Από το «Πεθαίνουμε» του διευθυντή του νοσοκομείου της πόλης, μέχρι την αθώωση των ακτιβιστών που παλεύουν για «Γη και Ελευθερία», η Φαίη Τζανετουλάκου μίλησε για τη νίκη του κινήματος, φορώντας την μπλούζα με τον Βασίλη Μάγγο μέσα στο δικαστήριο.
Μετά την τελευταία εκλογική αναμέτρηση που έφερε για ακόμη μια φορά την επικράτηση του Αχιλλέα Μπέου στο Βόλο, πολλοί χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επικοινώνησαν τη δυσφορία τους για αυτό το αποτέλεσμα, ρίχνοντας στο πυρ το εξώτερο όλες κι όλους που κατοικούν εκεί.
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, κάτι που επιβεβαιώθηκε πριν λίγες μέρες, με τη δικαστική νίκη των ανθρώπων που μάχονται με τα θηρία για καθαρό αέρα και κατά της καύσης σκουπιδιών.
Με τη Φαίη Τζανετουλάκου, διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, μιλήσαμε για την απόφασή της να υψώσει το ανάστημά της και τη γροθιά της, μαζί με τους συναγωνιστές της απέναντι στα «ανίκητα» συμφέροντα, μέσα στο δικαστήριο.
Κάψτε τα όλα, μη μείνει τίποτα
«Στον Βόλο, εδώ και 100 χρόνια λειτουργεί η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, η γνωστή τσιμεντοβιομηχανία, η οποία πέρασε από διάφορα στάδια πωλήσεων. Μέσα από αυτές τις αγοραπωλησίες βρέθηκε να την αγοράζει τελικά η LafargeHolcim, μια Γαλλοελβετική εταιρεία. Η εταιρεία αυτή μαζί με άλλες τσιμεντοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, ζήτησαν άδεια για καύση απορριμμάτων – είναι σαν να καίνε πετρέλαιο, αλλά επιδοτούνται γι’ αυτό.
«Το ελληνικό δημόσιο έκανε δεκτό το αίτημα, μέσω αποφάσεων για τους περιβαλλοντικούς όρους και επί πρωθυπουργίας Σαμαρά μπήκαν οι πρώτες υπογραφές. Αργότερα, οι εταιρείες ζήτησαν να διευρυνθούν οι περιβαλλοντικοί όροι, πιθανότατα σαν αποτέλεσμα μιας μνημονιακής συνεργασίας και υπόσχεσης. Ο τότε Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Σωκράτης Φάμελλος, έδωσε το “οκέι“, ώστε με απόφαση του 2017, να μπορεί η συγκεκριμένη εταιρεία στον Βόλο να καίει 200.000 τόνους απορρίμματα».
«Ο ίδιος on camera δήλωσε ότι θα γίνει ένα πείραμα για να δούμε πώς θα λειτουργήσει αυτό που ονόμασε “κυκλική οικονομία”, προασπίζοντας φυσικά ακριβώς το αντίθετο. Πρόκειται για μια υπεροικονομία υπέρ της εταιρείας που οδηγεί όλη την ανακύκλωση στην καύση, ειδικά στην Ελλάδα που δέχεται διαρκώς πρόστιμα, επειδή βρίσκεται εγκληματικά πίσω στην ανακύκλωση», δήλωσε η Φαίη Τζανετουλάκου.
«Στο σημείο αυτό, η διδακτόρισσα υπενθύμισε ότι «το 2018, η Κίνα σταμάτησε να δέχεται τα απορρίμματα της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΑΓΕΤ που βρίσκεται 200 μέτρα από τα πρώτα βολιώτικα σπίτια, ξεκίνησε να φέρνει απορρίμματα από την Ιταλία στον Βόλο. Μπορείτε να αναζητήσετε το ντοκιμαντέρ του VICE “Τα πλοία του κακού”, αλλά κι αυτά που έχουμε υποτιτλίσει ως Επιτροπή Πολιτών: “Οι βρώμικες μπίζνες του τσιμέντου” και το “Καίγοντας το μέλλον”, έχουν πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία».
Όταν μαθεύτηκαν όλα αυτά, «η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας κατέθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας προσφυγή εναντίον της ΑΕΠΟ (Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων), διότι πρόκειται για κάτι πολύ οχληρό για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, καθώς έχουμε μια σωρεία επιδημιολογικών μελετών από το εξωτερικό που δείχνουν ότι το λεγόμενο RDF όταν καίγεται παράγει διοξίνες».
