Η υπόθεση με τον βιαστή των Εξαρχείων, τα κλειδιά που σφίγγουν στα δάχτυλα, ο διακοσμητικός ρόλος της αστυνομίας στην περιοχή με τη μεγαλύτερη αστυνόμευση στη χώρα και οι μαρτυρίες 6 γυναικών.
Μένω στα Εξάρχεια εδώ και περίπου ένα χρόνο. Πολλοί κοντινοί μου άνθρωποι κατοικούν κι αυτοί στην γειτονιά και πολλές φορές αστειευόμαστε ότι ζούμε σε ένα μεγάλο camping. Χαιρετιόμαστε και λέμε ότι πάμε στη σκηνή μας για ύπνο. Όταν γυρνάω σπίτι μου τις νύχτες, διασχίζω την Ζωοδόχου Πηγής, η οποία μετά τα μεσάνυχτα «πεζοδρομείται». Περπατάω ακριβώς στη μέση του δρόμου κι ακούω μουσική. Σχεδόν κάθε βράδυ. Απολαμβάνω την ησυχία όταν η πόλη κοιμάται, αυτή τη μοναξιά πριν οι κάτοικοι ξυπνήσουν και τα ντεσιμπέλ ανέβουν και πάλι στη γνωστή τους ένταση. Αυτή είναι η δική μου διαδρομή.
Μια διαδρομή που φαντάζει πολύ μακρινή για τα κορίτσια και τις γυναίκες που γυρνούν τα βράδια στα σπίτια τους. Γιατί τα κορίτσια που γυρνούν τα βράδια στα σπίτια τους δεν ακούνε μουσική, δεν χάνονται σε αόριστες σκέψεις, ούτε αφήνουν το βλέμμα τους να χαθεί στο βάθος του δρόμου. Κοιτάζουν δεξιά κι αριστερά, τρομάζουν σε θορύβους, κρατούν τα κλειδιά στο χέρι και αρκετές φορές θα μιλήσουν στο τηλέφωνο για να καλύψουν την ησυχία.
Αν αυτή η διαδρομή ήταν ταινία θρίλερ, οι αστυνομικοί θα είχαν ρόλο κομπάρσου. Η παρουσία τους μόνο ασφάλεια δε προσφέρει. Στα Εξάρχεια την τελευταία εβδομάδα, ένας 23χρονος βιαστής, που είχε μόλις αποφυλακιστεί, έκοβε βόλτες μέρα μεσημέρι, έκανε έξι απόπειρες βιασμού. Αν δεν είχε κινητοποιηθεί η γειτονιά, η οποία και τον κυνήγησε, δεν θα τον έπιανε ποτέ η αστυνομία στην πλατεία Κάνιγγος. «Φυσικά και είχα άνεση, φυσικά και ήξερα ότι δεν θα με πιάσετε», ανέφερε ο ίδιος στη κατάθεση του.
Έξι γυναίκες που ζουν στα Εξάρχεια και έχουν ακούσει αμέτρητες φορές την ατάκα «να προσέχεις το βράδυ όταν γυρίζεις σπίτι», μοιράζονται τις σκέψεις τους στο Εstella και εμείς τις ακούμε προσεκτικά.
Χάρις: «Ο «δράκος των Εξαρχείων» δεν είναι ο μοναδικός, είναι ακόμα ένας βιαστής
«Να προσέχεις», «να μην κυκλοφορείς βράδυ, να μην περπατάς μόνη», «να κρεμάσεις κάτι αιχμηρό στα κλειδιά σου», «να μην περνάς από σκοτεινούς δρόμους», «να μην φοράς φούστα», «να κουβαλάς σπρέι πιπεριού», «να μην φοράς ακουστικά», «να κάνεις μαθήματα αυτοάμυνας», «να μην απαντάς σε σχόλια στο δρόμο», «να μην κοιτάς περίεργα». Αυτές είναι μόνο μερικές από τις «συμβουλές» που θα ακούσει μια θηλυκότητα από συγγενείς, φίλους, συντρόφους μετά τη δημοσιότητα που πήραν οι πρόσφατες σεξουαλικές επιθέσεις από έναν άνδρα εναντίον πολλών γυναικών στα Εξάρχεια.
