Ο στραγγαλισμός των βασικών πυλώνων ενός κοινωνικού κράτους, όπως τα δημόσια και δωρεάν πανεπιστήμια, η αυταρχική ηγεμονία του 41% και μια «νέα γενιά [που] έχει ιδανικά» και αντιστέκεται.
«Η Αθήνα θα βουλιάξει» έγραφε ένα πανό χτες βράδυ μπροστά στα Προπύλαια. Εκεί που τόσοι αγώνες έχουν ξεκινήσει. Εκεί που αμέτρητοι άνθρωποι έχουν σταθεί κι έχουν φωνάξει, παλεύοντας για μια καλύτερη κοινωνία. Εκεί που τόσες διεκδικήσεις έχουν κερδηθεί.
Λίγες ώρες και αρκετές προσαγωγές αργότερα, χιλιάδες φοιτητ(ρι)ών έκαναν πράξη την υπόσχεσή τους να βουλιάξουν την Αθήνα. Σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα έδωσε ένα ηχηρό μήνυμα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη κατά της ίδρυσης των ιδιωτικών πανεπιστημίων. «Η πλειοψηφία μίλησε» τόνιζε ένα τεράστιο κόκκινο πανό που κρατούσαν φοιτητικοί σύλλογοι ως μια γροθιά. «Όχι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια! Πτυχία με αξία, δωρεάν σπουδές».
Νέα πρόσωπα, με φρέσκιες ιδέες για το πως θέλουν τον κόσμο στον οποίο μεγάλωσαν, έγιναν ένα τεράστιο «ποτάμι» που έρρεε στις κεντρικές αρτηρίες της Αθήνας και έδιναν τον παλμό, φωνάζοντας κατά των ιδιωτικών πανεπιστημίων και υπέρ της δωρεάν παιδείας. «Υγεία, παιδεία, ρεύμα και νερό δεν είναι εμπορεύματα, ανήκουν στο λαό» έλεγαν με τόλμη. Κάποιοι από αυτούς κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν «Οι φοιτητές δεν είναι πελάτες» και «Δεν παίχτηκε η παρτίδα μας ακόμη».
«Αυτοί γράφουν τους νόμους, εμείς γράφουμε ιστορία» δήλωνε ξεκάθαρα φοιτητικός σύλλογος από την Θεσσαλονίκη, ενώ η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγορική Ανατροπή έδωσε το παρών με το πανό να λέει: «Να μην περάσει η επίθεση στο δημόσιο πανεπιστήμιο».
Το πανελλαδικό συλλαλητήριο έγινε για μια κοινωνία ισότητας και ελευθερίας, κόντρα στον αυταρχισμό. Κόντρα στις πολιτικές του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος παρομοίασε τους φοιτητές με ληστές, πατώντας πάνω στο σύνηθες μύθευμα ότι τα δημόσια πανεπιστήμια είναι χώροι ανομίας και παραβατικότητας κι ότι δεν παράγεται γνώση. Πατώντας πάνω στον συντηρητικό κάλο που εναντιώνεται εμμονικά προς οτιδήποτε σχετίζεται με κοινωνικό κράτος, είτε είναι δημόσια παιδεία, είτε δημόσια υγεία, λες και δεν πληρώνουμε για όλα αυτά μέσω της φορολογίας.
Με όχημα την συνεχή απαξίωση και τη λογική πως «ό,τι δεν δουλεύει, κόβεται», χωρίς μια ουσιαστική διαβούλευση, χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό, τα μορφωτικά δικαιώματα βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στο επίκεντρο. Αντί να συζητάμε ωστόσο την αντισυνταγματικότητα ενός νομοσχεδίου που προτίθεται να παρακάμψει το άρθρο 16, μπαίνουμε στον κυκλώνα συζητήσεων και δαιμονοποιήσεων των φοιτητικών καταλήψεων, διαδηλώσεων και συνελεύσεων.
«Είμαστε αντίθετοι στη λογική ότι όποιος πληρώνει παίρνει πτυχίο. Είμαστε αντίθετοι γιατί στηρίζουμε όλα εκείνα τα παιδιά τα οποία με κόπο, με ταλαιπωρία, με έξοδα, μέσα στις Πανελλήνιες εξετάσεις, έκαναν την προσπάθεια να περάσουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο» είχε σχολιάσει ο κ.Καλτσώνης, καθηγητής θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο σε πρόσφατη εκδήλωση για την «Παράκαμψη του Συντάγματος και τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια».
«Είναι ορισμός της ανελευθερίας, όπου ο ιδιοκτήτης καθορίζει τι θα διδαχθεί, τι θα μπορεί να πει ο καθηγητής» κατέληξε. Εν τω μεταξύ, μερικά από τα καλύτερα Πανεπιστήμια στην Ευρώπη είναι δημόσια, όπως για παράδειγμα, τα Oxford, Cambridge και LSE.
Η νέα γενιά έχει ιδανικά, βγαίνει στους δρόμους και μάχεται τα ΜΑΤ για τα πιστεύω της. Γιατί; Ξέρει και αναγνωρίζει –παρόλα τα στραβά– τις δυνατότητες που δίνει η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση και προτάσσει την συμπερίληψη όλων των πολιτών στο δικαίωμα στη μόρφωση, τη μάθηση και την ανέλιξη. Διότι η παιδεία πρέπει να είναι για όλα τα άτομα που μετέχουν μιας κοινωνίας.