«Βέβαια, υπάρχει ο αντίλογος που λέει ότι τα μεγάλα εργοστάσια που είναι κατασκευασμένα ειδικά για την καύση του, λειτουργούν με διαφορετικές συνθήκες και τεχνολογία απ’ ό,τι οι τσιμεντοβιομηχανίες. Υποτίθεται ότι είναι πιο φιλικά για το περιβάλλον. Ακόμη και από αυτά, όμως, υπάρχουν μελέτες ότι η καύση του πλαστικού χλωρίου δημιουργεί διοξίνες».
«Οι διοξίνες δρουν βιοσυσσωρευτικά στον οργανισμό και ο μόνος τρόπος να τις αποβάλλει το ανθρώπινο σώμα είναι μέσω του θηλασμού», συνέχισε η Φαίη Τζανετουλάκου.
Πεθαίνοντας σε κάθε ανάσα: Οι ευθύνες και τα τετραπλάσια στατιστικά σε νοσήματα
«Ερχόντουσαν φορτηγά (καράβια), πήγαιναν γύρω από την ΑΓΕΤ. Τα δεμάτια άνοιξαν γεμάτα δύσοσμα υγρά, έπεφταν μπαταρίες κι αναπτήρες, σαν να παίρνεις τον πράσινο κάδο και να τον συμπιέζεις. Με την παρουσία εισαγγελέα έγιναν μετρήσεις από την ίδια την Περιφέρεια».
«Το ποσοστό υδραργύρου που βγήκε ήταν τρομερό. Την επόμενη ημέρα ξαναπάρθηκε δείγμα, μιας και η Περιφέρεια ισχυρίστηκε πως δεν είχε παρθεί δείγμα με σωστό τρόπο – το οποίο οι ίδιοι είχαν πάρει. Τη δεύτερη φορά, βγήκαν όλα μέλι-γάλα», ανέφερε η ίδια, τονίζοντας ότι θορυβήθηκαν πολύ».
Η Επιτροπή ΑΓΩΝΑ Πολιτών Βόλου κατά της καύσης απορριμμάτων δυνάμωσε, σύμφωνα με την Φαίη Τζανετουλάκου. «Αρχίσαμε να κάνουμε δικές μας μετρήσεις με γεωλόγους επιστήμονες της Επιτροπής, οι οποίες στάλθηκαν σε διαπιστευμένο εργαστήριο στον Καναδά, με όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Πρόκειται για τις μοναδικές μετρήσεις βαρέων μετάλλων που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στην πόλη μετά από τόσα χρόνια. Οι τιμές σε μέταλλα που διαπιστώσαμε ήταν πολύ ανησυχητικές, αρχής γενομένης του αρσενικού».
Όπως αναφέρει η διδακτόρισσα, «η εταιρεία – σε ΦΕΚ του 2017 – ισχυρίζεται ότι για αυτά που πρόκειται να κάψει δεν φέρει ευθύνη, ακόμη κι αν είναι οχληρά. Την καλύπτει δηλαδή ο νόμος 100%. Βέβαια, η παράγραφος από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο που αναφέρεται στο ύψος της καμινάδας που πρέπει να έχουν αυτές οι τσιμεντοβιομηχανίες ούτως ώστε τα απαέρια να φεύγουν μακριά και να μη δημιουργείται όχληση στις κατοικημένες περιοχές, δεν μεταφράστηκε στο Ελληνικό Δίκαιο».
«Γι’ αυτό προσφεύγουμε αυτήν τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιβάλλοντος κι αναλόγως πώς θα εξελιχθεί, θα καταφύγουμε και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια».
Πραγματοποιήθηκαν δύο μεγάλα συλλαλητήρια, τα οποία οργάνωσε η Επιτροπή ΑΓΩΝΑ Πολιτών Βόλου. «Μαζί μας ήταν και ο Ιατρικός Σύλλογος. Ο τότε διευθυντής του νοσοκομείου Βόλου είχε δηλώσει: “Πεθαίνουμε. Η ογκολογική έχει μεγαλώσει τέσσερις φορές”. Μετά από όλη αυτή την κινητοποίηση, η Περιφέρεια αποφάσισε να κάνει μια επιδημιολογική μελέτη, βάζοντας τη στη συνέχεια κάτω από το χαλί. Σύμφωνα λοιπόν με μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ που έγινε το 2019, o Βόλος είναι 3-4 φορές πάνω σε καρδιαγγειακά, αναπνευστικά, εγκεφαλικά και νεοπλάσματα από τον μέσο όρο της Ελλάδος».