Από αγάπη μας τα λένε, ξέρω. Γιατί νοιάζονται τα λένε, ξέρω. Γιατί νιώθουν ανήμποροι να μας βοηθήσουν αλλιώς. Το ξέρω και το εκτιμώ. Αλλά η οργή μου δε μπορεί να περιοριστεί με αυτόν τον τρόπο αντιμετώπισης, που ρίχνουν την ευθύνη και το χρέος προστασίας μόνο σε εμένα. Την ίδια στιγμή σχόλια όπως: «Ναι, αλλά δεν τις βιάσε, ε;», «Θα τον πιάσουν μωρέ, εντάξει μην φοβάσαι» επανατραυματίζουν τις επιζώσες και γιγαντώνουν το μίσος μας προς κάθε βιαστή. Πότε θα καταλάβουμε ότι μια τέτοια «απλή» στα μάτια πολλών επίθεση μπορεί να προκαλέσει ανεπούλωτο τραύμα; Πότε θα καταλάβουμε ότι ο κίνδυνος μια γυναίκα να βιαστεί είναι καθημερινός; Στο δρόμο, στο σπίτι, στη δουλειά, πρωί, μεσημέρι, βράδυ.
Οι πρόσφατες επιθέσεις έγιναν πρωινές ή μεσημεριανές ώρες, σε μια από τις πιο πολυσύχναστες περιοχές του κέντρου, με εξαιρετικά μεγάλη αστυνόμευση. Αναρωτιέμαι, στην περίπτωση που δεν υπήρχε βίντεο, αν θα είχε πάρει αυτή τη δημοσιότητα στα ΜΜΕ. Αναρωτιέμαι τι αντιδράσεις θα υπήρχαν, αν ήταν βράδυ, η κοπέλα είχε «προκλητική» εμφάνιση και ήταν στο Μεταξουργείο. Αν δεν ήταν περισσότερες οι επιθέσεις, αλλά μία.
Δεν αισθάνομαι συχνά τον φόβο που ένιωσα τις τελευταίες μέρες. Όχι γιατί δεν υπάρχει ο κίνδυνος, απλώς γιατί τον ξεχνάμε. Θέλω να πάψω να ακούω «να προσέχεις». Θέλω να προσέχουν αυτοί που με τόση ευκολία επιτίθενται και βιάζουν. Θέλω να μην φοβάμαι, να μην ελπίζω σε ένα βίντεο για να αποδείξω τι μου συνέβη, θέλω να με πιστεύουν όταν λέω ότι ένας άνδρας με παρενόχλησε. Θέλω να αναλάβουν την ευθύνη αυτοί που υποτίθεται μας προστατεύουν και τελικά το επιτρέπουν να συμβαίνει.
Ο «δράκος των Εξαρχείων», όπως γράφτηκε στα ψηφιακά πρωτοσέλιδα, δεν είναι ο μοναδικός, είναι ακόμα ένας βιαστής που δείχνει με τον πιο εξόφλαθο τρόπο ότι καθημερινά παλεύουμε για το αυτονόητο: να νιώθουμε ασφαλή και ελεύθερα τα σώματα μας. Ευχαριστώ όλες τις γυναίκες που κατήγγειλαν την επίθεση που δέχτηκαν, η μια μετά την άλλη, δίνοντας θάρρος στις υπόλοιπες και αναδεικνύοντας το μέγεθος του προβλήματος.
Ελένη: «Τα κλειδιά άρχισαν και πάλι να µπλέκονται ανάµεσα στα δάχτυλα»
Από τότε που θυµάµαι τον εαυτό µου, ακούω συνέχεια µία φράση. Να προσέχω τον κόσµο γύρω µου. Να προσέχω αν δω έναν άγνωστο να µε πλησιάζει. Να προσέχω στο σχολείο, στο λεωφορείο, στη στάση του λεωφορείου, στη δουλειά, στη βόλτα µε τις φίλες µου, στη βόλτα το βράδυ, αλλά και το πρωί και το µεσηµέρι, δεν έχει σηµασία. Να προσέχω το καινούργιο µου αγόρι. Μια ζωή όλα τα προσέχω, ακόµα και τον γέρο θείο που τα ‘χει λίγο χαµένα.
