Ως γνωστόν, η ομαλή ενσωμάτωση στον εργασιακό στίβο δεν είναι απλή υπόθεση.
Υπάρχουν διάφορα τινά, τα οποία, διαχρονικά, ασκούν πίεση στους εργαζομένους. Ένα εξ αυτών είναι και η «τεμπελιά», η οποία στο μυαλό ορισμένων ισοδυναμεί με την ολοκλήρωση λιγότερων αρμοδιοτήτων έως το τέλος της ημέρας, ή με την αργή –σύμφωνα πάντα με πολύ συγκεκριμένες απόψεις– επεξεργασία ενός ζητήματος. Η σύγχρονη έρευνα, όμως, αποδεικνύει περίτρανα πως η τεμπελιά είναι απλώς ένας μύθος, συνυφασμένος με το αφήγημα της τοξικής παραγωγικότητας. Επί της ουσίας, στο υφιστάμενο εργασιακό τοπίο, πρόκειται για ένα «τέρας με δύο κεφάλια», που λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ποιοτική εργασία.
Η τοξική παραγωγικότητα στα χρόνια του καπιταλισμού
Όλα ξεκινούν από τη ζοφερή, καπιταλιστική πραγματικότητα. Εφόσον εξακολουθούν να τηρούνται αλώβητες οι ιεραρχίες στις εταιρείες, μοιραία αμελούνται κάποιες βασικές προσθήκες από την πλευρά των εργαζομένων που μπορούν, θεωρητικά, να διασφαλίσουν μια ομαλή εργασιακή πραγματικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, πολύ εύκολα μπορούν να καταπατηθούν τα ανθρώπινα και τα επαγγελματικά όρια των εργαζομένων, οι οποίοι ενδεχομένως να κατηγορηθούν ως «τεμπέληδες», δίχως να ανταποκρίνεται αυτό στην πραγματικότητα.
Η μυθολογική διάσταση της τεμπελιάς
Έχει αποτυπωθεί στη συλλογική μας συνείδηση πως η υπερεργασία και η υπερωρία είναι συνώνυμα της παραγωγικότητας και αντώνυμα της τεμπελιάς. Συν τοις άλλοις, λεξιλογικά δεν παρατίθεται ένας αντικειμενικός, επιβεβαιωτικός όρος, αφού, στο λεξικό, η «τεμπελιά» αποδίδεται ως: «Η αποφυγή της δουλειάς, η απροθυμία να αναλάβει κάποιος μια εργασία που απαιτεί προσπάθεια και κόπο». Επ’ ουδενί γίνεται αναφορά σε αριθμό αρμοδιοτήτων ή αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Επομένως, υπό αυτό το πρίσμα, δεν αποδεικνύεται η σύνδεση της της παραγωγικότητας με τον φόρτο εργασίας. Εντούτοις, γίνεται λόγος αποκλειστικά για αποφυγή και απροθυμία.
Εφόσον, λοιπόν, δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία ορίζουν την τεμπελιά, είναι αμφίβολη η εύστοχη χρήση του όρου, δίχως να εγκυμονούν ηθικά, εργασιακά ή κοινωνικά κωλύματα.
Η επιστημονική όψη του νομίσματος
Η Joanne Barron, ψυχολόγος και ιδρύτρια του κέντρου: «Trauma and Beyond Psychological», έχει δηλώσει σε συνέντευξή της στο Grey Journal: «[Η τοξική παραγωγικότητα] είναι ένας νέος όρος, αλλά ως έννοια έχει συζητηθεί εδώ και πολύ καιρό –ειδικά όσον αφορά την αμερικανική κουλτούρα και το πώς δεν εκτιμάται το άτομο. Εκτιμούμε την παραγωγικότητα, τον πλούτο, τα επιτεύγματα, το να είμαστε δραστήριοι και καλοί στη δουλειά μας –κάτι που δεν συμβάλλει θετικά στην ψυχική υγεία».
«Είναι τόσο βαθιά ριζωμένη αυτή η φιλοσοφία στην κουλτούρα μας, που ενδέχεται κι εμείς, ως γονείς, να μεταλαμπαδεύσουμε (λανθασμένα) στα παιδιά μας την πεποίθηση ότι πρέπει πάντα να είναι οι καλύτεροι σε όλα. Σίγουρα, όλοι θέλουμε τα παιδιά μας να είναι επιτυχημένα, αλλά πολλά εξ αυτών σήμερα είναι υπερβολικά ανταγωνιστικά. Από τη στιγμή που περνούν στο Πανεπιστήμιο, πρέπει να έχουν τις υψηλότερες επιδόσεις, ώστε μετέπειτα να βρουν την καλύτερη δουλειά και να έχουν τις μεγαλύτερες απολαβές. Όλα αυτά σχετίζονται άμεσα με την τοξική παραγωγικότητα».
«Όταν είμαστε διαρκώς υπό πίεση, το σώμα μας δεν χαλαρώνει. Αν αυτό γίνεται τακτικά, μπορεί να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στο νευρικό μας σύστημα. […] Εκτός αυτού, γνωρίζουμε ότι πολλές ασθένειες σχετίζονται με το στρες: Γαστρεντερικά προβλήματα, υπέρταση, παχυσαρκία, κατάθλιψη. Ακόμη, το προσδόκιμο ζωής μπορεί να μειωθεί εάν βρισκόμαστε συνεχώς σε στρεσογόνες καταστάσεις».