Τον Απρίλη του 2019, είκοσι άτομα μπήκαν στον λιμένα της ΑΓΕΤ, ο οποίος δεν είναι ιδιόκτητος. «Είδαμε τις συνθήκες που επικρατούσαν. Μετά την άφιξη του καραβιού, βγαίνουν οι μπάλες τις οποίες εναποθέτουν στον αιγιαλό κι από εκεί τις βάζουν σε έναν ανοιχτό ταινιόδρομο για καύση στο φουγάρο. Καταφέραμε και παρατηρήσαμε πολλές παρανομίες της ΑΕΠΟ, γι’ αυτό καταθέσαμε ασφαλιστικά μέτρα για την ΑΓΕΤ».
«Εξαντλήσαμε δηλαδή όλες τις νόμιμες ενέργειες που θα μπορούσε να κάνει ένας πολίτης και που θα έπρεπε να γίνονται αυτεπάγγελτα από τους εισαγγελείς, αλλά και από την Περιφέρεια που είναι η ελεγκτική δύναμη».
Τον Ιούλιο, πληροφορήθηκαν ότι «το συγκεκριμένο καράβι δεν προέρχεται μόνο από την Ιταλία, αλλά ότι έχει κάνει κι άλλες στάσεις. Μια από αυτές, η Ουέλβα – η οποία τρέχει στα Διεθνή Δικαστήρια, γιατί δεν ξέρει τι να κάνει τα ραδιενεργά της απόβλητα. Πήγαμε στην Περιφέρεια, κάναμε αίτημα να σταματήσουν οι εργασίες να το ελέγξουμε, ενημερώσαμε και το Λιμεναρχείο».
«Ήρθε ο Αγοραστός για αυτοψία. Ήμασταν κι εμείς εκεί. Πήγαινε από εδώ κι από εκεί για να μας πει τελικά ότι θα γίνει μια μικρή παύση. Το απόγευμα σταματά η εκφόρτωση η οποία ξεκίνησε ξανά στις 2 τα χαράματα», είπε η Τζανετουλάκου.
Είχαν καλέσει κόσμο. «Είπα στον Στέλιο Λημνιό ότι δεν ωφελεί να έχουμε έξω το πανό μας, ότι πρέπει να πάμε μέσα να μιλήσουμε στους εργαζόμενους. Μια συμβολική πράξη πάνω στην οποία στηρίχτηκε η κατηγορία για διατάραξη κοινής ειρήνης και παράνομης βίας. Δεν υπήρξε καμία παράνομη βία, η μόνη βία που άσκησα ήταν στα κάγκελα που προσπαθούσα να πηδήξω μιας και ήταν πολύ ψηλά. Εγώ, ο Στέλιος κι ο Γιώργος Λέτσιος μπήκαμε στον χώρο της ΑΓΕΤ, του εργοστασίου».
«Αναρτήσαμε το πανό στον διάδρομο που περνά πάνω από τον δρόμο, στην πεζογέφυρα της ΑΓΕΤ. Το πανό δεν καταφερόταν εναντίον της ΑΓΕΤ, έλεγε ότι θέλουμε την υγεία μας. Το αναρτήσαμε και κάναμε το σήμα της νίκης. Κανείς δεν φώναζε κατά των εργαζομένων, αλλά κατά της αποικιοκρατικής πρακτικής, απέναντι σε μια εταιρεία που κάνει ό,τι γουστάρει».
«Το πανό μας το έβγαλαν αμέσως. Κατεβήκαμε κάτω και σταμάτησε η εκφόρτωση. Κάτσαμε μπροστά στο ασανσέρ όπου έμπαιναν οι μπάλες για να πάνε για καύση. Μείναμε εκεί μέχρι που έγινε μήνυση από την εταιρεία και ήρθε το Λιμενικό και μας έπιασε».
Το φθινόπωρο του 2019, ήρθε η δίκη για τα ασφαλιστικά μέτρα που είχε καταθέσει η Επιτροπή Αγώνα. «Ο πρωτοδίκης τους αθώωσε και την επόμενη ημέρα μάς ήρθε η αγωγή SLAPP. Για κάθε φορά που θα λέγαμε το όνομα Lafarge, θα πληρώναμε 1.000 ευρώ. Η δίκη δεν έγινε λόγω προσωπικού δικού μου κολλήματος κι έκτοτε την ανέβαλε διαρκώς η ΑΓΕΤ», είπε η ερευνήτρια.
