Τα χαρακτηριστικά ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Στην Ελλάδα, ο εργασιακός στίβος αποτελεί χρόνια πληγή, λόγω του υπερκορεσμού, των πενιχρών μισθών και των ιδιόμορφων συνθηκών, εξαιτίας απολυταρχικών συμπεριφορών και πρακτικών εκμετάλλευσης. Αν μη τι άλλο, το αίσθημα δυσφορίας που συνδέεται με την εργασία είναι απόλυτα εύλογο μεν, καθόλου φυσιολογικό δε. Αντιθέτως, οι ανεπτυγμένες εταιρείες διεθνούς βεληνεκούς υπογραμμίζουν τη σημασία του ενδιαφέροντος εκ μέρους των εργαζομένων σε συνάρτηση με τις αρμοδιότητες της εκάστοτε θέσης εργασίας. Υπό αυτό το πρίσμα, η συνεργασία διαπνέεται από εκατέρωθεν οφέλη, με προοπτικές να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα.
Ζητήματα υψίστης σημασίας, τα οποία δεν φαίνεται να έχουν γίνει πλήρως αντιληπτά στα ελληνικά εδάφη.
Αναγνωρίζοντας την τοξικότητα
Σε γενικές γραμμές, ως «τοξικό εργασιακό περιβάλλον» ορίζεται οποιοσδήποτε χώρος εργασίας προκαλεί άβολες καταστάσεις, όπως κι αν μεταφράζεται αυτό. Ενδεχομένως, επικρατεί η αίσθηση της απόστασης από άλλους συναφέλφους, η έλλειψη υποστήριξης και ομαδικού πνεύματος ή απουσία κοινής σύμπνοιας με τα υπόλοιπα μέλη της εταιρείας.
Επιπρόσθετα, η οικονομική πτυχή διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο πλαίσιο μιας συνεργασίας, καθώς συνδέεται με την εκτίμηση της εργοδοσίας στις ικανότητες και στην προσφορά του εκάστοτε εργαζομένου. Παράλληλα, η εταιρική πολιτική δύναται να δράσει καταλυτικά στην εργασιακή καθημερινότητα ολόκληρης της ομάδας. Σε αυτό το πλαίσιο, πρακτικές micromanagement υποδηλώνουν επισφάλεια, απουσία εμπιστοσύνης και αυταρχισμό, στοιχεία θεμελιώδη για την ομαλή και απροβλημάτιστη συνεργασία μακροπρόθεσμα.
Υποσκάπτοντας τα εργασιακά δικαιώματα
Κάθε σύμβαση εργασίας συμπεριλαμβάνει το συμφωνηθέν ωράριο, τη μηνιαία αμοιβή και τις αρμοδιότητες των νέων συνεργατών. Ως εκ τούτου, εξαρχής οι όροι είναι σαφείς και υπόκεινται στην τρέχουσα εργασιακή νομοθεσία. Κατά μέσο όρο, όμως, στις ελληνικές εταιρείες η αυστηρή τήρηση του εργασιακού ωραρίου κατακρεουργείται. Εν ολίγοις, εργαζόμενοι οι οποίοι αποχωρούν εγκαίρως από την επιχείρηση, κιδυνεύουν να θεωρηθούν οκνηροί ή αδιάφοροι σπό τους εργοδότες. Δυστυχώς, η συλλογική εργασιακή κουλτούρα φαίνεται να αποδέχεται την εκτενέστερη παραμονή στον χώρο εργασίας, ως ένδειξη καλής θέλησης.
Επιπλέον, στο υπογεγραμμένο συμβόλαιο δεν αναγράφεται η ανοχή απέναντι σε δεσποτικές συμπεριφορές, υποβαθμίζοντας τους υπαλλήλους με τη χρήση προσβλητικών βερμπαλισμών. Τέτοιου είδους στάσεις εμπίπτουν στο φάσμα του εργασιακού bullying και συνιστούν αναγκαία την παρέμβαση της Επιθεώρησης Εργασίας.
Οι δυσμενείς συνέπειες, βάσει ερευνών
Μια μελέτη του 2020 στο International Journal of Environmental Research and Public Health, απέδειξε ότι ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον «μπορεί να είναι επιζήμιο και να οδηγήσει σε περιττό στρες, εξουθένωση, κατάθλιψη και άγχος σε όσους εργάζονται μέσα σ’ αυτό».
Εκτός αυτού, υποστήριξε ότι η αρνητικότητα που προκαλείται είναι μεταδοτική, με αποτέλεσμα να εξαπλώνεται και σε όλους τους εργαζόμενους, επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα της εργασίας τους συλλήβδην. Ακόμη, έδειξε ότι η ευημερία των εργαζομένων αυξάνει την απόδοσή τους, ενώ ένα υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον «δημιουργεί βιωσιμότητα στη συνολική απόδοση της εκάστοτε επιχείρησης».
Με δυο λόγια, ένας τοξικός χώρος εργασίας είναι επιβλαβής για όλους –εργαζόμενους και εργοδότες–ανεξαιρέτως. Το άγχος και το στρες που προκαλείται σε όσους απασχολούνται σε ένα τέτοιο περιβάλλον, επιβαρύνει και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, διότι είναι πολύ εύκολο να μεταφερθεί το άγχος και η πίεση στις οικογένειές τους, κατακερματίζοντας την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.