Ξέρεις όµως ότι καµιά φορά, όσο και να προσέχεις, δεν είναι αρκετό για να εµποδίσει αυτό που πρόκειται να γίνει. Δε θα εµποδίσει το να σε τραβήξει από τα µαλλιά, να σε ρίξει κάτω, να σε χτυπήσει και ίσως να ασελγήσει πάνω σου. Περιµένει στη γωνία, στην πυλωτή, µέσα στην πολυκατοικία δίπλα από το ασανσέρ -ενώ έχεις χαρεί που κατάφερες να φτάσεις µέχρι εκεί, χωρίς να πάθεις κάτι. Περιµένει στα αποδυτήρια του σχολείου, ενώ πριν λίγες ώρες σου δίδασκε γυµναστική, περιµένει στο σπίτι, στο µπαρ µε τους φίλους σου που δεν φαντάστηκες πώς θα φέρονταν µε λίγο παραπάνω αλκοόλ.
Δε θυµάµαι µία µέρα στην ενήλικη ζωή µου, να γυρνάω το βράδυ σπίτι χωρίς να νιώσω έστω και λίγο φόβο. Μένω στα Εξάρχεια, σε µία γειτονιά που κάθε δεύτερη γωνία της περιστοιχίζεται από αστυνοµία. Αυτή τη φορά συνελήφθη το άτομο που επιτέθηκε στις κοπέλες. Όµως τα κλειδιά άρχισαν και πάλι να µπλέκονται ανάµεσα στα δάχτυλα και θα συµβαίνει κάθε φορά που θα διαβάζουµε κάπου: «Προσοχή, κυκλοφορεί βιαστής».
Ναταλία: «Νιώθω αβοήθητη και γυμνή μέσα στη πόλη. Συνηθίζουμε το φόβο»
Ο φόβος έχει γίνει κανονικότητα. Έχει γίνει κανονικότητα να πω στον ταξιτζή να περιμένει να μπω στο σπίτι μου, ενώ την ίδια ώρα η γειτονιά είναι γεμάτη από αστυνόμους σε διακοσμητικό ρόλο. Έχει γίνει κανονικότητα η φίλη μου να κυκλοφορεί με το κατσαβίδι για να πάει στη δουλειά της. Έχει γίνει κανονικότητα να γυρίσω να κοιτάξω αν η φούστα μου είναι κοντή, για να μην «προκαλέσω», για να μη με κοιτάξει κάποιος και με κυνηγήσει.
Νιώθω αβοήθητη και γυμνή μέσα στη πόλη. Συνηθίζουμε το φόβο. Αυτή η είδηση έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι είμαστε απροστάτευτες. Πολλά τα ερωτηματικά. «Θα ξαναβγει;», «θα τον κρατήσουν;». Κυκλοφορώ με pepper spray εδώ και δύο χρόνια στην Αθήνα, δώρο φίλης. Κάθε μέρα μετά τις 9 το βράδυ φοβάμαι να γυρίσω μόνη σπίτι. Δεν έχω καμία προσδοκία προστασίας από την αστυνομία. Έχω πλήρη επίγνωση για τον ρόλο τους. Καταστολή και εκφοβισμός, τίποτα άλλο. Δεν περιμένω να με προστατεύσουν. Αυτό που με νοιάζει είναι να μπορώ να γυρνάω σπίτι μου με ένα αίσθημα ασφάλειας και όχι με φόβο.
Ρωξάνη: «Αναρωτιέμαι όλη αυτή η αστυνομία στους δρόμους των Εξαρχείων τι κάνει;»
Είναι Τρίτη. Εξάρχεια, 7 το απόγευμα. Πρωτοπορία. Παίρνω ένα βιβλίο. Περνάω από την πλατεία, παντού άνδρες των ΜΑΤ. Νιώθω άβολα. Δεν ξέρω γιατί. Φτάνω στον Μιχάλη για να δουλέψουμε ένα σενάριο. Μία το πρωί φεύγω. Αποφασίζω να περπατήσω, δεν φοβάμαι. Δεν φοβάμαι, την ξέρω την περιοχή, κάποιος θα είναι στον δρόμο. Στην μέση της διαδρομής πιάνω το εαυτό μου να κρατάω τα κλειδιά μου μέσα στην τσέπη του μπουφάν μου, για παν ενδεχόμενο. Περπατάω στους πιο κεντρικούς δρόμους, να έχει κόσμο. Φτάνω σπίτι.