Στο ίδιο κατηφορικό μονοπάτι βαδίζοντας…
Παράλληλα, η έκθεση για την κατάσταση του κράτους δικαίου που εγκρίθηκε στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκθέτει σοβαρά την Ελλάδα του 2024. Το ψήφισμα κατέθεσαν από κοινού τέσσερις πολιτικές ομάδες, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), οι Πράσινοι, οι Φιλελεύθεροι (Renew) και η Αριστερά, για το κράτος δικαίου και την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα.
Σε αυτό, καταγράφονται οι απειλές και οι καταχρηστικές αγωγές (SLAPPS) πολιτικών εναντίον δημοσιογράφων (βλ. αγωγή Δημητριάδη), η παράνομη χρήση του λογισμικού παρακολούθησης Predador εναντίον πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων, επικρίνοντας την εργαλειοποίηση του όρου «απειλή για την εθνική ασφάλεια». Ταυτόχρονα, κρούει τον κώδωνα για την επιρροή του πρωθυπουργού στην ΕΥΠ, η οποία τελεί υπό την άμεση εποπτεία του.
Στο ψήφισμα καταγράφεται, επίσης, η έλλειψη προόδου στην υπόθεση δολοφονίας του Γιώργου Καραϊβάζ, δημοσιογράφου που ερευνούσε την ΕΛΑΣ, καθώς και το σκάνδαλο με τη λίστα Πέτσα. Υπογραμμίζεται η προβληματική λειτουργία ανεξάρτητων αρχών, όπως η ΑΔΑΕ και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, εξαιτίας των πιέσεων που δέχθηκαν στην υπόθεση των Υποκλοπών, αλλά και τον εκφοβισμό δικαστικών λειτουργών και συγκεκριμένα των εισαγγελέων Ελένης Τουλουπάκη και Χρήστου Ράμμου.
Επιπλέον, τονίζεται η βαθιά ανησυχία για το γεγονός ότι τρεις νέοι Ρομά έχουν δολοφονηθεί μέσα σε τρία χρόνια στην Ελλάδα, ενώ δεν φαίνεται να γίνεται ενδελεχής έρευνα από τις αρχές. Στάθηκαν και στο ναυάγιο της Πύλου και τις υποθέσεις των pushbacks στα σύνορα και στην καταδίκη των ακτιβιστών στη Λέσβο που έσωζαν πρόσφυγες, οι οποίοι μόλις τις προάλλες αθωώθηκαν (η δίκη όμως για τους Free Humanitarians δεν έχει φτάσει στο τέλος της).
📢Parliament concerned about very serious threats to 🇪🇺EU values in 🇬🇷Greece
— LIBE Committee Press (@EP_Justice) February 7, 2024
– Hostile environment for media & journalists
– Spyware, corruption and the use of force by the police
– Call on @EU_Commission to assess disbursement of funds
👉Press release: https://t.co/yBFqfm73tm https://t.co/HOHxiDAbq2
Η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα διαβρώνονται σημαντικά. Η ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης έχει υποχωρήσει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα της ΕΕ κατέχοντας τη χαμηλότερη κατάταξη ανάμεσά τους, την 107η θέση, στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για το 2023.
Η εγχώρια απάντηση από κυβερνητικά στελέχη ήταν ότι πρόκειται για ένα «υπερβολικό και ανθελληνικό» ψήφισμα και γενικότερα για μια «ανθελληνική συμπεριφορά». Την ίδια ώρα, στο ευρωκοινοβούλιο μια ευρύτατη προοδευτική συμμαχία βάζει στο ίδιο μονοπάτι την Ελλάδα, με τις Ουγγαρία, Πολωνία και Ρουμανία. Η χώρα μας πλέον εξετάζεται ενεργά για το πόσο η συμπεριφορά της αντίκειται των αρχών της Ένωσης.
Χαρακτηριστικά, οι Ευρωβουλευτές σημειώνουν ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αξιοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των αξιών της ΕΕ στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης αφενός της αξιολόγησης της χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ στο πλαίσιο του κανονισμού περί κοινών διατάξεων σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, αφετέρου σε σχέση με τη μη εφαρμογή των αποφάσεων των ευρωπαϊκών δικαστηρίων σύμφωνα με τον κανονισμό για την αιρεσιμότητα του κράτους δικαίου».
Οι Ευρωεκλογές αχνοφαίνονται στον ορίζοντα, τα μάτια είναι στραμμένα στην Ελλάδα και δεν μπορούμε να κρύβουμε πλέον τα κρίσιμα προβλήματα της δημοκρατίας κάτω απ’ το χαλί και πίσω από αλαζονικές δηλώσεις, την ώρα που η ακροδεξιά παραμονεύει να πάρει τα ηνία και να «ληστέψει» κι άλλες αξίες και κεκτημένα των κοινωνικών αγώνων.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Αθήνα πάντα θα βουλιάζει και θα ουρλιάζει, απέναντι σε κάθε «ληστή» της δικαιοσύνης, δημοκρατίας, ελευθεροτυπίας, ασφάλειας και αξιοπρεπούς διαβίωσης. Όπως αναγράφει και το πλακάτ που κρατούσε ο Γιάννης Μάγγος -πάντα παρών στους αγώνες, «Τίποτα δεν γίνεται αν μένεις θεατής, όλα ανατρέπονται όταν ξεσηκωθείς».