατηθεί υπό έλεγχο η αύξηση του γηγενή πληθυσμού της τότε Γροιλανδίας.
Ναι μεν είναι στενάχωρο και εξοργιστικό το γεγονός ότι η είδηση δεν σόκαρε, αλλά ήρθε να επιβεβαιώσει για ακόμη μία φορά αυτά που ήδη ξέρουμε.
Όλα επιτρέπονται στο βωμό του συμφέροντος, ειδικά αν αυτά αφορούν τις γυναίκες
Η καταγγελία προς το κράτος έρχεται από μία ομάδα 67 γυναικών, οι οποίες ξεκίνησαν έναν αγώνα τόσα χρόνια μετά, για να βρουν τη δικαίωση έναντι στις ανυπολόγιστα μεγάλες βλάβες που υπέστησαν. Πιο συγκεκριμένα, καταγγέλλεται πως μεταξύ του 1966 και του 1970, περίπου 4.500 γυναίκες, το 35% περίπου των γυναικών δηλαδή κοντά σε ηλικία τεκνοποίησης, υποβλήθηκαν σε μία μαζική, παράνομη, προσπάθεια στείρωσης.
Μάλιστα, πολλά από τα ανυποψίαστα θύματα ήταν κορίτσια μόλις 13 χρονών. Τα μικρά κορίτσια, κατά τη διάρκεια σχολικών εξετάσεων, έπεσαν θύματα της κρατικής αυτής αυθαιρεσίας με τα περισσότερα από τα ενδομήτρια σπειράματα που χρησιμοποιήθηκαν, να είναι πολύ μεγαλύτερα σε μέγεθος σε σχέση με τα μη ολοκληρωμένα σώματά τους. Το αποτέλεσμα ήταν να προκληθούν σοβαρές επιπλοκές ή και μόνιμη στειρότητα. Οι περισσότερες, μάλιστα, γυναίκες εξακολουθούσαν να φέρουν το σπιράλ μέχρι να το εντοπίσει ο γυναικολόγος τους, χρόνια αργότερα.
Η ακτιβίστρια Naja Lyberth, που ήταν και η πρώτη καταγγέλλουσα το 2017, δήλωσε πως ενώ η ίδια στάθηκε τυχερή αποκτώντας έναν γιο, πολλές από τις ομοιοπαθούσες δεν τα κατάφεραν, καταγγέλλοντας μάλιστα αιμορραγίες, λοιμώξεις και φριχτούς πόνους.
Οι γυναίκες, παρ’ όλα αυτά, δεν είναι πολύ αισιόδοξες για την αντίδραση της κυβέρνησης με την Υπουργό Υγείας και Εσωτερικών, Sophie Løhde, να δηλώνει: «Πρόκειται για ένα βαθύτατα τραγικό θέμα και οι ιστορίες των γυναικών αυτών μου έχουν κάνει μεγάλη εντύπωση. Είναι επιτακτική ανάγκη να διερευνήσουμε διεξοδικά αυτό το θέμα, γι’ αυτό και μια ομάδα ερευνητών διεξάγει ήδη μια ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα».
Η ολοκλήρωση της έρευνας αναμένεται τον Μάιο του 2025, με τα θύματα να αρνούνται να περιμένουν το πόρισμά της, καταγγέλλοντας πως τα χρόνια που περίμεναν στη σιωπή είναι ήδη αρκετά. Στις 2 Οκτωβρίου, έστειλαν γεμάτες ελπίδα και οργή, ένα αίτημα στην πρωθυπουργό της Δανίας, Mette Frederiksen, ζητώντας αποζημίωση από το δανικό κράτος ύψους 300.000 κορώνων, προειδοποιώντας πως, αν δεν εισακουστούν, θα προσφύγουν στη δικαιοσύνη.
Μακάρι να μπορούσε ένας αισιόδοξος επίλογος, που μας απαλλάσσει από φόβους, να κλείσει αυτή την τόσο δυσάρεστη ιστορία
Εντούτοις, η ζωή η ίδια μας επιβεβαιώνει καθημερινά πως εκατομμύρια γυναίκες ανά τον κόσμο ακόμη υποφέρουν, πασχίζοντας να διεκδικήσουν τα αυτονόητα. Αλλά οι φωνές που εξακολουθούν να προσπαθούν να ακουστούν, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες αποσιώπησής τους, αποτελούν το φως μέσα στο σκοτάδι των καταλοίπων των προηγούμενων ετών.