Για τον Βασίλη – Ένας αγώνας και μια νίκη για όλη την πόλη
Το 2020 «παρά την καραντίνα, η αέρια ρύπανση στον Βόλο εξακολουθούσε να υφίσταται, σε μια περίοδο που μόνο η ΑΓΕΤ δούλευε. Έτσι, φτάσαμε στο τρίτο συλλαλητήριο, το οποίο διοργάνωσαν διάφορες συλλογικότητες του Βόλου. Το συλλαλητήριο αυτό κατέληξε στον ξυλοδαρμό του Βασίλη Μάγγου, το τραγικότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί. Έκτοτε μας πλάκωσε ένα μαύρο σύννεφο. Ο θάνατος του Βασίλη μας συντάραξε, δεν ξέραμε τι να κάνουμε», πρόσθεσε.
Το φθινόπωρο του 2021, η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία κατέθεσε προσφυγή στο ΣΤΕ και για τη δεύτερη ΑΕΠΟ. «Μας καταδίκαζε σε πέντε καράβια το μήνα. Μια απόφαση που περιμέναμε με αγωνία και που γι’ αυτήν μιλάμε σήμερα εδώ».
«Στον Βόλο που ο Μπέος λέει ότι η ΑΓΕΤ θα καίει ό,τι γουστάρει και η Περιφέρεια προπαγανδίζει μόνο ψέματα για μετρήσεις χωρίς τίποτα έμπρακτο, βγήκε και η Συμμαχία για τον Βόλο – άνθρωποι από όλα τα κομμάτια της κοινωνίας – με πρόταγμα “Τέρμα στην καύση απορριμμάτων” κάτι πολύ σημαντικό για εμάς μιας κι ο αγώνας μας έγινε αγώνας όλης της πόλης».
Στο δικαστήριο δικαζόταν η Φαίη Τζανετουλάκου, ο Στέλιος Λημνιός και ο Γιώργος Λέτσιος. Οι άνθρωποι που μπήκαν μέσα στην ΑΓΕΤ. «Το ΣτΕ αποφάσισε ότι επειδή δεν υπήρξε διαβούλευση με τους πολίτες και τις οργανώσεις, δεν επιτρέπεται να έρχονται καράβια από τη θάλασσα χωρίς να ξέρουμε τι είναι. Η ΑΓΕΤ, δεν μπορεί πλέον να φέρνει 25.000 τόνους σκουπίδια το μήνα, επίσης δεν θα έχει την επιδότηση που έπαιρνε. Η καύση για την ίδια την ΑΓΕΤ τελείωσε».
«Πρόκειται για μια τεράστια επιτυχία του κινήματος, των ανθρώπων που τα βράδια ξενυχτούσαμε μαζεύοντας ένα-ένα τα κομμάτια αυτού του παζλ, Μεγάλο μπράβο και στην Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία που ξεκίνησε όλο αυτό το 2017. Ήταν μια σπουδαία απόφαση που πιστεύω θα στηριχθούν κι άλλα κινήματα».
Την ώρα που ανακοινώθηκε ότι είναι αθώοι, «έβαλα το μπλουζάκι με τον Βασίλη και είπα ότι αυτή η νίκη αφιερώνεται σε εκείνον εκεί ψηλά. Όλα τα κινήματα γίναμε ένα, το πρόταγμα μας είναι “Γη και Ελευθερία”. Στο δικαστήριο δεν στεκόμουν εγώ εκεί μπροστά τους, ήμασταν 10.000 κι ακόμη περισσότεροι. Το δίκιο σε σπρώχνει μπροστά. Ο αγώνας για το δίκαιο είναι καθημερινή πράξη. Να είμαστε στους δρόμους, στις συνελεύσεις, στα συνδικάτα, στα πανεπιστήμια, να μη φοβόμαστε», ανέφερε η Τζανετουλάκου.
Ο Βόλος, για εκείνη, δεν είναι οι 32.000 του Μπέου. «Υπάρχει ένα υγιές κι εύρωστο κομμάτι σε αυτή την πόλη. Το απόλυτο κακό έχει απέναντί του το απόλυτο καλό. Ο Μπέος, όταν το σύστημα δεν το χρειάζεται, θα γίνει παρελθόν. Εμείς όμως όχι. Υπάρχουν πολύ μεγάλες μάχες μπροστά. Είμαστε εδώ, κανείς και καμία μας δεν περισσεύει. Κάποια στιγμή νιώσαμε πολύ μόνες και μόνοι, στον Βόλο. Τώρα ανθίζουμε ξανά, κάτω απ’ την αχτίνα του ήλιου που έπεσε πάνω μας».