Τετάρτη. Γυρίζω από το θέατρο. Περνάω από Εμμανουήλ Μπενάκη και Ακαδημίας με το αυτοκίνητο. Άνδρες των ΜΑΤ και εκεί, δεν ξέρω τι κάνουν. 11.30 το βράδυ. Πίνω ένα ποτό στο Σανταρόζα. Θα γυρίσω με το αμάξι. Η αδελφή μου έχει έρθει με αμάξι από την Εμμανουήλ Μπενάκη. Δεν περπατάει πια το βράδυ από την ημέρα που την πήρε από πίσω κάποιος μέχρι να μπει σπίτι της. Οι αστυνομικοί δίπλα δεκάδες, αλλά η αρμοδιότητά τους μάλλον δεν περιλαμβάνει την προστασία από πιθανή παρενόχληση. Είναι εκεί για τα πιθανά/απίθανα επεισόδια στα Εξάρχεια.
Σάββατο. Άνδρες των ΜΑΤ Ιπποκράτους και Διδότου, κάθονται, περιμένουν, δεν ξέρω τι περιμένουν. Περνάω από δίπλα και χαμηλώνω το βλέμμα. Δεν ξέρω γιατί. Περπατάω για το βραδινό καθιερωμένο οδοιπορικό στην Ασκληπιού. Λίγο αργότερα έχω κουραστεί, φεύγω κι εγώ. Θα περπατήσω. Στο άκουσμα αυτού όλοι μου λένε «Πάρε ταξί, είναι αργά!». Εγώ επιμένω. «Οκ, τότε στείλε μήνυμα ότι έφτασες». Φεύγω. Τα χέρια μου πάλι χωρίς να το καταλάβω σφίγγουν τα κλειδιά μου.
Κυριακή. Αποφασίζω να βγω για ένα βραδινό περίπατο. Περνάω από Εξάρχεια. Ο περίπατος δεν με ηρεμεί όπως περίμενα, έχω συνεχώς το νου μου γύρω μου. Γυρίζω σπίτι.
Δευτέρα. Ξυπνάω. Βλέπω το πρώτο story στο Instagram για τον ξανθό γαλανομάτη. Βλέπω το δεύτερο. Το τρίτο. Αναρωτιέμαι όλη αυτή η αστυνομία στους δρόμους των Εξαρχείων τι κάνει; Μάλλον η αποτροπή παρενοχλήσεων και βιασμών δεν συμπεριλαμβάνεται στις αρμοδιότητες τους. Μάλλον περιμένουν ακόμα για κάποια επεισόδια.
Τετάρτη. Τον έπιασαν. Σκέφτομαι… Σε αυτή τη χώρα πρέπει να υπάρξει ένα βίντεο, ένα story, ένας βιασμός ή ένας θάνατος για να κινητοποιηθεί ο όποιος μηχανισμός. Εγώ εξακολουθώ να σφίγγω τα κλειδιά μου.
Μαρίνα: «Έκανε και τον φίλο μου να αισθανεί άβολα»
Η είδηση με τάραξε ιδιαίτερα, επειδή περπατάω πολύ στην περιοχή. Το επιτρέπει εξάλλου και ο καιρός. Τις προάλλες ο συγκάτοικος μου, όταν του διάβασα την περιγραφή του άνδρα μου είπε ότι είδε έναν τύπο στο περίπτερο της 28ης και Θεμιστοκλεους, βράδυ, που ταιριάζει με την περιγραφή αυτή. Ξανθός με σπαστά αγγλικά και βλέμμα που τον έκανε να αισθανθεί άβολα μέχρι και εκείνον. Εκεί φοβήθηκα ακόμα πιο πολύ.
Λία: «Έχουμε μόνο τις φίλες και τις φίλους μας»
Από τη μια αισθάνομαι ότι ζω σε μια περιοχή που υπάρχει ένας άτυπος κώδικας δεοντολογίας και έρχεται μια είδηση σαν και αυτή, η οποία σε κάνει να νιώθεις μόνη και αβοήθητη, επειδή όντως δε ξέρω αν υπάρχει κάποιο πολιτειακό όργανο που θα μπορούσα να απευθυνθώ αν μου συμβεί κάτι τέτοιο και να το λάβει σοβαρά υπόψιν.
Έχουμε μόνος τις φίλες και τις φίλους μας. Το να είσαι διαρκώς alert όταν τριγυρνάς προκαλεί νευρικότητα και φόβο. Ναι, ο τύπος βρέθηκε, αλλά ο φόβος παραμένει. Δεν έχω καμία εμπιστοσύνη στις αρχές.