Μεγάλο θόρυβο προκάλεσε, τις τελευταίες ώρες, η καταγγελία του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), σύμφωνα με την οποία οι ηθοποιοί επιλέγονται βάσει… των followers που διαθέτουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης!
Αν λάβουμε υπόψη, δε, την πρόσφατη και επιεικώς απαράδεκτη απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να εξισώσει τα πτυχία των δραματικών σχολών με τα απολυτήρια λυκείου, τότε αμέσως γίνεται αντιληπτό ότι το επάγγελμα του ηθοποιού βιώνει μια πρωτοφανή κρίση. Ειδικά αν αναλογιστούμε την πλούσια ιστορία της Ελλάδας στο αρχαίο δράμα, στην τραγωδία του Σοφοκλή και του Ευριπίδη και στη σάτιρα του Αριστοφάνη. Παρά τις αμέτρητες διαμαρτυρίες τόσο του καλλιτεχνικού κόσμου, όσο και μεγάλης μερίδας των πολιτών, η εγκληματική αυτή απόφαση δεν άρθηκε. Κι έτσι, οι επαγγελματίες ηθοποιοί, οι οποίοι – για την ιστορία – δίνουν κανονικότατα εξετάσεις στο υπουργείο Πολιτισμού είναι απλώς, «απόφοιτοι λυκείου».
Τώρα, μια άλλη κατάφωρη αδικία έρχεται να στιγματίσει εκ νέου τον ήδη ταλανισμένο κλάδο, αφού – σύμφωνα με τις απόψεις ορισμένων που διοργανώνουν τα casting – δεν έχει σημασία πόσο ταλαντούχος είναι ένας/μία ηθοποιός, ούτε πόσο μεγάλη πορεία έχει διαγράψει στο χώρο. Αντ’ αυτού, δίνεται έμφαση στους followers. Με άλλα λόγια, μάλλον δεν έχει πέραση το επάγγελμα του ηθοποιού πια.
Ή θα είσαι απόφοιτος λυκείου, ή influencer.
Η καταγγελία του ΣΕΗ
«Ύστερα από μαρτυρίες μελών μας, υπέπεσε στην αντίληψη του σωματείου μας πως σε κάποια casting για τηλεοπτικές σειρές της επόμενης σεζόν, οι υπεύθυνοι της εν λόγω διαδικασίας, ζητάνε από τους υποψήφιους ηθοποιούς, εκτός από το βιογραφικό τους σημείωμα, τον αριθμό των followers που διαθέτουν στα social media. Με την παρούσα ανακοίνωση θέλουμε να δηλώσουμε κατηγορηματικά πως ο αριθμός των followers στα social media δεν μπορεί επ ουδενί ν’ αποτελεί κριτήριο επιλογής ενός ηθοποιού για την εργασία του και καμία σχέση δεν έχει με την καλλιτεχνική διαδικασία.
Δεν μπορεί η ψηφιακή εικόνα ενός ηθοποιού και ο τρόπος που αυτή διατίθεται ηλεκτρονικά, να επηρεάζει το αναφαίρετο δικαίωμα του στην εργασία. Αυτό προσβάλει την ανθρώπινη αυτοδιάθεση της καθεμίας και του καθενός εργαζόμενου, να ορίζει δίχως φόβο τη διαδικτυακή του παρουσία, εφόσον φυσικά επιθυμεί να έχει. Στην εποχή της εμπορευματοποίησης των πάντων είναι σαφές ότι ανακουφίζει την εξουσία της εκάστοτε εργοδοσίας να αξιολογούμαστε με νούμερα και στατιστικές. Να είμαστε αντί για εργαζόμενοι καλλιτέχνες, εταιρείες και μηχανισμοί εκπλήρωσης προωθητικών ενεργειών που ωφελούν πάνω απ’ όλα τους ίδιους και τους μελλοντικούς πελάτες τους, τις διαφημιστικές εταιρίες.
Καλούμε όλες και όλους τους ηθοποιούς που συμμετέχουν σε τηλεοπτικά casting και γίνονται μάρτυρές τέτοιων απαξιωτικών συμπεριφορών για το σύνολο του επαγγέλματος, να απευθύνονται κατευθείαν στο σωματείο τους. Μόνο εμείς οι ίδιοι, οι εργαζόμενοι ηθοποιοί, μπορούμε και οφείλουμε, να προστατέψουμε την εργασία μας από την υποβάθμιση που η εποχή επιβάλλει στη ζωή και στη τέχνη μας».
Οι influencers δεν είναι ηθοποιοί και οι ηθοποιοί δεν είναι απαραίτητα influencers – η επιτυχία, αποδεδειγμένα, δεν συνεπάγεται πολλούς followers
Παρά το γεγονός ότι ο συσχετισμός της ψηφιακής ταυτότητας με το υποκριτικό ταλέντο δεν θα έπρεπε καν να υφίσταται, ας δεχτούμε ότι είναι απλώς μια λανθασμένη οπτική γωνία ως απόρροια του σοσιαλμιντιακού κατακλυσμού. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία απόπειρα προσέγγισης της νέας γενιάς στους τηλεοπτικούς δέκτες, διότι τα τελευταία χρόνια έχουν απομακρυνθεί αισθητά και έχουν στραφεί σε δημοφιλείς συνδρομητικές πλατφόρμες. Εντούτοις, μάλλον αγνοούν ορισμένα παραδείγματα πρωτοφανούς επιτυχίας, τα οποία δεν συμπεριελάμβαναν influencers αντί για ηθοποιούς στο cast, αλλά κατάφεραν να καθηλώσουν ένα εντυπωσιακό ποσοστό του ελληνικού τηλεοπτικού κοινού – καθώς και των νέων.
Οι «Άγριες Μέλισσες», μια σειρά η οποία θεωρήθηκε ως «αναβίωση» της ελληνικής μυθοπλασίας δεν μοίραζε αβέρτα ρόλους σε ηθοποιούς χωρίς ταλέντο με αποκλειστικό κριτήριο το following στα social media. Απεναντίας, όλοι οι συντελεστές ήταν εξαιρετικά ταλαντούχοι ηθοποιοί, οι οποίοι μας χάρισαν συγκλονιστικές ερμηνείες – με τους περισσότερους εξ αυτών να μην έχουν ιδιαίτερη σχέση με τις ψηφιακές πλατφόρμες. Και, για να μιλήσουμε με νούμερα – για όσους ξεχνούν ή έχουν επιλεκτική μνήμη, το πρώτο επεισόδιο των «Άγριων Μελισσών» σημείωσε τηλεθέαση 27,8%. Παράλληλα, μερικά επεισόδια κατέγραψαν αριθμούς (οριακά) ρεκόρ, αγγίζοντας έως και το 43,1%.
Στα ίδια επίπεδα κινήθηκαν και: Το «Κόκκινο Ποτάμι», σημειώνοντας τηλεθέαση έως και 35,6%, η «Γη της ελιάς» (έως και 27,9%), το «Μαύρο Ρόδο» (έως και 24,2%) και ο «Σασμός» (έως και 28,5%). Εσείς που επιλέγετε τους συντελεστές σας βάσει της απήχησης στα social media, για ρίξτε μια ματιά σε αυτές τις σειρές. Πόσοι influencers συμμετείχαν και πόσοι ηθοποιοί «με τη βούλα»;